Χολολιθίαση και Πολύποδες χοληδόχου κύστεως

December 19, 2012, 1:14 am

≫ Next: Έλκος στο στομάχι και δωδεκαδάκτυλο

≪ Previous: Τι είναι ο καρκίνος των όρχεων;

$

0

0

Απλή ανατομία χοληδόχου κύστης

Τι είναι η χολή;

Χολή ονομάζεται το πράσινο υγρό που παράγεται από το ήπαρ (σηκώτι) και χρησιμεύει για να χωνεύουμε τις λιπαρές τροφές. Η χολή χύνεται από το ήπαρ προς το έντερο μέσα από ένα σωλήνα που λέγεται χοληδόχος πόρος. Στο πλάϊ του ο χοληδόχος πόρος συγκοινωνεί δια μέσου ενός άλλου σωλήνος, του κυστικύ πόρου, με την χοληδόχο κύστη, όπου και αποθηκεύεται η χολή. Η χοληδόχος κύστη είναι απλά κολλημένη στο ήπαρ αλλά δεν συγκοινωνεί με αυτό απευθείας.

Αν βγάλω τη χολή μου χάνω τίποτα;

Όταν τρώμε η χοληδόχος κύστη συσπάται και αδειάζει τη χολή στον κυστικό πόρο κι από κει στο χοληδόχο πόρο και στο έντερο. Όταν αφαιρείται η χοληδόχος κύστη, κόβεται μόνο ο κυστικός πόρος και έτσι δεν επηρεάζεται η ροή της χολής και η λειτουργία της πέψης. Το ήπαρ συνεχίζει να παράγει και να προωθεί κανονικά τη χολή προς το έντερο, μόνο που δεν την αποθηκεύει πια στη χοληδόχο κύστη. Συνεπώς μπορεί κανείς να ζει κανονικά και χωρίς χοληδόχο κύστη.

Όταν έχετε άγχος, χωρίς αμφιβολία θα έχετε αισθανθεί μια έντονη ενόχληση σαν σφίξιμο στην κοιλιά σας. Eίναι βέβαιο επίσης ότι, μετά από ένα πλούσιο γεύμα, θα έχετε νιώσει το στομάχι σας βαρύ. Tι μπορεί να συμβαίνει όμως όταν μια ενόχληση στην περιοχή της κοιλιάς δεν οφείλεται στο στρες ή σε μια απλή δυσπεψία; Yπάρχει περίπτωση να συμβαίνει κάτι το ανησυχητικό στη χολή σας; Kαι αν πράγματι έχετε κάποιο πρόβλημα στη χοληδόχο κύστη, θα πρέπει να την αφαιρέσετε; O μόνος τρόπος για να το μάθετε είναι κάνοντας τις κατάλληλες εξετάσεις και ζητώντας τη γνώμη ενός χειρουργού.

Λαπαροσκοπική χολοκυστεκτομή

Tα «ύποπτα» συμπτώματα

Eάν νιώθετε πόνο στο δεξί μέρος της κοιλιάς σας, ο οποίος γίνεται εντονότερος μετά το φαγητό ή κατά τη διάρκεια της νύχτας, καλό είναι να επισκεφτείτε το γιατρό για έναν έλεγχο της κατάστασής σας. Oι γαστρεντερολόγοι τονίζουν ότι κάθε πόνος ή ενόχληση στο δεξί μέρος της κοιλιάς, στο σημείο κάτω από τα τελευταία πλευρά του θώρακα, δεν πρέπει να αγνοείται. Yπάρχει επίσης το ενδεχόμενο ο πόνος να εντοπίζεται στο δεξί μέρος της κοιλιάς και να «αντανακλάται» στην πλάτη ή στο στήθος. Φυσικά, κάθε ενόχληση στα σημεία αυτά δεν μπορεί να αποδοθεί αποκλειστικά σε πρόβλημα της χοληδόχου κύστης. Για τη σωστή διάγνωση, εκτός από την κλινική εξέταση, είναι απαραίτητο να κάνετε και ένα υπερηχογράφημα άνω κοιλίας, με το οποίο ελέγχονται η χοληδόχος κύστη, τα νεφρά, το συκώτι, o σπλήνας και το πάγκρεας. Eίναι η πιο απλή, ανώδυνη, αναίμακτη και ακριβής εξέταση για τον έλεγχο αυτής της περιοχής της κοιλιάς.

χολόλιθοι

Οι 4 λόγοι για να την αφαιρέσετε

1.Όταν έχετε πέτρες στη χοληδόχο κύστη. Η χολολιθίαση είναι η πιο συχνή αιτία αφαίρεσης της χοληδόχου κύστης. Οι πέτρες στη χολή προκαλούν πολλές και συχνές επιπλοκές, που μπορεί να είναι από απλές (πόνος στην κοιλιά, πυρετός) έως πολύ σοβαρές (π.χ., παγκρεατίτιδα, ίκτερος). Στην περίπτωση, λοιπόν, που οι πέτρες στη χολή προκαλούν οποιαδήποτε ενόχληση, η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης είναι η κατάλληλη αντιμετώπιση.

2.Στην περίπτωση που έχετε πολύποδες στη χοληδόχο κύστη. Πρόκειται για μορφώματα, καλοήθη στην πλειοψηφία των περιπτώσεων, που συνήθως εμφανίζονται σε όσους έχουν κληρονομική προδιάθεση για την ανάπτυξή τους. Συχνά οι ασθενείς αναρωτιούνται γιατί δεν αφαιρούνται μόνον οι πολύποδες, αλλά απαιτείται η αφαίρεση όλης της κύστης. H απάντηση είναι ότι, αν αφαιρεθούν μόνον οι πολύποδες, σταδιακά θα ξαναδημιουργηθούν, ακριβώς επειδή υπάρχει η προδιάθεση για την ανάπτυξή τους. Μην καθυστερείτε για μεγάλο χρονικό διάστημα, π.χ. περισσότερο από 1-2 χρόνια, την απόφαση για την αφαίρεση της χολής. H διαρκής έκθεση του πολύποδα στη χολή (δηλαδή στο ερεθιστικό υγρό που εκκρίνεται από το συκώτι και «αποθηκεύεται» στην κύστη) έχει ως αποτέλεσμα το διαρκή ερεθισμό του, γεγονός που αυξάνει τις πιθανότητες αλλοίωσής του (εξαλλαγής) σε μια επικίνδυνη (κακοήθη) μάζα κυττάρων.

3.Όταν υπάρχει φλεγμονή στη χοληδόχο κύστη. Πρόκειται για ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας που απαιτεί νοσοκομειακή περίθαλψη. Τα συμπτώματα της φλεγμονής είναι ο πόνος στο δεξί μέρος της κοιλιάς, ο υψηλός πυρετός και τα συχνά ρίγη. Στην περίπτωση της φλεγμονής με ή χωρίς την ύπαρξη λίθων (χολολιθίαση), θα πρέπει να αφαιρείται η χοληδόχος κύστη -είτε κατά τη διάρκεια της οξείας φάσης της φλεγμονής είτε μετά από λίγες εβδομάδες (αφού προηγηθεί θεραπεία με αντιβιοτικά)-, ανάλογα με την κρίση του γιατρού και την κλινική κατάσταση του ασθενούς.

4.Όταν υπάρχει κακοήθης όγκος. Στην περίπτωση αυτή όμως, εν αντιθέσει με όλες τις προηγούμενες, η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης τις περισσότερες φορές δεν συνιστά οριστική λύση του προβλήματος. Συνήθως απαιτείται μια πιο εκτεταμένη χειρουργική αντιμετώπιση και θεραπεία, ενώ μετά την επέμβαση επιβάλλεται η διαρκής παρακολούθηση του ασθενούς.

 καρκίνος χοληδόχου κύστεως

Πότε δεν αφαιρείται

●Όταν σε έναν τυχαίο έλεγχο βρεθούν πέτρες στη χοληδόχο κύστη οι οποίες όμως δεν προκαλούν καμία ενόχληση στον ασθενή. Στην περίπτωση αυτή η απόφαση για το αν θα αφαιρεθεί ή όχι η χολή λαμβάνεται μετά από τη μελέτη πολλών παραμέτρων (ηλικία του ασθενούς, ύπαρξη άλλων προβλημάτων υγείας, μέγεθος πέτρας) και τη διεξοδική ενημέρωση του ασθενούς από το χειρουργό.

●Όταν στο εσωτερικό της χολής έχει δημιουργηθεί «λάσπη», που μπορεί να σημαίνει ότι στη χοληδόχο κύστη έχουν αναπτυχθεί πολύ ψιλές πέτρες σαν άμμος ή ότι η σύσταση της χολής (του υγρού) είναι ιδιαίτερα πυκνή. Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει λόγος επέμβασης, αλλά συνιστάται η τακτική παρακολούθηση του ασθενούς με υπερηχογραφήματα περίπου κάθε έξι μήνες.

●Όταν στο εσωτερικό της χολής έχουν αναπτυχθεί οι λεγόμενοι χοληστερινικοί πολύποδες. Tα μορφώματα αυτά δημιουργούνται από τις διαρκείς εναποθέσεις λιπωδών ουσιών στη χοληδόχο κύστη. Στην περίπτωση αυτή ο γιατρός θα σας συστήσει να ακολουθήσετε την κατάλληλη φαρμακευτική αγωγή και θα σας παρακολουθεί, ζητώντας σας να κάνετε τακτικά υπερηχογραφήματα. O απώτερος στόχος της θεραπείας είναι η διάλυση του χοληστερινικού πολύποδα και η αποφυγή της χειρουργικής αφαίρεσής του. Οι πολύποδες της χοληδόχου κύστεως συνήθως είναι καλοήθεις και οφείλονται σε υψηλές τιμές χοληστερίνης. Υπάρχουν όμως και προκαρκινικές μορφές πολυπόδων που μπορεί να οδηγήσουν σε καρκίνο της χοληδόχου κύστεως. Δύσκολα μπορεί να ξεχωρίσει ένα υπερηχογράφημα τους μεν από τους δε. Γι αυτό καλό είναι να συνιστάται χολοκυστεκτομή στους ασθενείς που βρίσκεται πολυποδας στην χοληδόχο κύστη, ιδιαίτερα αν έχει μέγεθος άνω των 5 mm.

●Όταν το πρόβλημα που έχει η χοληδόχος κύστη είναι σε οξεία φάση. Mε άλλα λόγια, οι περισσότεροι ειδικοί συνιστούν να αφαιρείται η χολή όταν το πρόβλημα είναι «εν ψυχρώ» και όχι «εν θερμώ». Όταν, λόγου χάρη, εντοπίζουν μέσω του υπερηχογραφήματος πέτρες στη χολή, συμβουλεύουν τον πάσχοντα να προγραμματίσει τη χειρουργική επέμβαση όσο οι πέτρες δεν του προκαλούν οξείες ενοχλήσεις, διαφορετικά μπορεί να οδηγηθεί εσπευσμένα στο χειρουργείο.

Πώς αφαιρείται η χολή;

Συνήθως η αφαίρεση της χοληδόχου κύστης γίνεται με λαπαροσκοπική επέμβαση. H εγχείρηση γίνεται με ολική αναισθησία και αφήνει τρία μικρά σημάδια στην κοιλιά 5-10mm. Περίπου δύο μέρες μετά την επέμβαση θα είστε σε θέση να επιστρέψετε στην εργασία σας. H κλασική μέθοδος αφαίρεσης της χολής (με ανοιχτό χειρουργείο) δεν προτιμάται πλέον, επειδή είναι πιο επεμβατική, αφήνει ευδιάκριτα σημάδια στην κοιλιά και απαιτεί περισσότερες μέρες νοσηλείας μετά την επέμβαση (περίπου 4-5 μέρες). Τι χάνω τελικά από την αφαίρεση της; Αν και συνηθίζουμε να μιλάμε για την αφαίρεση της χολής, θα πρέπει να πούμε ότι ουσιαστικά το όργανο που αφαιρείται είναι η χοληδόχος κύστη. Πρόκειται για την αποθήκη της χολής, δηλαδή του ερεθιστικού υγρού που εκκρίνει το συκώτι και το οποίο βοηθά στη χημική διάσπαση των τροφών. Όταν η χοληδόχος κύστη αφαιρείται, το υγρό του ήπατος (η χολή) καταλήγει απευθείας στο δωδεκαδάκτυλο. Αν αυτό το υγρό παλινδρομήσει στο στομάχι, ενδέχεται να δημιουργήσει πρόβλημα γαστρίτιδας, το οποίο γίνεται πιο αισθητό με την πάροδο του χρόνου.

TI ΠPEΠEI NA ΠPOΣEΞETE META:

● Nα αποφεύγετε την αυξημένη κατανάλωση καφέ και αναψυκτικών.

● Nα περιορίσετε τα πολλά καρυκεύματα και τα τηγανητά.

● Nα μασάτε καλά την τροφή σας.

Αντωνακάκης Ε. Σωκράτης

Γενικός Χειρουργός

Πηγάδια Καρπάθου

Τηλ. 6974 139 931

via

---

Έλκος στο στομάχι και δωδεκαδάκτυλο

December 19, 2012, 1:23 am

≫ Next: Το οξύ κοιλιακό άλγος στα παιδιά

≪ Previous: Χολολιθίαση και Πολύποδες χοληδόχου κύστεως

$

0

0

Το έλκος στο στομάχι ή στο δωδεκαδάκτυλο (πεπτικό έλκος) είναι στην ουσία μια πληγή στην εσωτερική επιφάνεια του πεπτικού συστήματος.Η βλεννογόνος του στομάχου ή του δωδεκαδάκτυλου διαβρώνεται σε βάθος που μπορεί να φθάνει μέχρι τη μυϊκή στιβάδα της βλεννογόνου.

Είναι αρκετά συχνή πάθηση και υπολογίζεται ότι περίπου 10% του πληθυσμού μπορεί να αναπτύξει μια τέτοια ασθένεια.

Η συχνότερη αιτία που προκαλεί το έλκος είναι η μόλυνση από ένα βακτηρίδιο το οποίο ονομάζεται ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (HelicobacterPylori). Ορισμένα πικάντικα φαγητά και το στρες δεν προκαλούν από μόνα τους έλκος αλλά μπορούν να επιδεινώσουν ένα έλκος που ήδη υπάρχει.

Ασθενείς που παίρνουν μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (Voltaren, Brufen, Ασπιρίνη) μπορούν να παρουσιάσουν έλκος διότι τα φάρμακα αυτά είναι μια από τις αιτίες που προκαλούν βλάβες στην βλεννογόνο του πεπτικού συστήματος και έλκος.

Επίσης σπανιότερα ορισμένοι καρκίνοιτου στομαχιού ή του παγκρέατος μπορούν να προκαλέσουν έλκη.

Το έλκος είναι συχνότερο στους άνδρες παρά στις γυναίκες και το έλκος του δωδεκαδάκτυλου είναι 5 φορές πιο συχνό απ' αυτό του στομαχιού.Επίσης το έλκος του δωδεκαδάκτυλου είναι συχνότερο σε πιο νεαρά άτομα (από 30 έως 55 ετών) ενώ αυτό του στομαχιού συμβαίνει σε μεγαλύτερα σε ηλικία άτομα (από 55 ετών και πάνω).

Υπάρχουν ορισμένα συμπτώματα τα οποία εάν παρουσιαστούν μπορούν να συσχετίζονται με ένα έλκος.

Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι καλό να γίνεται μια πλήρης κλινική εξέταση με ανάλυση του ιστορικού του ασθενούς για να φανεί εάν χρειάζονται συμπληρωματικές εξετάσεις που θα δείξουν ότι ο ασθενής πάσχει από έλκος του πεπτικού συστήματος.

Τα κυριότερα σημεία και συμπτώματα είναι τα εξής: Πόνος ή αίσθημα καύσου στο επιγάστριο (είναι το άνω και μέσο τμήμα της κοιλιάς, κάτω από το τέλος του στέρνου, εκεί που τελειώνει η ξιφοειδής απόφυση). Ο πόνος μπορεί να βελτιώνεται μετά από το φαγητό αλλά επανέρχεται μετά από μερικές ώρες ή κατά τη διάρκεια της νύκτας Ο επιγαστρικός πόνος του έλκους του στομαχιού μπορεί να χειροτερεύει με το γεύμα ή να εκδηλώνεται και όταν το στομάχι είναι γεμάτο (2 με 3 ώρες μετά από το γεύμα) Ο επιγαστρικός πόνος του έλκους του δωδεκαδάκτυλου ανακουφίζεται με το φαγητό αλλά επανεμφανίζεται μετά και σε αρκετές περιπτώσεις ξυπνά τον ασθενή το βράδυ Αλλαγές στην όρεξη με απώλεια ή με αύξηση βάρους Ναυτία ή εμετός Δυσπεψία με δημιουργία αυξημένων αερίων στον πεπτικό σωλήνα και μετεωρισμό

Εάν ο ασθενής παρουσιάσει ένα από τα πιο κάτω συμπτώματα θα πρέπει άμεσα να τύχει ιατρικής εξέτασης διότι μπορεί να είναι ένδειξη μιας σοβαρότερης κατάστασης:

• Εκδήλωση ξαφνικά, έντονου, δυνατού πόνου που δεν υποχωρεί, στην επιγαστρική περιοχή
• Κόπρανα που είναι χρώματος μαύρου ή αιμορραγικά τα οποία μυρίζουν πολύ άσχημα. Οι κενώσεις αυτές (μέλαινα) οφείλονται σε αιμορραγία του άνω πεπτικού συστήματος
• Εμετοί με αίμα ή χρώματος καφέ που μπορεί να οφείλονται σε γαστρορραγία

Οι σοβαρές επιπλοκές που μπορούν να παρουσιάσουν οι ασθενείς με έλκος είναι οι αιμορραγίες, η διάτρησηστο σημείο του έλκους με κίνδυνο περιτονίτιδας και η πυλωρική στένωσησε περίπτωση που υπάρχει χρόνιο έλκος που εξελίσσεται κοντά στον πυλωρό.

Πως γίνεται η διάγνωση του έλκους;

Η διάγνωση του έλκους βασίζεται στο ιστορικό και στην κλινική εξέταση του ασθενούς. Δίνουν πολύτιμες πληροφορίες για την κατάσταση του ασθενούς και μπορούν να προσανατολίσουν προς την ύπαρξη έλκους στο στομάχι ή στον δωδεκαδάκτυλο.

Οι συμπληρωματικές εξετάσεις που μπορούν να βοηθήσουν στην τεκμηρίωση της ύπαρξης του έλκους είναι οι ακόλουθες:

• Ακτινογραφίες με βαριούχο γεύμα.
• Γαστροσκόπηση και λήψη βιοψιών. Η βιοψία μπορεί να επιβεβαιώσει την ύπαρξη του έλκους και να αποκλείσει την ύπαρξη ενδεχομένως μιας κακοήθους νόσου
• Αναζήτηση του ελικοβακτηριδίου του πυλωρού είτε στη βιοψία, είτε στο αίμα με αναζήτηση της ύπαρξης ειδικών αντισωμάτων εναντίον του βακτηριδίου αυτού, είτε με το τεστ εκπνοής

Ποιες οι αιτίες και η πρόληψη του έλκους;

Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού (ΕΠ)είναι ένας βακτηριδιακός μικροοργανισμός με ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που του επιτρέπουν να ζει στο ιδιαίτερα δύσκολο και όξινο περιβάλλον του στομαχιού. Το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού θεωρείται υπεύθυνο για την πρόκληση των περισσότερων περιστατικών έλκους.

 

 

Το έλκος στομάχου ενδοσκοπικά (άνω δεξιά)

Το ελικοβακτηρίδιο εκκρίνει ένζυμα τα οποία εξουδετερώνουν την οξύτητα του περιβάλλοντος του και έτσι μπορεί να επιβιώνει και να προσβάλλει ταυτόχρονα τη βλεννογόνο του πεπτικού συστήματος.

Η μόλυνση με το βακτηρίδιο αυτό αδυνατίζει την βλεννογόνο του πεπτικού συστήματος με αποτέλεσμα αυτή να διαβρώνεται και να δημιουργείται έλκος.

Δεν είναι όλα τα άτομα που μολύνονται από το ΕΠ που θα παρουσιάσουν έλκος.Ένα πολύ μεγάλο ποσοστό του πληθυσμού μολύνεται από το ΕΠ. Υπολογίζεται ότι 20% των ατόμων κάτω των 40 ετών έχουν μολυνθεί. Το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 50% στα άτομα άνω των 60 ετών.

Οι ερευνητές πιστεύουν ότι το μικρόβιο μεταδίδεται δια μέσου του νερού, του φαγητού και του σάλιου. Είναι σημαντικό πάντοτε τα χέρια να πλένονται μετά από το αποχωρητήριο και πριν από το φαγητό.

Πρόσφατες έρευνες έχουν ενοχοποιήσει το ΕΠ ότι εμπλέκεται στην πρόκληση ορισμένων καρκίνων όπως καρκίνο του στομαχιού, του παγκρέατος και για ορισμένα λεμφώματα.

Μια άλλη σοβαρή αιτία πρόκλησης έλκους, είναι η λήψη φαρμάκων που καταπολεμούν τη φλεγμονή και τον πόνο όπως η ασπιρίνη και το ibuprofen. Τα φάρμακα αυτά πρέπει να λαμβάνονται με πολύ προσοχή, κατόπιν ιατρικής συνταγής και παρακολούθησης. Πρέπει να αποφεύγονται εάν υπάρχει ιστορικό έλκους στο στομάχι.

Η υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ μπορεί να ενοχλεί τη βλεννογόνο του στομαχιού και να αυξάνει την έκκριση οξέως από το στομάχι αυξάνοντας έτσι τον κίνδυνο για έλκος.

Το κάπνισμααυξάνει τον όγκο και τη συγκέντρωση οξέως που εκκρίνεται από το στομάχι. Σίγουρα τα άτομα που πάσχουν από έλκος πρέπει να σταματούν το κάπνισμα.

Σε ορισμένες περιπτώσεις η συχνότητα του έλκους είναι αυξημένη σε ορισμένες οικογένειες και οι λόγοι γι' αυτό είναι άγνωστοι.

Η αντιμετώπιση και θεραπεία του έλκους βασίζεται σήμερα κυρίως σε φάρμακα. Τα φάρμακα που χρησιμοποιούνται είναι τα ακόλουθα:

• Αντιβιοτικά: Τα αντιβιοτικά έχουν στόχο να εξαλείψουν το ελικοβακτηρίδιο. Χρησιμοποιούνται συνήθως 2 αντιβιοτικά για 2 εβδομάδες. Αντιβιοτικά που μπορούν να εξολοθρέψουν το ελικοβακτηριδιο είναι η αμοξυκιλλίνη, η μετρονιδαζόλη, η κλαριθρομυκίνη, η τετρακυκλίνηκαι άλλα
• Φάρμακα που μειώνουν ή καταστέλλουν την έκκριση οξέων από το στομάχι: Τα φάρμακα αυτά είναι οι αναστολείς των υποδοχέων Η2 της ισταμίνης όπως η cimetidine, ranitidine, famotidineκαι η nizatidine. Χρησιμοποιούνται επίσης οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων, οι οποίοι πετυχαίνουν περισσότερη καταστολή της όξινης έκκρισης του στομάχου. Τέτοια φάρμακα είναι η omeprazole, lansoprazoleκαι η rabeprazole
• Φάρμακα που καλύπτουν και προστατεύουν τη βλεννογόνο:Τέτοια φάρμακα είναι τα αντι-όξινα, το βισμούθιο, η σουκραλφάτη και άλλα.

Για την αντιμετώπιση του έλκους χρησιμοποιείται συνήθως τριπλή θεραπεία για δύο εβδομάδες. Χρησιμοποιούνται δύο αντιβιοτικά και ένα φάρμακο που μειώνει την στομαχική οξύτητα.

Παρά το γεγονός ότι η τριπλή θεραπεία είναι κάποτε δύσκολη για τους ασθενείς εντούτοις με τα σημερινά δεδομένα έχει τα καλύτερα αποτελέσματα για την εξάλειψη του μικροβίου και την επούλωση του έλκους.

Δεν συστήνεται η χρήση μόνο ενός αντιβιοτικού για την καταπολέμηση του βακτηριδίου διότι δεν είναι αποτελεσματική. Εκείνο το οποίο τώρα μελετάται είναι το κατά πόσο η τριπλή θεραπεία μίας εβδομάδας μπορεί να είναι εξ' ίσου αποτελεσματική όπως η τριπλή θεραπεία των δύο εβδομάδων.

Η χειρουργική αντιμετώπιση του έλκουςέχει περιορισμένες ενδείξεις σήμερα μετά από την πρόοδο που έχει επιτευχθεί στην κατανόηση της παθογένειας της νόσου και στα φάρμακα που θεραπεύουν την ασθένεια.

Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να ενδείκνυται και σε περιπτώσεις που υποτροπιάζουν και δεν ανταποκρίνονται στις θεραπείες ή στις περιπτώσεις επιπλοκών δηλαδή αιμορραγίας, στένωσης ή διάτρησης του εντέρου.

Αντωνακάκης Ε. Σωκράτης

Γενικός Χειρουργός

Πηγάδια Καρπάθου

τηλ. 6974 139 931

via

Το οξύ κοιλιακό άλγος στα παιδιά

December 19, 2012, 1:39 am

≫ Next: Πόνος στην κοιλιά ή κοιλιακό άλγος

≪ Previous: Έλκος στο στομάχι και δωδεκαδάκτυλο

$

0

0

Το κοιλιακό άλγοςείναι ένα δυσάρεστο υποκειμενικό αίσθημα, η σωστή αξιολόγησή του οποίου εξαρτάται, από την ικανότητα και τη θέληση του αρρώστου να το περιγράψει με σαφήνεια, κυρίως όμως από τις γνώσεις, τον ορθολογισμό και την ψυχική επαφή του ιατρού με τον άρρωστο. 

Το κοιλιακό άλγος (ΚΑ) από κλινική σκοπιά εκφράζει τις παθοφυσιολογικές και ψυχοκοινωνικές διεργασίες, που συνήθως συνδέονται με ανατομική (δομική) βλάβη ή λειτουργική διαταραχή.

Tα χαρακτηριστικά του κοιλιακού άλγους εξαρτώνται από το είδος και την ένταση του ερεθίσματος, στοιχεία που συναρτώνται με την έκταση και τη θέση της βλάβης, την ανατομική ακεραιότητα των νευρικών οδών μέχρι τον εγκέφαλο και τον τρόπο με τον οποίο το κάθε άτομο μεταφράζει το ερέθισμα.

Η βλάβη που προκαλεί το άλγος εντοπίζεται α)στα σπλάχνα της κοιλιάς, οπότε το άλγος ονομάζεται σπλαχνικό, β)στο τοίχωμα της κοιλιάς ή και στο περιτόναιο, τον υμένα δηλαδή που περιβάλλει το κάθε σπλάχνο στην κοιλιά και συνδέει τα σπλάχνα μεταξύ τους, οπότε το άλγος ονομάζεται τοιχωματικό. Το ΚΑ ενδέχεται ακόμη να είναι αντανακλαστικό, να εντοπίζεται δηλαδή μακριά από τη θέση του ιστού που πάσχει.

Ψυχοκοινωνικοί παράγοντεςπου εμπλέκονται στην κλινική έκφραση του άλγους είναι η προσωπικότητα, η εθνολογική ταυτότητα και το πολιτισμικό υπόβαθρο του ατόμου, καθώς επίσης οι περιβαλλοντικές συνθήκες κάτω από τις οποίες έδρασε το ερέθισμα και προκάλεσε τον πόνο.

Το άλγος είναι λοιπόν είναι προϊόν σύμπλοκης διεργασίας και ποικίλλει σε ένταση από άτομο σε άτομο ακόμη και όταν το ερέθισμα που το προκαλεί είναι ταυτόσημο ποσοτικά και ποιοτικά.

Τα ερεθίσματα που προκαλούν ΚΑ είναι μηχανικά και χημικά. Κύριο μηχανικό ερέθισμα είναι η διάταση κοίλου σπλάχνου της κοιλιάς (π.χ. του εντέρου) ή η τάση του περιβλήματος συμπαγούς σπλάχνου (π.χ. του συκωτιού). Κύριο χημικό ερέθισμα είναι η φλεγμονή (μικροβιακός, ιογενής, τραυματικός ερεθισμός) κοιλιακού οργάνου.

Το ΚΑ στα παιδιά και τους εφήβους είναι μετά την κεφαλαλγία το δεύτερο σε συχνότητα σύμπτωμα.

Ανάλογα με τη διάρκεια και τον αριθμό των επεισοδίων διακρίνεται σε οξύ και χρόνιο. Επίσης ανάλογα με το ποιόν του χαρακτηρίζεται ως: οξύ, βύθιο, διαξιφιστικό, κωλικοειδές, καυστικό, νυγμώδες και συσφιγκτικό. Τα χαρακτηριστικά αυτά είναι ιδιαιτέρως χρήσιμα στο γιατρό για τη διευκρίνιση του αιτίου των ΚΑ. 

Οξύ κοιλιακόχαρακτηρίζεται το άλγος με μεγάληένταση που απαιτεί επείγουσα ιατρική φροντίδα και ενδεχομένως χειρουργική αντιμετώπιση. H εντόπιση και οι εστίες αντανάκλασης του άλγους, ο τρόπος εισβολής, η ένταση και οι διακυμάνσεις του, όπως επίσης η παρουσία άλλων συνοδών συμπτωμάτων είναι στοιχεία που μαζί με τα ευρήματα της κλινικής εξέτασης συμβάλλουν ουσιωδώς στη διευκρίνιση του αιτίου του οξέος ΚΑ. 

Τα κύρια αίτια οξέος ΚΑ περιλαμβάνονται στους πίνακες 1 και 2.

Πίνακας 1.Κύριες παθήσεις με οξύ κοιλιακό άλγος που ενδεχομένως χρήζουν χειρουργικής επέμβασης

ΗΛΙΚΙΑ	ΚΟΙΛΙΑΚΑ ΑΙΤΙΑ	ΕΞΩΚΟΙΛΙΑΚΑ ΑΙΤΙΑ
Νεογνά	Νεκρωτική εντεροκολίτιδα Αιφνίδια διάτρηση στομάχου Ειλεός από μηκώνιο Ατρησία ή στένωση εντέρου Τραυματική ρήξη κοίλου σπλάγχνου κατά τον τοκετό Νόσος Hirschsprung	Περισφιγμένη βουβωνοκήλη
Βρέφη και νήπια κάτω των 2ετών	Τραυματική ρήξη κοίλου σπλάγχνου (κακοποίηση) Εγκολεασμός Ανώμαλη στροφή εντέρου (malrotation)	Περισφιγμένη βουβωνοκήλη
Ανω των 2 ετών	(α) Αποφρακτικά Δευτερογενής εντερική απόφραξη από συμφύσεις Ανώμαλη στροφή εντέρου (malrotation) (β) Φλεγμονώδη σκωληκοειδίτιδα περιτονίτιδα (πρωτοπαθής, δευτεροπαθής) μεκελίτιδα χολοκυστίτιδα με ή χωρίς λίθους τοξικό μεγάκολο (γ) Τραυματικά Ρήξη κοίλων ή συμπαγών σπλάγχνων	Συστροφή όρχεως Εξωμήτρια κύηση Περισφιγμένη βουβωνοκήλη Συστροφή κύστεως ωοθήκης

Πίνακας 2.Κύρια μη χειρουργικά αίτια οξέος κοιλιακού άλγους 

ΗΛΙΚΙΑ	ΚΟΙΛΙΑΚΑ ΑΙΤΙΑ	ΕΞΩΚΟΙΛΙΑΚΑ ΑΙΤΙΑ
Νεογνά - Βρέφη και νήπια κάτω των 2ετών	Κωλικοί ( <3μηνών); Βακτηριακή εντερίτιδα: σαλμονέλα, σιγκέλλα, καμπυλοβακτηρίδιο, υερσίνια Δυσκοιλιότητα Ουραιμικό- αιμολυτικό σύνδρομο	Πνευμονία Ουρολοίμωξη
Παιδιά άνω των 2 ετών	(α) Παθήσεις του εντέρου Γαστρεντερίτιδα (μικροβιακή, ιογενής, τροφική) Νόσος Crohn Ελκώδης κολίτιδα Αμοιβαδική κολίτιδα Πορφύρα Henoch- Schonlein Δρεπανοκυτταρική αναιμία Μεσεντέρια λεμφαδενίτιδα Δυσκοιλιότητα Περιτονίτιδα (β) Παθήσεις ήπατος-χοληφόρων Ηπατίτιδα Α και Β, Λοιμώδης μονοπυρήνωση, Χολοκυστίτιδα Χολολιθίαση (γ) Παθήσεις πάγκρέατος Οξεία παγκρεατίτιδα : ii. λοιμώδης (παρωτίτιδα) iii. τραυματική (δ) Παθήσεις νεφρών ουρολοίμωξη (ε) Μεταβολικές παθήσεις πορφυρία υπερλιπιδαιμία διαβητική κετοξέωση οικογενής μεσογειακός πυρετός (στ) Γυναικολογικές παθήσεις σαλπιγγίτιδα	Πνευμονία Οστεομυελίτιδα (πυέλου, σπονδύλων) Αιμάτωμα κοιλιακών μυών Έρπης ζωστήρας (κυρίως σε ανοσοκατεσταλμένα άτομα) Βουβωνική Λεμφαδενίτιδα

Οδηγά σημεία για την αξιολόγηση του οξέος ΚΑ

1. Κοιλιακό άλγος που αφυπνίζει το παιδί χρήζει άμεσης ιατρικής εκτίμησης.
2. Ο πυρετός δεν αποτελεί πρώιμη εκδήλωση των οξέων ενδοκοιλιακών νοσημάτων. Έτσι, κατά την έναρξη της οξείας σκωληκοειδίτιδας η θερμοκρασία σώματος είναι συνήθως φυσιολογική. Πυρετός εμφανίζεται αργότερα και αυξάνεται προοδευτικά. Ακόμη, σε απόφραξη του εντερικού σωλήνα, κατά κανόνα, δεν παρατηρείται πυρετός. Η εμφάνιση πυρετού με την έναρξη των συμπτωμάτων υποδηλώνει πυελονεφρίτιδα, πνευμονία ή ιογενή γαστρεντερίτιδα.
3. Ο εμετός στην οξεία γαστρεντερίτιδα συνήθως προηγείται ή εμφανίζεται ταυτόχρονα με τις λοιπές κλινικές εκδηλώσεις. Αντίθετα, στη σκωληκοειδίτιδα το ΚΑ σχεδόν πάντοτε προηγείται των εμετών.
4. ΚΑ σε παιδί με ιστορικό χειρουργικών επεμβάσεων κοιλίας ή περιτονίτιδας πού δεν χειρουργήθηκε, θέτει σοβαρή υποψία για απόφραξη από συμφύσεις. Οι συμφύσεις ενδέχεται να προκαλέσουν συμπτώματα ακόμη και μετά από χρόνια.
5. ΚΑ συνεχές και οξύ από την αρχή, παρατηρείται σε στραγγαλισμό του εντέρου (συστροφή, περίσφιξη κήλης) και σε συστροφή κύστης ωοθήκης.
6. Κοπρανώδης εμετός δηλώνει απόφραξη χαμηλά στο έντερο.
7. Αλγος στο υπογάστριο που συνδυάζεται αρχικά με διαρροϊκές κενώσεις και αργότερα με δυσκοιλιότητα θεωρείται πολύ ύποπτο να αντιστοιχεί σε ενδοπυελικό απόστημα.  

via

Πόνος στην κοιλιά ή κοιλιακό άλγος

December 19, 2012, 1:43 am

≫ Next: Νευρική Ανορεξία - Αντιμετώπιση ακόμα και στο σπίτι

≪ Previous: Το οξύ κοιλιακό άλγος στα παιδιά

$

0

0

Ο πόνος στην κοιλιά είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα.

Γενικά

Ο πόνος στην κοιλιά είναι ένα πολύ συχνό σύμπτωμα. Μπορεί να εκδηλωθεί μόνος του ή να συνοδεύεται και από άλλα σημεία και συμπτώματα όπως αναγούλες, εμετούς, διάρροια και άλλα.

Ο πόνος στην κοιλιά μπορεί να προκληθεί κάποτε λόγω υπερβολικής κατανάλωσης φαγητών. Επίσης ορισμένα φαγητά, πολύ λιπαρά ή που προκαλούν πολλά αέρια ή ακόμη τα γαλακτοκομικά προϊόντα σε άτομα με δυσανεξία στη λακτόζη, είναι αιτίες πόνου στην κοιλιά που συνήθως είναι παροδικός και περνά μετά από μερικές ώρες.

Οι λοιμώξεις του πεπτικού συστήματος με βακτηρίδια ή ιούς ή άλλους μικροοργανισμούς, είναι δυνατόν να προκαλούν πόνους στην κοιλιά για μερικές μέρες.

Υπάρχουν σοβαρές παθήσεις των οποίων ένα από τα πρώτα συμπτώματα είναι ο πόνος. Στις περιπτώσεις αυτές, είναι καθοριστικές η έγκαιρη εξέταση από το γιατρό, η διάγνωση και θεραπεία.

Στην κοιλιά υπάρχουν πολλά ζωτικά όργανα. Στις περιπτώσεις που αυτά πάσχουν, ο τρόπος με τον οποίο εκφράζεται ο πόνος και άλλα σημεία ή συμπτώματα, είναι σύνθετος. Έτσι δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί ποιο ή ποια όργανα πάσχουν ανάλογα με την περιοχή στην οποία εντοπίζεται ο πόνος.

Επιπρόσθετα το πρόβλημα του πόνου στην κοιλιά, γίνεται πιο πολύπλοκο διότι υπάρχουν παθήσεις που εκδηλώνονται σε περιοχές εκτός της κοιλιάς αλλά προκαλούν πόνο στην κοιλιά. Για παράδειγμα μια πνευμονία στο δεξιό πνεύμονα, προκαλεί έντονο πόνο στην κοιλιά.

Εντόπιση του πόνου

Παρόλα αυτά όμως είναι σημαντικό ο ασθενής να περιγράφει στο γιατρό του όσο το δυνατό καλύτερα το χρονικό εμφάνισης και συμπεριφοράς του συγκεκριμένου πόνου στην κοιλιά και να καθορίζει τις περιοχές στις οποίες αυτός εντοπίζεται.

Οι πόνοι που εντοπίζονται γύρω από τον ομφαλό,μπορεί να έχουν σχέση με διαταραχές του λεπτού εντέρου ή με φλεγμονή της σκωληκοειδούς απόφυσης, δηλαδή με σκωληκοειδίτιδα. Η σκωληκοειδής απόφυση μπορεί να υποστεί φλεγμονή και να μολυνθεί λόγω απόφραξης από περιεχόμενο που διέρχεται από το παχύ έντερο.

Χωρίς την κατάλληλη αντιμετώπιση, μια μολυσμένη σκωληκοειδής απόφυση, είναι δυνατόν να πάθει ρήξη και να προκαλέσει περιτονίτιδα. Η περιτονίτιδα είναι σοβαρή μόλυνση της κοιλιάς που απειλεί τη ζωή.

Η σκωληκοειδίτιδα εκτός από τον πόνο, μπορεί να συνοδεύεται και από αναγούλες, εμετούς, ανορεξία, πυρετό.

Ο πόνος ακριβώς πάνω από τον ομφαλό,στο πάνω μέσο μέρος της κοιλιάς που ονομάζεται επιγαστρική περιοχή, έχει συνήθως σχέση με διαταραχές στο στομάχι. Η γαστρίτιδα, το έλκος στο στομάχι, τα υπερβολικά οξέα στο στομάχι, μπορεί να εκδηλωθούν με πόνο στην περιοχή αυτή.

Ο επίμονος πόνος στην επιγαστρική περιοχήμπορεί να έχει σχέση με διαταραχές στο δωδεκαδάκτυλο, στο πάγκρεας, στη χοληδόχο κύστη.

Ο πόνος κάτω από τον ομφαλό,την υπογαστρική περιοχή, μπορεί να επεκτείνεται και προς το δεξιό ή αριστερό κάτω μέρος της κοιλιάς. Στις περιπτώσεις αυτές ο υπογαστρικός πόνος μπορεί να προκαλείται από παθήσεις του παχέος εντέρου.

Στις γυναίκες, ο πόνος στο υπογάστριοπροκαλείται συνήθως από μολύνσεις του ουροποιητικού συστήματος και φλεγμονές στην περιοχή της λεκάνης.

Ο πόνος στο πάνω αριστερό μέρος της κοιλιάς,δεν είναι συχνός. Οι κυριότερες αιτίες που προκαλούν πόνο στην περιοχή αυτή, είναι παθήσεις του παχέος εντέρου, του στομαχιού και του παγκρέατος.

Οι πόνοι στο πάνω δεξιό μέρος της κοιλιάς,ιδιαίτερα όταν είναι έντονοι, σχετίζονται με φλεγμονή της χοληδόχου κύστης. Οι πόνοι αυτοί, είναι δυνατόν να επεκτείνονται προς την κεντρική περιοχή της κοιλιάς και να αντανακλούνται και στην πλάτη του ασθενούς. Άλλες αιτίες ανάλογων πόνων είναι η παγκρεατίτιδα, παθήσεις του δωδεκαδάκτυλου.

Οι πόνοι στο κάτω αριστερό μέρος της κοιλιάς,σχετίζονται συνήθως με το παχύ έντερο. Οι κολίτιδες διαφόρων μορφών (ελκώδης κολίτιδα, ασθένεια του Crohn, σπαστική κολίτιδα), είναι αιτίες πόνων στην εν λόγω περιοχή.

Οι πόνοι στο κάτω δεξιό μέρος της κοιλιάς,σχετίζονται με φλεγμονές του παχέος εντέρου ή με τη σκωληκοειδίτιδα.

Οι πόνοι στην κοιλιά που μετακινούνται,αλλάζουν περιοχή, οφείλονται στην αντανάκλαση των πόνων λόγω πάθησης σε ένα όργανο προς άλλες περιοχές. Διαμέσου των νευρικών οδών, πόνοι στην περιοχή της χοληδόχου κύστης μπορεί να εκδηλώνονται στο θώρακα ή στη δεξιά ωμοπλάτη. Ασθενείς με πόνους λόγω παθήσεων του παγκρέατος, μπορεί να αισθάνονται πόνους μεταξύ των δύο ωμοπλατών.

Οι αντανακλαστικοί πόνοιμπορεί να εκδηλώνονται στην κοιλιά από παθήσεις άλλων περιοχών (πνεύμονες, καρδία) αλλά επίσης από παθήσεις στην κοιλιά (πάγκρεας, χοληδόχος κύστη) να εκδηλώνονται σε άλλες περιοχές του σώματος.

Σε πολλές περιπτώσεις οι πόνοι στην κοιλιά είναι παροδικοί. Όμως μπορεί να πρόκειται για σοβαρή κατάσταση που χρειάζεται αντιμετώπιση.

Η σχέση μεταξύ τοποθεσίας κατανομής του πόνου στην κοιλιά και αιτίας που τον προκαλεί, είναι μόνο ενδεικτική.

Κάθε φορά που υπάρχει πόνος στην κοιλιά που είναι επίμονος, επαναλαμβανόμενος, που χειροτερεύει ή συνοδεύεται από δύσπνοια, ζαλάδα, αιμορραγία, πυρετό ή εμετούς, επιβάλει άμεσα την εξέταση από γιατρό.

Αντωνακάκης Ε. Σωκράτης

Γενικός Χειρουργός

Πηγάδια Καρπάθου

Τηλ. 6974 139 931

via

Νευρική Ανορεξία - Αντιμετώπιση ακόμα και στο σπίτι

December 19, 2012, 2:18 am

≫ Next: Σχέδιο ανάλυσης και κατανόησης της Αγίας Γραφής

≪ Previous: Πόνος στην κοιλιά ή κοιλιακό άλγος

$

0

0

Τι είναι η νευρική ανορεξία;

Η νευρική ανορεξία είναι μια ασθένεια που πλήττει το 1% του γυναικείου πληθυσμού.

Οι γυναίκες αυτές, νιώθουν ένα έντονο αίσθημα αναποτελεσματικότητας και ανεπάρκειας. Αυτό τις οδηγεί στο να μην τρωνε και να εξασκούνται εντατικά με αποτέλεσμα να έχουν μια σημαντική απώλεια βάρους που ξεπερνά το 15% του ιδανικού  τους βάρους.

Οι γυναίκες που πάσχουν από τη νευρική ανορεξία αισθάνονται ένα έντονο φόβο για να παχύνουν και συνεχώς ασχολούνται με το πως θα χάσουν βάρος.

Η απώλεια βάρους μπορεί να είναι πολύ σημαντική και το ποσοστό θνησιμότητας που παρατηρείται στη νόσο αυτή ανέρχεται στο 20%.

Σημειώστε ότι: η νευρική ανορεξία έχει ένα από τα ψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας των ψυχικών νόσων.

Παρά το γεγονός ότι η νευρική ανορεξία μπορεί να εκδηλωθεί σε όλες τις ηλικίες εντούτοις είναι συχνότερη στην εφηβική ηλικία, ιδιαίτερα μεταξύ 13 και 20 ετών.

Σε αρκετές περιπτώσεις η ασθενής ήταν ένα παιδί που ήταν αρχικά υπέρβαρο και έτσι θεωρεί την στέρηση τροφής δια μέσου μιας δίαιτας σαν μια λογική συμπεριφορά. Συχνά μπορεί να υπήρχε ένα στρες μέσα στην οικογένεια το οποίο να επιτάχυνε την εξέλιξη.

Υπάρχουν οικογένειες στις οποίες οι διαταραχές της διατροφής είναι συχνότερες αλλά είναι πιθανόν ότι υπάρχει στην κατάσταση αυτή και μια γενετική συνιστώσα.

Η νευρική ανορεξία είναι μια ασθένεια δύσκολη, πολύπλοκη που προκαλεί σύγχυση με πολυπαραγοντική αιτιολογία.

Ποια είναι τα σημεία και συμπτώματα;

Η υπερβολική μείωση του βάρους με μεγάλη ισχνότητα είναι πολύ συχνή. Οι ασθενείς προσπαθούν να το καλύψουν και παρά την ισχνότητά τους λένε ότι νιώθουν υπέρβαρες, ότι δεν είναι ελκυστικές, ότι αισθάνονται φοβισμένες και παγιδευμένες.

Ασχολούνται συχνά με τη μέτρηση των θερμίδων, τυχαίνει να κάνουν εμετούς μετά από τα γεύματα  και παίρνουν καθαρτικά ή διουρητικά.

Η νευρική ανορεξία μπορεί να συνοδεύεται κάποτε με  επεισόδια βουλιμίας κατά τα οποία οι ασθενείς αρχίζουν να τρωνε υπερβολικά και μετά κάνουν εμετό. Αισθάνονται στη συνέχεια ενοχές για την πράξη τους αυτή.

Οι ασθενείς με την πάθηση αυτή, διακατέχονται από συνεχείς σκέψεις για τη σωματική τους εικόνα, για το βάρος τους, για το φαγητό και τις θερμίδες. Υποφέρουν από την κατάσταση και μάλιστα ο ύπνος τους μπορεί να διαταράσσεται από όνειρα που έχουν σχέση με τη διατροφή, τη διαδικασία του φαγητού και την σωματική εξάσκηση.

Οι επιπλοκέςπου μπορούν να παρουσιάσουν οι ασθενείς είναι ο χαμηλός καρδιακός σφυγμός, η χαμηλή αρτηριακή πίεση, η μείωση της παραγωγής των σεξουαλικών ορμονών, οι ανωμαλίες της περιόδου τις γυναίκες.

Σε περίπτωση που ο ασθενής είναι άνδρας μπορεί να υπάρχει απώλεια του σεξουαλικού ενδιαφέροντος και εκδήλωση σεξουαλικής ανικανότητας.

Είναι σημαντικό η νευρική ανορεξία να διαχωρίζεται από άλλες σωματικές ασθένειες που έχουν ανάλογη κλινική εικόνα όπως για παράδειγμα ο υπερθυροϊδισμός, ο διαβήτης, ασθένειες του πεπτικού συστήματος, και ορμονικές διαταραχές.

Επίσης ορισμένες ψυχιατρικές παθήσειςόπως η κατάθλιψη μπορούν να συνοδευτούν από σοβαρή απώλεια βάρους.

Για αυτούς τους λόγους, μια λεπτομερής κλινική εξέταση, η λήψη του ιστορικού και οι συμπληρωματικές εξετάσεις βοηθούν στο να τοποθετηθεί ορθά η διάγνωση και να διαχωριστεί από τις άλλες παθήσεις που μπορούν να προσομοιάζουν με την νευρική ανορεξία.

Επίσης η κλινική διερεύνησηθα μπορέσει να εκτιμήσει την καχεξία και το πόσο υποσιτιζόμενος είναι ο ασθενής. Ταυτόχρονα θα μπορέσει να δείξει εάν έχουν εγκατασταθεί άλλες βιοχημικές ή ορμονικές ανωμαλίες.

Θεραπεία

Η νευρική ανορεξία είναι μια ασθένεια που βασανίζει τους ασθενείς και το περιβάλλον τους. Χρειάζονται χρόνια μιας προσεκτικής ολοκληρωμένης προσέγγισης για να καταφέρει ο ασθενής να νικήσει την κατάσταση αυτή.

Η πρώτη προσπάθειαπου γίνεται έχει στόχο να αποκαταστήσει το φυσιολογικό βάρος του ασθενούς.

Η προσπάθεια γίνεται ενώ ο ασθενής είναι σπίτι του. Όμως εάν η απώλεια βάρους είναι υπερβολική ή ακόμη εάν έχουν εκδηλωθεί και άλλες ανωμαλίες που προκύπτουν τότε ο ασθενής μπορεί να εισαχθεί στο νοσοκομείο για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Η αποκατάσταση του βάρους σώματος μπορεί να επιτευχθεί με διάφορους τρόπους:

- η ξεκούραση στο κρεβάτι

- η χορήγηση γευμάτων στο νοσοκομείο με ιατρική φροντίδα και 

- η παρακολούθηση από διαιτολόγο μπορούν να βοηθήσουν

Σε μερικές περιπτώσεις ορισμένα φάρμακα μπορεί να είναι χρήσιμα. Όταν το βάρος σώματος βελτιωθεί, μπορεί να αρχίσει και η ψυχοθεραπείαμε τον ασθενή και την οικογένειά του. Ο στόχος είναι να γίνουν κατανοητοί οι μηχανισμοί που οδηγούν στην ανορεξία και να βοηθηθεί ο ασθενής να καταστεί ανεξάρτητος.

Πρόγνωση

Στο ένα τρίτο των περιπτώσεων μπορεί να υπάρξουν επιπλοκές ψυχιατρικού τύπου με κατάθλιψη, αγχώδεις καταστάσεις και έμμονες βασανιστικές καταναγκαστικές διαταραχές.

Περίπου στο 50% των περιπτώσεων επιτυγχάνεται ανάκτηση και διατήρηση ενός ικανοποιητικού βάρους σώματος.

Σε ένα ποσοστό της τάξης του 10 έως 20% υπάρχουν συνεχιζόμενα προβλήματα για πολλά χρόνια.

Υπάρχει αυξημένος κίνδυνος θανάτου στην ασθένεια αυτή. Έχει ένα από τα ψηλότερα ποσοστά θνησιμότητας των ψυχικών ασθενειών και περιγράφεται μια θνησιμότητα της τάξης του 20%.

Η πρόγνωση είναι καλύτερη στις περιπτώσεις εκείνες όπου η έναρξη της ασθένειας γίνεται νωρίς, κατά την εφηβεία, με μια σύντομη αρχική φάση της ασθένειας.

Επίσης η γρήγορη, ολοκληρωμένη και αποτελεσματική θεραπευτική προσέγγιση όπως επίσης και το κατάλληλο υποστηρικτικό οικογενειακό περιβάλλον συντείνουν στην επιτυχή αποθεραπεία και στην καλή πρόγνωση. 

Δύο βασικοί στόχοι στη θεραπεία της ψυχογενούς ανορεξίας (νευρικής ανορεξίας) και ψυχογενούς βουλημίας είναι:

α)να αποκατασταθεί η κατάσταση θρέψης του ατόμου, δηλαδή να επανέλθει το βάρος στα φυσιολογικά όρια και

β)να τροποποιηθεί η παθολογική συμπεριφορά πρόσληψης τροφής του ατόμου, ούτως ώστε να κρατηθεί το βάρος σε φυσιολογικά όρια και να ελεχθούν κατά το δυνατόν τα επεισόδια υπερφαγίας, οι προκλητοί εμετοί, η λήψη καθαρτικών και όλες οι άλλες παθολογικές συμπεριφορές.

Αντωνακάκης Ε. Σωκράτης

Γενικός Χειρουργός

Πηγάδια Καρπάθου

τηλ. 6974 139 931

via

Σχέδιο ανάλυσης και κατανόησης της Αγίας Γραφής

December 19, 2012, 2:39 am

≫ Next: Σπάνια ελληνικά χειρόγραφα στο διαδίκτυο

≪ Previous: Νευρική Ανορεξία - Αντιμετώπιση ακόμα και στο σπίτι

$

0

0

Μία σωστή και υπεύθυνη ερμηνεία κειμένου, απαιτεί προσοχή και γνώση. Πολύ δε περισσότερο, όταν αυτό είναι Ιερό Κείμενο, όπως η Αγία Γραφή. Και λόγω αυτής της ιδιότητάς της ως Ιερού Κειμένου, πολλοί φοβούνται να την ερμηνεύσουν, λες και γράφτηκε για λίγους. Άλλοι πάλι, πηγαίνοντας στο άλλο άκρο, ερμηνεύουν την Αγία Γραφή πρόχειρα και απρόσεκτα, αποσπασματικά ή με προκατάληψη. Το παρακάτω σχέδιο ερμηνείας λοιπόν, αποσκοπεί στη θεραπεία αυτών των δύο άκρων, χωρίς βέβαια να εξαντλεί όλα τα "βήματα" ερμηνείας που είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν. Είναι όμως ένας χρήσιμος οδηγός για αρχή.

1.Προσευχήγια την επισκίαση του Αγίου Πνεύματος (Ο Θεός πάντοτε προπορεύεται, και μόνο δια του φωτισμούγίνεται ορθή ερμηνεία).

2.Ανάγνωση του εδαφίου

α) Προσεκτική ανάγνωση του εδαφίου από το Κείμενο και από Μεταφράσειςή ερμηνεία που είναι δυνατό να διαθέτουμε.

β) Σκέψεις στην πρώτη εντύπωση

Ποιο είναι το θέμα συζήτησης;

Τι προσπαθεί να πειο συγγραφέας;

3.Συμφραζόμενα και προέλευση ως εμάς.

α)Προσεκτική ανάγνωση των συμφραζομένων από Κείμενο καιΜεταφράσεις

β)Ποιο είναι το γενικό θέμα της περικοπής;

γ)Συνδετικές λέξεις συμφραζομένων με το εδάφιο

δ)Τι υποδηλώνει το εδάφιο;

Επεξήγηση; Ορισμό; Παρότρυνση; Παράδειγμα; Αντίθεση; Απαγόρευση; Αφήγηση; Ιστορική τοποθέτηση; Παράκληση; Πρόκληση; Κατάρα; Ευλογία; Ερώτηση; Απάντηση; Απολογία; Προσωπική τοποθέτηση; Δήλωση; Πληροφόρηση; Ευχαριστία; Πρόρρηση; Διανοητική εντύπωση; Διαβεβαίωση; Πρόσκληση; Αίτηση; Απαίτηση; Επιχείρημα; Περιγραφή; Κατατόπιση; Κλπ

Είναι συνδυασμός των ανωτέρω; Περιέχει περισσότερα από ένα;

 

ε) Ποιος μιλάειστην αφήγηση;

I.Πληροφορίες για αυτόν. Αξιοπιστία και ιδεολογία του

II.Γλώσσα του

III.Γιατί τα είπε; (Πιθανοί λόγοι) Ενόψει ποιου θέματος;

IV.Πότε τα είπε;

V.Πού βρισκόταν; (γεωγραφικά και τοπολογικά)

VI.Συνήθειες, προβλήματα, ιδιορρυθμίες ή ιδιωματισμοί της εποχής ή του τόπου του ομιλούντος ή της γλώσσας του, που θα επηρέαζαν τα λεγόμενα.

VII.Ψυχολογική κατάσταση του ομιλητή

VIII.Γεγονότα του καιρού που μιλούσε

 

στ) Σε ποιον ή σε ποιους μιλάει;

Ι. Πληροφορίες για αυτούς, προβληματισμοί τους, ιδέες του

II.Πώς θα καταλάβαιναν αυτοί τα λόγια του;

III.Τι ψυχολογικές επιδράσεις θα είχαν τα λόγια του σ’ αυτούς;

IV.Θα επηρέαζαν τα παραπάνω το νόημα;

ζ) Συγγραφέας

Επανάληψη των σημείων του ε) ως προς τον συγγραφέα

 

η) Σε ποιον ή σε ποιους έγραφε;

Επανάληψη των σημείων του ε) ως προς τους αναγνώστες

θ) Μεταφραστής (αν είναι μετάφραση)

Ι. Επανάληψη των σημείων του ε) ως προς το μεταφραστή.

ΙΙ. Τι λένε οι κριτικοί γι' αυτή τη μετάφραση;

ΙΙΙ. Για ποιες ιδεολογικές ανάγκες δημιουργήθηκε; Επιπτώσεις τους.

ι) Για ποιος μετέφρασε;

            Επανάληψη των σημείων ζ) ως προς τους πρώτους χρήστες της μετάφρασης

ια) Γλωσσική σύγκριση των λέξεων του εδαφίου μεταξύ των γλωσσών  γράφοντος, του ομιλούντος και του μεταφραστή (αν είναι μετάφραση)

4.Γεωγραφική τοποθέτηση των αναφερομένων γεγονότων ή θέματος

α) Τοπικές πληροφορίες του εδαφίου

β)Τοπικά επιρρήματα ή άλλες λέξεις που δείχνουν τις σχέσεις των αντικειμένων στο χώρο ή σε κάποιο χώρο.

γ) Πιθανοί ιδιωματισμοί τέτοιων λέξεων

δ)Τοπική χρήση των λέξεων, του θέματος ή των παραβολών

 

5.Χρονική τοποθέτηση του αναφερομένου γεγονότος ή θέματος

α) Χρονικές πληροφορίες του εδαφίου (μια πιο κριτική μελέτη, λαβαίνει υπ’ όψιν της το στενό χρονολογικό πλαίσιο)

β) Ιστορική τους τοποθέτηση

γ) Χρονική κατάταξη των στοιχείων του εδαφίου

δ) Χρονική κατάταξη των γεγονότων του εδαφίου σε σχέση με τα γεγονότα  των συμφραζομένων, ή μεταξύ τους.

ε) Χρόνοι ρημάτων

ς) Χρονικά επιρρήματα ή άλλες λέξεις που δείχνουν τις σχέσεις των αντικειμένων στο χρόνο

ζ) Έρευνα για ιδιωματισμούς στους χρόνους ρημάτων ή άλλων λέξεων

η)Χρήση του παραδείγματος ή του αντικειμένου του σε κάθε εποχή. Αν είναι εντολή ποιο χρονικό διάστημα καλύπτει ως εντολή; Γιατί;

 

6. Ανάλυση λέξεων

α) Από λεξικό. Πιθανές έννοιες, παραφθορές.

β) Έρευνα αξιοπιστίας του Λεξικού σε πολύ σημαντικά θέματα. Σχέση της  κάθε λέξης με τις προηγούμενες ή τις επόμενες

γ) Αντιστοιχία αντωνυμιών ή άλλων λέξεων με τα πρόσωπα ή τα πράγματα που υποκαθιστούν

δ) Γραμματική ανάλυση των λέξεων (μέρος του λόγου, πτώσεις, κλίσεις κλπ)

Ι. Πώς επηρεάζουν το νόημα αυτά τα χαρακτηριστικά των λέξεων;

ΙΙ. Πιθανοί ιδιωματισμοί

ΙΙΙ. Μήπως το νόημα των συμφραζομένων δημιουργεί περιορισμούς, ή βοηθάει αλλιώς, να κατανοήσουμε το Γραμματικό τύπο της φράσης που μας ενδιαφέρει;

 

ε) Σύνδεση και χρήση των λέξεων του εδαφίου στην υπόλοιπη Γραφή

ζ) Ορισμοί της υπόλοιπης Γραφής για λέξεις του εδαφίου

 

7. Νοηματική σύνδεση με παράλληλα Γραφικά εδάφια

α) Τι λέει η υπόλοιπη Αγία Γραφή για τις λέξεις ή το θέμα του εδαφίου;

I.Έρευνα για ορισμούς σχετικούς με το εδάφιο

ΙΙ. Έρευνα για συγκρίσεις σχετικές το εδάφιο

 

8. Καλολογικά και άλλα στοιχεία

α) Έρευνα για ορισμούς που τυχόν περιέχονται στο εδάφιο

β) Έρευνα για συγκρίσεις που τυχόν περιέχονται στο εδάφιο

γ) Τι καλολογικά στοιχεία υπάρχουν;

δ) Έρευνα για αναγραμματισμούς και άλλα τεχνάσματα του πρωτότυπου κειμένου

ε) Χαρακτηριστικά τυχόντος παραδείγματος ή παρομοίωσης

Ι. Ιδιότητες και χρήση του υποκατάστατου

ΙΙ. Ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του

ΙΙΙ. Πιθανές εφαρμόσιμες διαστάσεις του

ΙV. Υπερβολές του

V. Χρήση του στις υπόλοιπες Γραφές

 

9. Πιθανές ερμηνείες

α) Σύνολο πιθανών ερμηνειών συνολικά ή σε επιμέρους σημεία.

β) Η ερμηνεία είναι κατά γράμμα, συμβολική, διπλή ή πολλαπλή;

γ) Ωφέλεια που αποκομίζεται από κάθε πιθανή ερμηνεία

δ) Εις άτοποναπαγωγή.

Ι. Περιορισμοί που τίθενται σε ερμηνείες από άλλα εδάφια.

ΙΙ. Επιρροή του όλου Γραφικού νοήματος από κάθε πιθανή ερμηνεία

10. Περιορισμοί που τίθενται απ’ αυτές τις ερμηνείες σε ερμηνείες άλλων Γραφικών εδαφίων

 

11. Πώς ερμηνεύθηκε αυτό το εδάφιο από τους Πατέρες της Εκκλησίας;

α) Πώς το ερμήνευαν κατά την πρωιμότερη Χριστιανική εποχή που μπορούμε να βρούμε στοιχεία γι' αυτό;

Ι. Ποιοι ήταν αυτοί που το ερμήνευαν;

ΙΙ. Ήταν άγιοι;

ΙΙΙ. Σε ποια περίοδο της ζωής τους το ερμήνευσαν;

ΙV. Τι επίδραση μπορεί να είχε στην ερμηνεία τους η ΤΟΤΕ πνευματική τους κατάσταση;

V.Τι επίδραση είχε η κατάσταση γνώσης της εποχής;

β) Είχε την ίδια ερμηνεία σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας;

Ι. Αν ναι, έχουμε ήδη την ερμηνεία της Εκκλησίας του Κυρίου.

ΙΙ. Αν όχι, τι διαφοροποιήσεις υπήρξαν;

ΙΙΙ. Μήπως οι διαφορετικές ερμηνείες είναι συμπληρωματικές;

ΙV.Ποιοι το ερμήνευσαν; (επανάληψη των βημάτων του σημείου 11α).

V.Σύγκριση με την ερμηνεία που είχαμε ήδη δώσει εμείς στο χωρίο αυτό.

VΙ.Αν η δική μας ερμηνεία μας δίνει διαφορετικά συμπεράσματα, μήπως αυτό οφείλεται σε γνωσιολογική διαφορά της εποχής μας σε θέματα που δεν είναι σωτηριολογικά;

VΙΙ. Θα μπορούσε η δική μας ερμηνεία να είναι συμπληρωματική εκείνης;

VΙΙΙ. Εάν υπάρχει δογματική σύγκρουση με την ερμηνεία των Πατέρων στη διάρκεια της ιστορίας, και δεν υπάρχει δυνατότητα συμβιβασμού της ερμηνείας μας, εξετάζουμε πού κάναμε λάθος, και διορθώνουμε τις απόψεις μας, ώστε να συμφωνούν με την διαχρονική ερμηνεία  της Εκκλησίαςτου Κυρίου, που είναι "ο στύλος και το Εδραίωμα της αληθείας".

12. Εφαρμογήτου εδαφίου στη ζωή μας ή στην γενικότερη τοποθέτησή μας.

N.M.

Ψηφιοποίηση Τ.Β.

via

Σπάνια ελληνικά χειρόγραφα στο διαδίκτυο

December 19, 2012, 3:26 am

≫ Next: Λεξικά και μεταφράσεις στο διαδίκτυο

≪ Previous: Σχέδιο ανάλυσης και κατανόησης της Αγίας Γραφής

$

0

0

Η Βρετανική Βιβλιοθήκη, προφανώς και λόγω αποικιοκρατίας, κατέχει μια από τις πλουσιότερες συλλογές χειρογράφων στον κόσμο. Ανάμεσά τους περιλαμβάνονται 1.000 ελληνικοί χειρόγραφοι κώδικες, καθώς και 3.000 ελληνικοί πάπυροι. Το Πρόγραμμα Ψηφιοποίησης Ελληνικών Χειρογράφων, σύμφωνα με τους υπεύθυνους της βιβλιοθήκης, έχει  σκοπό έχει να ψηφιοποιήσει πλήρως και να καταστήσει προσβάσιμα όλα τα ελληνικά χειρόγραφα της Βιβλιοθήκης.

Σε πρώτη φάση προσφέρονται δωρεάν στο διαδίκτυο 284 τόμοι από τους 1.000 ελληνικούς χειρόγραφους κώδικες, οι οποίοι χρονολογούνται από το 16ο αιώνα. Αναμένεται να δημοσιευτούν online άλλα 250 ελληνικά χειρόγραφα. Μεταξύ άλλων μπορείτε να δείτε:

Το Ψαλτήριο του Θεοδώρου: ένα από τα πιο σημαντικά εικονογραφημένα χειρόγραφα, φτιαγμένο το 1066 στην Κωνσταντινούπολη, θησαυρός της βυζαντινής παραγωγής χειρογράφων. Οι 435 εικονογραφήσεις του μοναχού Θεοδώρου λειτουργούν ως σχόλια στα κείμενα των Ψαλμών.

Οι «Διάλογοι» του Λουκιανού: έργο του 10ου αιώνα. Είναι το αρχαιότερο διασωζόμενο χειρόγραφο του έργου του Λουκιανού, σχολιασμένο μάλιστα από τον πρώτο κάτοχό του, τον αρχιεπίσκοπο Καισαρείας Αρέθα. Το έργο καταδεικνύει το βαθύ ενδιαφέρον των Βυζαντινών εκκλησιαστικών εκπροσώπων για την κλασική αρχαιότητα.

Οι «Μύθοι» του Βαβρίου: το χειρόγραφο βρέθηκε στο Αγιον Ορος το 1842 και αποτελεί τη βασικότερη πηγή του έργου του Αισώπου. Περιλαμβάνει 123 μύθους του Αισώπου με διορθώσεις από το Βυζαντινό επιστήμονα Δημήτριο Τρικλίνιο.

«Breviarium Historicum»: έργο του 9ου αιώνα που καταγράφει την ιστορία της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, από το θάνατο του αυτοκράτορα Μαυρικίου, το 602, ώς το 713 μ.Χ. Συγγραφέας του ο Νικηφόρος, Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως. Περισσότερα:εφημερίδα  Αγγελιοφόρος.

Αρχαίο χειρόγραφο

via

Λεξικά και μεταφράσεις στο διαδίκτυο

December 19, 2012, 3:47 am

≫ Next: Το κοράνι: e-books: (pdf, free download)

≪ Previous: Σπάνια ελληνικά χειρόγραφα στο διαδίκτυο

$

0

0

Δημητράκου. Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, 15 τόμοι

Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 1
Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 2Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 3
Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 4Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 5
Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 6
Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 7
Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 8
Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 9Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 10Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 11Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 12Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 13Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 14Μέγα Λεξικόν Όλης της Ελληνικής Γλώσσης, τ. 15

ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ (19/7/2009):
ΟΙ ΤΟΜΟΙ 2, 4, 13 ΠΕΡΙΕΧΟΥΝ ΠΛΕΟΝ ΤΙΣ ΣΕΛΙΔΕΣ ΠΟΥ ΕΛΕΙΠΑΝ.
ΜΠΟΡΕΙΤΕ ΝΑ ΤΟΥΣ ΞΑΝΑΚΑΤΕΒΑΣΕΤΕ.
ΚΑΤΟΠΙΝ (ΕΜΜΕΣΗΣ) ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑΣ ΜΕ ΤΟΝ ΕΚΔΟΤΗ ΤΗΣ ΝΕΑΣ (9ΤΟΜΗΣ) ΕΚΔΟΣΗΣ ΤΟΥ ΛΕΞΙΚΟΥ (Ο ΟΠΟΙΟΣ ΕΚΤΙΜΑ ΙΔΙΑΙΤΕΡΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΤΟΥ BLOG, ΣΕ ΑΝΤΙΘΕΣΗ ΜΕ ΑΛΛΟΝ ΕΚΔΟΤΗ ΠΟΥ ΜΑΣ ΥΠΟΧΡΕΩΣΕΝΑ ΑΦΑΙΡΕΣΟΥΜΕ ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΤΟΥ) ΜΕ ΕΥΧΑΡΙΣΤΗΣΗ ΑΝΑΚΟΙΝΩΝΟΥΜΕ ΟΤΙ ΟΠΟΙΟΣ ΕΝΗΜΕΡΩΝΕΤΑΙ ΓΙΑ ΤΟ ΛΕΞΙΚΟ ΑΠΟ ΤΟ BLOG ΚΑΙ ΤΟ ΑΝΑΦΕΡΕΙ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΓΓΕΛΙΑΤΗΣ ΕΝΤΥΠΗΣ ΕΚΔΟΣΗΣ ΘΑ ΕΧΕΙ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΕΚΠΤΩΣΗ.
ΕΠΙΣΗΜΑΙΝΟΥΜΕ ΟΤΙ ΤΟ BLOG ΔΕΝ ΕΧΕΙ ΚΑΝΕΝΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΟ Η ΑΛΛΟΥ ΕΙΔΟΥΣ ΟΦΕΛΟΣ, ΑΛΛΑ ΑΝΑΡΤΑ ΑΥΤΗ ΤΗΝ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΩΣ ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ ΣΤΗΝ ΕΚΤΙΜΗΣΗ ΤΟΥ ΕΚΔΟΤΗ ΠΡΟΣ ΤΟ BLOG ΚΑΙ ΤΗ ΣΥΝΕΙΣΦΟΡΑ ΤΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΕΚΔΟΣΗ ΤΟΥ ΛΕΞΙΚΟΥ

.

http://e-lexico.blogspot.gr/2008/12/15.html

.

.

Ελληνορωσικό λεξικό

Ελληνο-αγγλικό λεξικό

Πολύγλωσσο λεξικό (Αγγλικά, Γαλλικά, Αραβικά)

.

.

.

.

.

via

---

Το κοράνι: e-books: (pdf, free download)

December 19, 2012, 7:47 am

≫ Next: Ψυχιατρικό Συνέδριο: Από τι πάσχουν οι Έλληνες

≪ Previous: Λεξικά και μεταφράσεις στο διαδίκτυο

$

0

0

Όπως ο άνθρωπος αλλάζει ξαφνικά θέμα κατά την διάρκεια μιας συνομιλίας η ομιλίας, έτσι και το Κοράνι φαίνεται να αλλάζει θεματολογία ξαφνικά με έναν «τυχαίο» τρόπο. Συνεπώς, η μορφή του Κορανίου είναι μοναδική ανάμεσα στα υπόλοιπα βιβλία.
Το Κοράνι δεν είναι ένα βιβλίο με την συνηθισμένη έννοια της λέξης. Για παράδειγμα δεν θα βρούμε μέσα μια εισαγωγή, επεξήγηση του θέματος, μέση, συμπέρασμα, και τέλος. Ούτε περιορίζεται σε μια συγκεκριμένη παρουσίαση ενός θέματος όπως ιστορίας, φιλοσοφικών προβλημάτων, επιστήμης, κοινωνικούς νόμους, αν και όλα βρίσκονται αρμόνικα δεμένα μαζί σαν θεματολογία χωρίς να συνδέονται άμεσα μεταξύ τους. 
Τα θέματα εισάγονται χωρίς βασικές πληροφορίες. Τα ιστορικά γεγονότα δεν παρουσιάζονται με χρονολογική σειρά. Νέα θέματα μερικές φορές ξεπηδούν ανάμεσα σε άλλα χωρίς προφανή λόγο, και ο ομιλητής αλλάζει κατεύθυνση όσον αφορά το θέμα και το ύφος χωρίς την παραμικρή προειδοποίηση.
Ο αναγνώστης που δεν γνωρίζει αυτή την μοναδικότητα του Κορανίου συχνά  προβληματίζεται όταν συνειδητοποιεί ότι είναι αντίθετο με την έννοια ενός βιβλίου, ειδικά ενός «θρησκευτικού» βιβλίου. Έτσι λοιπόν, το Κοράνι μπορεί να φαίνεται σε αυτόν αποδιοργανωμένο και με τυχαία τοποθέτηση. Ωστόσο αυτοί που καταλαβαίνουν το αντικείμενο του Κορανίου, τον στόχο του, και το κεντρικό του θέμα, το Κοράνι γιαυτόν είναι το ακριβώς αντίθετο.
Το κεντρικό θέμα του Κορανίου είναι ο άνθρωπος και χωρίζεται σε 3 κατηγορίες.

1. Ο άνθρωπος και η σχέση του με τον Δημιουργό του.
2. Ο άνθρωπος και η σχέση με τον ίδιο του τον εαυτό.
3. Ο άνθρωπος και η σχέση του με την υπόλοιπη δημιουργία.

Το κύριο θέμα που επικρατεί στο Κοράνι είναι  ο Αλλάχ (ο Θεός) . Ο άνθρωπος οφείλει να υποταχτεί στους νόμους του Δημιουργού του τόσο στην προσωπική του ζωή όσο και στη σχέση του με την υπόλοιπη κτίση.  Με άλλα λόγια το κεντρικό θέμα είναι το κάλεσμα στη λατρεία και στο πιστεύω στον Θεό κάνοντας καλές και ενάρετες πράξεις έτσι όπως έχουν οριστεί από τον ίδιο τον Δημιουργό.
Εφόσον ο αναγνώστης έχει υπόψιν τα παραπάνω θα καταλάβει ότι από την αρχή μέχρι και το τέλος του Κορανίου, όλα τα θέματα είναι συνδεδεμένα με το κεντρικό θέμα και ολόκληρο το βιβλίο αιτιολογεί και επιχειρηματολογεί για το κεντρικό του θέμα.
Το Κοράνι διατηρεί το ίδιο αντικείμενο ως άποψη, είτε περιγράφει την δημιουργία του ανθρώπου και του σύμπαντος, είτε αναφέρει γεγονότα από την ανθρώπινη ιστορία. Από την στιγμή που ο στόχος του Κορανίου είναι να καθοδηγήσει τον άνθρωπο, δηλώνει και συζητά πράγματα που έχουν σχέση με την καθοδήγηση του και την σωτηρία του. Αφήνει απέξω ασήμαντες και άσχετες λεπτομέρειες και επαναλαμβάνει το κεντρικό του θέμα ξανά και ξανά σε κάθε καινούριο θέμα που παρουσιάζει.
Οι ακόλουθες 5 αρχές πρέπει να λαμβάνονται υποψιν από τον καινούριο αναγνώστη του Κορανίου αν θέλει να αποφύγει την άσκοπη σύγχυση και τυχόν αποπροσανατολισμό.

1.  Το βιβλίο(του Κορανίου) είναι μοναδικό στο είδος του σε όλο τον κόσμο
2.  Το λογοτεχνικό ύφος του είναι εντελώς διαφορετικό από όλα τα άλλα βιβλία
3.  Η θεματολογία του είναι μοναδική
4.  Διάφορες ανθρώπινες έννοιες για το τι είναι ένα βιβλίο αποτελούν εμπόδιο για την κατανόηση του Κορανίου
5. Οι μεταφράσεις απλά αποτελούν την μετάφραση των εννοιών. Δεν είναι Κοράνι αλλά επεξήγηση η εξήγηση των νοημάτων.

 Το κοράνι μπορείτε να το ξεφυλλίσετε εδώ.

 Και παρακάτω:
Το Κοράνι και η επίσημη μετάφραση των εννοιών του στην Ελληνική γλώσσα
 (κλικ εδω η δεξί κλικ για αποθήκευση)

Ψυχιατρικό Συνέδριο: Από τι πάσχουν οι Έλληνες

December 19, 2012, 9:49 am

≫ Next: Το “φάρμακο” που σκοτώνει

≪ Previous: Το κοράνι: e-books: (pdf, free download)

$

0

0

Σε ελληνική μελέτη, τα πρώτα συμπεράσματα της οποίας παρουσιάστηκαν τον περασμένο Μάιο στο Πανελλήνιο Ψυχιατρικό Συνέδριο, διεξήχθη σε δείγμα περίπου 5.000 ενηλίκων ηλικίας 18-74 ετών από ολόκληρη τη χώρα (πλην της Κρήτης). Επικεφαλής της ήταν ο επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ.Π. Σκαπινάκης, καθώς και ο καθηγητής Ψυχιατρικής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Β. Μαυρέας. Με ευθύνη και οργάνωση της MRB Ελλάς πραγματοποιήθηκαν συνεντεύξεις στα σπίτια των συμμετεχόντων από τον Ιούλιο του 2009 ως τον Ιανουάριο του 2010 (στο διάστημα αυτό άρχισαν και τα γνωστά προβλήματα με την οικονομική κρίση και η σημείωση αυτή δεν είναι διόλου τυχαία).





Οι Έλληνες είναι αγχωμένοι (αν και λιγότερο καταθλιπτικοί από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους). Τα συμπτώματα ψυχικών διαταραχών που παρουσίαζαν συχνότερα ήταν η κόπωση, η κούραση και η ατονία (ποσοστό 24,2%), ο συχνός εκνευρισμός και η ευερεθιστότητα (19,4%), οι ανήσυχες ιδέες (αυτό που ονομάζουμε «γενικευμένο άγχος» – 18,7%), το καταθλιπτικό συναίσθημα (13,2%), καθώς και οι διαταραχές του ύπνου (11,9%).
Οι Έλληνες είναι αγχωμένοι(αν και λιγότερο καταθλιπτικοί από τους υπόλοιπους Ευρωπαίους). Τα συμπτώματα ψυχικών διαταραχών που παρουσίαζαν συχνότερα ήταν η κόπωση, η κούραση και η ατονία (ποσοστό 24,2%), ο συχνός εκνευρισμός και η ευερεθιστότητα (19,4%), οι ανήσυχες ιδέες (αυτό που ονομάζουμε «γενικευμένο άγχος» – 18,7%), το καταθλιπτικό συναίσθημα (13,2%), καθώς και οι διαταραχές του ύπνου (11,9%). Ακολουθούσαν τα ψυχοσωματικά συμπτώματα (11,6%), οι καταθλιπτικές ιδέες (11,2%), το άγχος (10,1%), η ανησυχία για τη σωματική υγεία (6,7%), οι καταναγκασμοί (5,3%), τα προβλήματα συγκέντρωσης και μνήμης (5%), οι φοβίες (4,4%), οι ιδεοληψίες (3,9%) και ο πανικός (2,4%). Συνολικά, όπως εξηγεί ο κ. Σκαπινάκης στο «Βήμα», «περίπου το 11% των ανδρών και το 17% των γυναικών εμφάνισαν συμπτωματολογία τουλάχιστον ήπιας κλινικής βαρύτητας, ενώ περίπου οι μισοί από αυτούς είχαν βαρύτερη συμπτωματολογία η οποία μπορεί να απαιτεί εξέταση από γιατρό».






Στη μελέτη των ειδικών από τα Ιωάννινα η παρουσία κατάθλιψης κυμάνθηκε περίπου στο 3% για όλους τους συμμετέχοντες (3,9% για τις γυναίκες και 2,2% για τους άνδρες) τη στιγμή που τα ευρωπαϊκά στοιχεία κάνουν λόγο για ποσοστό κατάθλιψης που αγγίζει το 7%.
Στη μελέτη των ειδικών από τα Ιωάννινα η παρουσία κατάθλιψης κυμάνθηκε περίπου στο 3% για όλους τους συμμετέχοντες (3,9% για τις γυναίκες και 2,2% για τους άνδρες) τη στιγμή που τα ευρωπαϊκά στοιχεία κάνουν λόγο για ποσοστό κατάθλιψης που αγγίζει το 7%. «Πού οφείλεται αυτή η διαφορά;» ρωτήσαμε τον κ. Σκαπινάκη. Εκείνος απάντησε ότι πρέπει να ευχαριστούμε το καλό, μεσογειακό κλίμα με τον ηλιόλουστο καιρό, τους φίλους και την οικογένειά μας. «Οι Ελληνες εμφανίζουν τάση για περισσότερες αγχώδεις διαταραχές,αλλά την ίδια στιγμή παρουσιάζουν χαμηλότερα ποσοστά κατάθλιψης σε σύγκριση με τον ευρωπαϊκό μέσον όρο.Εκτιμούμε ότι αυτό οφείλεται στο ότι το κλίμα δημιουργεί μια εξωστρέφεια στους κατοίκους της χώρας μας.Ο καλός καιρός τούς κάνει να βγαίνουν έξω,να συναντούν φίλους,να σχετίζονται με άλλους ανθρώπους.Συγχρόνως υπάρχουν ακόμη ισχυρά υποστηρικτικά δίκτυα για το κάθε άτομο,που έχουν κατά κύριο λόγο τη βάση τους στο δέσιμο της οικογένειας.Βέβαια,από την άλλη πλευρά,η οικονομική αστάθεια που βιώνουν οι Ελληνες δημιουργεί συνεχές άγχος,αβεβαιότητα για το μέλλον και δεν αποκλείουμε στα χρόνια που έρχονται αυτή η συνεχιζόμενη,εντεινόμενη ανασφάλεια καιτο καθεστώς μεγάλης οικονομικής αβεβαιότητας να οδηγήσουν σε εμφάνιση περισσότερων περιπτώσεων κατάθλιψης.Αυτό μένει να το διερευνήσουμε στο μέλλον».





Σύμφωνα με τον ερευνητή: «Σχεδόν ένας στους πέντε Ελληνες με πολλές οικονομικές δυσκολίες αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας. Με δεδομένο ότι σχεδόν το 10% των Ελλήνων 18-74 ετών – περισσότεροι από 600.000 Ελληνες – αναφέρει αυτό το επίπεδο των δυσκολιών, εκτιμούμε ότι ο απόλυτος αριθμός αυτών που αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα και πρόβλημα σοβαρής ψυχοπαθολογίας είναι τουλάχιστον 120.000,δηλαδή μια πόλη όσο τα Ιωάννινα.
 

Οι άνεργοι
 

Τα στοιχεία της ελληνικής μελέτης έδειξαν ότι οι άνεργοι είχαν σχεδόν διπλάσιες πιθανότητες εμφάνισης σοβαρής ψυχοπαθολογίας. Η ανεργία φάνηκε μάλιστα να οδηγεί ευκολότερα το άτομο ακόμη και στο να «φλερτάρει» με τον θάνατο. Σύμφωνα με τα δεδομένα, οι άνεργοι ήταν 2,5 φορές πιο πιθανό να εκφράζουν «ευχές θανάτου» (να προτιμούν δηλαδή να μη ζουν, ιδέα που θεωρείται πρόδρομη της αυτοκτονικής συμπεριφοράς). Και οι οικονομικές δυσκολίες ανέβαζαν κατά 1,5 φορές τις πιθανότητες να εκφράζει το άτομο αυτοκτονικότητα.
Σχολιάζοντας αυτά τα ευρήματα, ο επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Π. Σκαπινάκης τονίζει ότι «πρέπει να επισημάνουμε πως η έρευνα διεξήχθη σε μια περίοδο κατά την οποία οι Ελληνες “διεπίστωσαν” ξαφνικά την τραγική κατάσταση της οικονομίας. Η πλειονότητα των συνεντεύξεων έγινε μετά τη γνωστή αναβάθμιση του ελλείμματος τον Οκτώβριο του 2009. Ταυτόχρονα αναζωπυρώθηκαν οι φήμες για πιθανή χρεοκοπία ή καταφυγή στο ΔΝΤ, όπως άλλωστε και συνέβη λίγους μήνες μετά».






Ο κ. Σκαπινάκης σημειώνει ότι η επιδείνωση της ψυχικής υγείας μπορεί να επιφέρει ακόμη μεγαλύτερη πτώση στην κοινωνικο-οικονομική θέση ενός ατόμου, καθώς είναι πιθανόν να οδηγήσει σε μερική ή πλήρη ανικανότητα για εργασία: «Το παράδειγμα της Ρωσίας που αντιμετώπισε μεγάλη κοινωνική και οικονομική κρίση στη δεκαετία του 1990 είναι χαρακτηριστικό και απευκταίο.


Σχεδόν ένας στους πέντε


Σύμφωνα με τον ερευνητή: «Σχεδόν ένας στους πέντε Ελληνες με πολλές οικονομικές δυσκολίες αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας. Με δεδομένο ότι σχεδόν το 10% των Ελλήνων 18-74 ετών – περισσότεροι από 600.000 Ελληνες – αναφέρει αυτό το επίπεδο των δυσκολιών, εκτιμούμε ότι ο απόλυτος αριθμός αυτών που αντιμετωπίζουν ταυτόχρονα και πρόβλημα σοβαρής ψυχοπαθολογίας είναι τουλάχιστον 120.000,δηλαδή μια πόλη όσο τα Ιωάννινα. Η μελέτη μας φυσικά δεν είναι διαχρονική και δεν μπορεί να αποδείξει ότι οι οικονομικές δυσκολίες προκάλεσαν την ψυχοπαθολογία. Η σχέση ωστόσο είναι τόσο μεγάλη που η πιθανότητά της να είναι αιτιολογική αυξάνεται».





Κάθε χρόνο το 38,2% των κατοίκων της ΕΕ – σε απόλυτους αριθμούς αυτό το ποσοστό μεταφράζεται σε 164,8 εκατομμύρια ανθρώπους – εμφανίζει κάποια ψυχική διαταραχή. Πέρα όμως από αυτά τα εντυπωσιακά – δυστυχώς – νούμερα, το ακόμη πιο εντυπωσιακό και δυστυχές γεγονός είναι ότι μόνο το ένα τρίτο των περιπτώσεων φθάνει στον κατάλληλο ειδικό προκειμένου να λάβει θεραπεία. Φωτό: πολιτικός χάρτης της Ευρώπης


Το παράδειγμα της Ρωσίας


Ο κ. Σκαπινάκης σημειώνει ότι η επιδείνωση της ψυχικής υγείας μπορεί να επιφέρει ακόμη μεγαλύτερη πτώση στην κοινωνικο-οικονομική θέση ενός ατόμου, καθώς είναι πιθανόν να οδηγήσει σε μερική ή πλήρη ανικανότητα για εργασία: «Το παράδειγμα της Ρωσίας που αντιμετώπισε μεγάλη κοινωνική και οικονομική κρίση στη δεκαετία του 1990 είναι χαρακτηριστικό και απευκταίο.
Στη συγκεκριμένη χώρα η κρίση οδήγησε σε μια δραματική πτώση του προσδόκιμου ζωής κατά σχεδόν δέκα χρόνια μέσα σε λίγα μόλις έτη. Στη χώρα μας δεν αναμένουμε τέτοιες δραματικές συνέπειες αλλά, όπως φαίνεται στη μελέτη μας, η σχετιζόμενη με την υγεία ποιότητα ζωής είναι σίγουρο ότι θα κατρακυλήσει τα επόμενα χρόνια αν δεν λάβουμε γρήγορα μέτρα».


Τα αποσπάσματα είναι από τοΒήμα , ρεπορτάζ Θεοδώρα Τσώλη

via

Το “φάρμακο” που σκοτώνει

December 19, 2012, 11:03 am

≫ Next: Τι σημαίνουν οι φράσεις

≪ Previous: Ψυχιατρικό Συνέδριο: Από τι πάσχουν οι Έλληνες

$

0

0

Αναδημοσίευση από τον Ιό της Ελευθεροτυπίας*

Η κάθε δραστική ουσία έχει τα δικά της συμπτώματα. Χαρακτηριστικά για το CS, το οποίο είναι και το πιο ευρέως διαδεδομένο δακρυγόνο που χρησιμοποιείται σήμερα, εγχειρίδιο χημείας του γερμανικού στρατού γράφει: Προκαλεί έντονο ερεθισμό στα μάτια και τα ανώτερα αναπνευστικά όργανα. Μέσα σε δευτερόλεπτα δημιουργείται έντονο κάψιμο, πόνος και φλεγμονή. Συνήθως η επίδραση στις αναπνευστικές οδούς οδηγεί σε ανικανότητα αντίδρασης. Όταν η δηλητηρίαση είναι πιο έντονη, προκαλείται πανικός, ο οποίος επιτείνει τα συμπτώματα και το άτομο δεν είναι ικανό ούτε να εισπνεύσει, ούτε να εκπνεύσει. Η έκθεση του ατόμου σε υψηλές συγκεντρώσεις CS προκαλεί ερύθημα και φουσκάλες.

Ακόμα κι εκείνοι που δυσπιστούν στο χαρακτηρισμό των δακρυγόνων ως χημικών όπλων δεν είναι δυνατόν να αρνηθούν το γεγονός ότι πρόκειται για “δηλητήρια” ή, τουλάχιστον, για “φάρμακα”. Δυστυχώς κανείς ΕΟΦ δεν ελέγχει την παραγωγή, τη διάθεση και τον τρόπο εισπνοής του δακρυγόνου παρασκευάσματος. Και όμως: οι διαδηλωτές που υφίστανται τον ψεκασμό μπαίνουν σε κίνδυνο αντίστοιχο με το οποιοδήποτε πειραματόζωο.
Μπορεί στην Ελλάδα να είναι σχετικά πρόσφατη η χρήση του “ψεκαστηριού”, αλλά στην Ευρώπη και την Αμερική κλείνει ήδη τρεις δεκαετίες. Στη διεθνή βιβλιογραφία υπάρχει σημαντικός όγκος δημοσιευμάτων με τις επιδημιολογικές και κλινικές παρατηρήσεις επιστημόνων που μελέτησαν τις ουσίες αυτές.
Τα συμπεράσματα των μελετών αυτών αναφέρονται σε τριών ειδών διαπιστωμένες βλάβες που προκαλούνται στους διαδηλωτές:

1) Βλάβες στους οφθαλμούς. Η επίδραση των δακρυγόνων ουσιών στα μάτια είναι πολύ σοβαρότερη από έναν ολιγόλεπτο ερεθισμό. Σύμφωνα με τη μελέτη του Γερμανού καθηγητή Χόφμαν “σε μικρές συγκεντρώσεις το δακρυγόνο προκαλεί οιδήματα του επιθηλίου. Σε υψηλές συγκεντρώσεις προκαλούνται μόνιμες βλάβες, ιδιαίτερα στον κερατοειδή. Αν τo δακρυγόνο έρθει σε άμεση επαφή με τους ιστούς, προκαλείται βαριά βλάβη και νέκρωση στον κερατοειδή χιτώνα”.
Οι διαπιστώσεις αυτές ταυτίζονται με τα αποτελέσματα των ερευνών των Λέοπολντ και Λίμπερμαν στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης. Οι δυο καθηγητές καταλήγουν ότι η υψηλή συγκέντρωση δακρυγόνου ουσίας είναι δυνατόν να οδηγήσει σε απώλεια των οφθαλμών του διαδηλωτή. Παραθέτουν πλήθος κλινικών παρατηρήσεων από περιπτώσεις που οι γιατροί υποχρεώθηκαν να αφαιρέσουν με εγχείρηση τους οφθαλμούς ατόμων, τα οποία είχαν δεχθεί τις ουσίες αυτές. Το σημαντικότερο είναι το γεγονός ότι η βλάβη των οφθαλμών έγινε αισθητή μόλις 8 μήνες μετά την προσβολή.

2) Βλάβες στην επιδερμίδα, φλεγμονές και αλλεργίες. Ηδη από το 1933 έχουν διαπιστωθεί κλινικά οι αλλεργικές επιδράσεις του CN. Τις ίδιες συνέπειες έχει το CS: η επαφή της επιδερμίδας με τη χημική ουσία για διάστημα μεγαλύτερο του ενός λεπτού προκαλεί ερύθημα, οίδημα και φλεγμονή. Ενας από τους κρυφούς αλλά ιατρικά βεβαιωμένους παράγοντες της ραγδαίας αύξησης των αλλεργιών σ’ όλο τον κόσμο είναι και η αθρόα χρήση δακρυγόνων! Ιδιαίτερη επιβάρυνση σε αλλεργίες έχουν και οι αστυνομικοί υπάλληλοι που χειρίζονται τα μηχανήματα εκτόξευσης δακρυγόνων. Το φαινόμενο έχει περιγράψει ο Φρέιζερ, με αφορμή έναν αμερικανό δεσμοφύλακα, επιφορτισμένο με τη χρήση της φυσούνας στη φυλακή. Ο σωφρονιστικός υπάλληλος παρουσίασε συμπτώματα βαριάς αλλεργικής φλεγμονής σε όλο του το σώμα.

3) Καρκινογένεση και άλλες μακροπρόθεσμες επιδράσεις. Στις 30 Οκτωβρίου 1975 η αμερικανική εφημερίδα “Ουάσιγκτον Σταρ” δημοσίευσε μια επιστημονική ανακοίνωση του Ρόμπερτ Ντάγιερ, διευθυντή του τοπικού αστυνομικού νοσοκομείου, στην οποία αναφερόταν μεγάλη συχνότητα καρκίνων του δέρματος στην ομάδα των αστυνομικών που έριχναν δακρυγόνα κατά των διαδηλωτών για το Βιετνάμ την περίοδο 1968-1971. Μετά από λίγες μέρες ο γιατρός υποχρεώθηκε να “σχετικοποιήσει” κάπως τη διαπίστωσή του. Δεν πήρε όμως τίποτα πίσω από τα στοιχεία της ανακοίνωσης.
Παρόμοιες διαπιστώσεις εξέθεσαν και οι Κάλμαν και Κουτσινέλ στο επιστημονικό συμπόσιο που οργανώθηκε με θέμα τα δακρυγόνα το 1971. Τα συστατικά του CS και του CN μπορεί, κατά τη γνώμη τους, να προκαλέσουν καρκίνο, τερατογενέσεις, γενετικές μεταλλαγές και προβλήματα κληρονομικότητας. Νεότερες έρευνες για το CS επιβεβαιώνουν ότι προκαλεί καρκίνο (περιοδικά Nature τ. 240, 1972 και New Scientist τ. 57, 1973). Μια έρευνα σε βετεράνους του Πρώτου Παγκόσμιου Πολέμου, που είχαν δεχθεί την επίδραση παρόμοιων χημικών ουσιών, έδειξε διπλάσιο από τον αναμενόμενο αριθμό καρκίνου του πνεύμονα. Και μια ανάλογη έρευνα στους εργάτες της πολεμικής βιομηχανίας κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο κατέληξε στα ίδια συμπεράσματα.
Δίπλα όμως στις μακροπρόθεσμες συνέπειες, στη διεθνή βιβλιογραφία αναφέρονται και άμεσοι θάνατοι που έχουν προκληθεί με τη χρήση δακρυγόνων. Δυο χαρακτηριστικά παραδείγματα: Στις 5 Σεπτεμβρίου 1965 100 κάτοικοι του βιετναμικού χωριού Φουόκ Σον υπέστησαν επίθεση με δακρυγόνα από τους αμερικανούς πεζοναύτες. Ανάμεσά τους 28 παιδιά κάτων των 10 χρόνων και 26 γυναίκες. Τελικά 35 πέθαναν και 7 τυφλώθηκαν. Το δεύτερο παράδειγμα δημοσιεύθηκε από το πρακτορείο Ρόιτερ (12.1.1966). Ο αυστραλός δεκανέας Ρόμπερτ Μπόουτελ, παρότι φορούσε μάσκα, πέθανε από τη χρήση δακρυγόνου. Δυο στρατιώτες που επιχείρησαν να τον βοηθήσουν έμειναν αναίσθητοι, και έξι άλλοι οδηγήθηκαν σε νοσοκομείο.
Δεν λείπουν και τα παραδείγματα νεκρών από αστυνομική χρήση δακρυγόνων. H διεθνής βιβλιογραφία αναφέρει το θάνατο ενός ατόμου στο Αμβούργο το 1960 και τριών άλλων στις φυλακές της Ν.Υόρκης το 1975, ενός νεαρού διαδηλωτή στο γερμανικό Μπρόκντορφ το 1986 και δυο κορεατών φοιτητών το 1987. Πολυάνθρωπη ήταν επίσης η αντίστοιχη σοδειά στις πόλεις και τα προσφυγικά στρατόπεδα της κατεχόμενης Παλαιστίνης, όπου 68 άτομα, στην πλειοψηφία τους ηλικιωμένοι και μικρά παιδιά, βρήκαν μεταξύ Δεκεμβρίου 1987 και Οκτωβρίου 1988 το θάνατο από εισπνοή υπερβολικής ποσότητας δακρυγόνων -από αυτά που έριχνε μαζικά ο ισραηλινός στρατός για να καταστείλει την Ιντιφάντα. Αλλά και στη χώρα μας δυο από τα θύματα του Πολυτεχνείου το 1973, ο δικηγόρος Σπύρος Κοντομνάρης και ο ιδιωτικός υπάλληλος Δημήτριος Παπαϊωάννου, αναφέρονται στο περίφημο πόρισμα Τσεβά ως θανόντες από την ίδια αιτία. Εξίσου επικίνδυνη αποδεικνύεται, τέλος, και η χρήση των εκσυγχρονιστικών “ψεκαστηριών”. Η εκτεταμένη χρήση του pepper spray στις ΗΠΑ σχετίζεται με 60 τουλάχιστον θανάτους συλληφθέντων από το 1992 μέχρι σήμερα. Οσο για το CS, που χρησιμοποιείται και στα καθ’ ημάς, ο πρώτος νεκρός από “φυσούνα” σημειώθηκε στη Βρετανία το Μάρτιο του 1996. Λεγόταν Ιμπραήμ Σέι και ήταν 29 χρονών. Οι αστυνομικοί που τον “ψέκασαν” δε γνώριζαν πως έπασχε από υπέρταση…

Οι υπέρμαχοι των δακρυγόνων

Υπάρχουν βεβαίως και τα επιστημονικά επιχειρήματα που χρησιμοποιούν οι κυβερνήσεις όλων των κρατών για να δικαιολογήσουν την εφαρμογή αυτών των όπλων εναντίον του εσωτερικού εχθρού. Αναφέρονται δύο κυρίως πορίσματα, τα οποία πιστοποιούν την υποτιθέμενη ακίνδυνη χρήση των χημικών. Ενα πόρισμα του Πανεπιστημίου του Μίτσιγκαν και ένα του καθηγητή Κλίμερ της Βόννης. Το πρώτο πραγματοποιήθηκε κατ’ εντολή της τοπικής αστυνομικής διεύθυνσης, ενώ το δεύτερο παραγγέλθηκε από τη γνωστή βιομηχανία όπλων Smith and Wesson. Πρόκειται για τη μητρική εταιρεία της General Ordnance Equipment Company που παρασκευάζει τα δακρυγόνα.
Δύσκολα μπορεί λοιπόν να υποστηρίξει κανείς σοβαρά ότι αυτές οι δυο έρευνες είναι επιστημονικά ουδέτερες. Αλλά ακόμα κι αυτές δεν αποφεύγουν να θέσουν τόσο αυστηρές προδιαγραφές στη χρήση των χημικών, που στην ουσία την καθιστούν αδύνατη. Ο καθηγητής Κλίμερ, για παράδειγμα, προειδοποιεί:
“1. Να μην ψεκάζετε κοντύτερα από 3-4 μέτρα, αναλόγως τη συσκευή, διότι αλλιώς μπορεί να προκληθεί σοβαρή βλάβη των οφθαλμών και του δέρματος.
2. Ποτέ να μην ψεκάζετε απευθείας το πρόσωπο του διαδηλωτή, διότι αυτό θα οδηγήσει οπωσδήποτε σε βαριά βλάβη των ιστών του οφθαλμού.
3. Ο χρόνος ψεκασμού να είναι ελάχιστος. Ο ψεκασμός ατόμων που διαλύονται δεν είναι μόνο απάνθρωπος, αλλά οδηγεί και σε βλάβες της υγείας των διαδηλωτών.
4. Επιτρέπεται ο ψεκασμός μόνο ατόμων που έχουν τις αισθήσεις τους και είναι υγιή. Δεν επιτρέπεται ψεκασμός σε κλειστούς χώρους.”
Και η μελέτη καταλήγει: “Μόνο κάτω απ’ αυτές τις προϋποθέσεις μπορεί κανείς να κρατήσει σε χαμηλό σημείο τους κινδύνους βλάβης της υγείας από τη χρήση των αστυνομικών αυτών συσκευών και να συγκατατεθεί στην εφαρμογή αυτών των μεθόδων.”
Το πόσο σοβαρά λαμβάνουν υπόψη οι αστυνομίες όλου του κόσμου τις υποδείξεις των “δικών τους” ερευνητών είναι γνωστό. Σε επίδειξη μεθόδων διάλυσης παρανόμων διαδηλώσεων που διοργάνωσε για τον Τύπο η αστυνομία του Δυτικού Βερολίνου τον Οκτώβριο του 1967, οι αστυνομικοί ψέκαζαν από απόσταση 80 εκ. τα πρόσωπα των υποτιθεμένων διαδηλωτών. Κάτι σχετικό γνωρίζουν και οι Ελληνες αδιόριστοι εκπαιδευτικοί μετά τον περασμένο Ιούνιο.

Εγκλημα πολέμου σε ειρηνική περίοδο

Η φρίκη του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου υποχρέωσε τη διεθνή κοινότητα να σκεφτεί τρόπους αντιμετώπισης αυτών των νέων όπλων που σκόρπισαν το θάνατο στα ευρωπαϊκά πεδία των μαχών. Με το πρωτόκολλο της Συνθήκης της Γενεύης του 1925 θεσμοθετήθηκε η πρώτη διεθνής απαγόρευση των χημικών όπλων (“Πρωτόκολλο για την απαγόρευση σε καιρό πολέμου ασφυξιογόνων, δηλητηριωδών και άλλων αερίων, καθώς και βακτηριολογικών πολεμικών μέσων”, 17/6/1925). Και ήρθε αυτή η Συνθήκη να επικυρώσει τις παλιότερες απαγορεύσεις (1899, Σύμβαση της Χάγης, 1907, Καθορισμός πολεμικού δικαίου). Κατά τη γνώμη πολλών μελετητών του διεθνούς δικαίου, η απαγόρευση αυτή ισχύει και για τη χρήση των “δακρυγόνων” σε συγκρούσεις μεταξύ κρατών. Ομως η μαζική χρήση των δυο βασικότερων συστατικών των σύγχρονων “δακρυγόνων” (του CN και του CS) από τον αμερικανικό στρατό στο Βιετνάμ επανέφερε τους προβληματισμούς του μεσοπολέμου στην επικαιρότητα.
Μετά από εισήγηση του ίδιου του τότε γενικού γραμματέα του ΟΗΕ Ου Θαντ, η γενική συνέλευση του οργανισμού συζήτησε το 1969 το θέμα και κατέληξε σε μια απόφαση που δεν επιδέχεται αμφισβητήσεις, διότι η αναφορά στα δακρυγόνα είναι ρητή: “Στην έκθεσή του ο γενικός γραμματέας προτείνει 1) να ανανεώσουν τα Ηνωμένα Εθνη την έκκλησή τους προς όλα τα κράτη να προσχωρήσουν στο Πρωτόκολλο της Γενεύης του 1925 και 2) να κάνουν σαφή δήλωση, ότι η απαγόρευση που περιλαμβάνεται στο Πρωτόκολλο της Γενεύης έχει εφαρμογή στην πολεμική χρήση όλων των χημικών, βακτηριολογικών και βιολογικών ουσιών (συμπεριλαμβανομένων των δακρυγόνων και άλλων βλαπτικών ουσιών), όσων υφίστανται σήμερα και όσων μπορεί να αναπτυχθούν στο μέλλον.”
Η πρόταση του Ου Θαντ εγκρίθηκε με 80 θετικές ψήφους έναντι 3 αρνητικών και 36 αποχών (Απόφαση 2603, 16/12/1969). Οι τρεις αρνητικές ψήφοι ανήκαν στις ΗΠΑ και την Αυστραλία -που εκείνη την εποχή βομβάρδιζαν με χημικά το Βιετνάμ- και την Πορτογαλία -που επιχειρούσε να καταστείλει τις εθνικοαπελευθερωτικές εξεγέρσεις στις δικές της αποικίες. Η Ελλάδα, μαζί με τις περισσότερες δυτικές χώρες δεν είχε διανοηθεί να υπερψηφίσει την απόφαση: απείχε. Μόνο η Ισπανία, η Ιρλανδία, η Σουηδία και η Φιλανδία τόλμησαν να καταδικάσουν τα χημικά όπλα στο πλάι των “αδέσμευτων” και των “σοσιαλιστικών” κρατών. Μαζί τους και η Κύπρος του Μακάριου, που είχε νωπή τη δική της εμπειρία από τα δακρυγόνα των Βρετανών (όπως και η Ιρλανδία).
Δεν υπάρχει βεβαίως καμιά νομική βάση στον παράλογο ισχυρισμό ότι αυτό το όπλο που απαγορεύεται μεταξύ εμπολέμων κρατών είναι δυνατόν να επιτρέπεται σε συγκρούσεις (διαδηλώσεις, εξεγέρσεις) στο εσωτερικό ενός κράτους. Η υπεράσπιση της ανθρώπινης ζωής από αυτά τα απάνθρωπα όπλα δεν είναι δυνατόν να διαχωρίζεται σε διεθνές και εσωτερικό δίκαιο. Ο Γερμανός νομικός Ιπσεν υποστήριξε με συντριπτική πειστικότητα αυτή την άποψη κατά το Διεθνές Συνέδριο Επιστημόνων στο Βερολίνο στις 21 Νοεμβρίου 1971.
Η ίδια η ιστορική απόφαση 2603 του ΟΗΕ δίνει άλλωστε τη λύση. Ζητεί την καταστροφή όλων των σχετικών όπλων (φυσικά και των δακρυγόνων). Δύσκολα μπορεί κανείς σοβαρά να υποστηρίξει ότι εξαιρούνται τα όπλα της αστυνομίας.

Πηγή:Ελευθεροτυπία, 13/9/1998

Διαβάστε ακόμη: Τα μυστικά της φυσούνας, Δακρυγόνα νέας εσοδείας., Βικιπαίδεια / Δακρυγόνο.

via

Τι σημαίνουν οι φράσεις

December 20, 2012, 8:39 am

≫ Next: Οι καλικάντζαροι

≪ Previous: Το “φάρμακο” που σκοτώνει

$

0

0

Του μπήκαν ψύλλοι στ’ αφτιά

Οι Βυζαντινοί ήταν άφταστοι στο να εφευρίσκουν πρωτότυπες τιμωρίες.

Όταν έπιαναν κάποιον να κρυφακούει, του έριχναν ζεματιστό λάδι στ’ αφτιά και τον κούφαιναν. Για τους «ωτακουστές» -όπως τους έλεγαν τότε αυτούς- ο αυτοκράτορας lουλιανός αισθανόταν φοβερή απέχθεια. Μπορούσε να συγχωρέσει έναν προδότη, αλλά έναν «ωτακουστή» ποτέ. Ο ίδιος έγραψε έναν ειδικό νόμο γι’ αυτούς, ζητώντας να τιμωρούνται με μαρτυρικό θάνατο. Μα όταν τον έστειλε στη Σύγκλητο, για να τον εγκρίνει, εκείνη τον απέρριψε, γιατί θεώρησε ότι το αμάρτημα του «ωτακουστή» δεν ήταν και τόσο μεγάλο. Είπαν δηλαδή -οι Συγκλητικοί- ότι η περιέργεια είναι φυσική στον άνθρωπο και ότι αυτός που κρυφακούει, είναι, απλώς, περίεργος. Μπορεί να κάνει την κακή αυτή πράξη, αλλά χωρίς να το θέλει. Έτσι βρήκαν την ευκαιρία να καταργήσουν και το καυτό λάδι και ζήτησαν να τους επιβάλλεται μικρότερη ποινή.

Ο lουλιανός θύμωσε, μα δέχτηκε να αλλάξουν το σύστημα της τιμωρίας με κάτι άλλο που, ενώ στην αρχή φάνηκε αστείο, όταν μπήκε σε εφαρμογή, αποδείχθηκε πως ήταν αφάνταστα τρομερό. Έβαζαν δηλαδή στ’ αφτιά του ωτακουστή…ψύλλους! Τα ενοχλητικά ζωύφια, έμπαιναν βαθιά στο λαβύρινθο του αφτιού κι άρχιζαν να χοροπηδούν, προσπαθώντας να βρουν την έξοδο. Φυσικά, ο δυστυχισμένος που δοκίμαζε αυτή την τιμωρία, έφτανε πολλές φορές να τρελαθεί.

Από τότε, ωστόσο, έμεινε η φράση «του μπήκαν ψύλλοι στ’ αφτιά», που σήμερα έφτασε να σημαίνει, ότι μου μπαίνουν υποψίες στο μυαλό για κάτι.

Αλά μπουρνέζικα

Όταν μας μιλάει κάποιος και θέλουμε να του πούμε πως δεν καταλαβαίνουμε τι μας λέει, τότε του λέμε πως μιλάει…αλά μποuρνέζικα.
Πολλοί νομίζουν, πως είναι μια λέξη (αλαμπουρνέζικα). Είναι όμως δύο. Όπως το «αλά γαλλικά».
Μπουρνέζικα, λοιπόν, είναι η γλώσσα που θα μιλούσαν σε κάποιο τόπο ή και θα μιλάνε ακόμα, γιατί ο τόπος αυτός πράγματι υπάρχει. Είναι σε μια περιοχή του Σουδάν, όπου ζει η φυλή Μπουρνού.
Η γλώσσα αυτή ήρθε στην Ελλάδα κατά την Επανάσταση του 1821, με την φυλή των Μπουρνού η οποία αποτελούσε τμήμα του εκστρατευτικού σώματος του Αιγύπτιου στρατηγού Ιμπραήμ.
Καθώς η αραβική γλώσσα είναι αρκετά δύσκολη και μάλιστα στις διαλέκτους της, σε μας τους Έλληνες, λοιπόν δίκαια, όσα θ’ ακούγαμε από αυτούς, θα φαίνονταν «αλά μπουρνέζικα», δηλαδή ακατανόητα.

Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο

Την λίμνη των Ιωαννίνων ανέκαθεν τη δούλευαν οι ψαράδες της περιοχής για τα νόστιμα ψάρια της (σήμερα τα πιο πολλά χρήματα τούς τα δίνουν οι βάτραχοι της λίμνης, γιατί τους εξάγουν στο εξωτερικό). Στην εποχή, όμως, που κυβερνούσε τα Γιάννενα ο Αλί Πασάς, είχε μπει φόρος ένα γρόσι στην κάθε οκά στα ψάρια και στα χέλια, που θα ψαρευόντουσαν μέσα στη λίμνη. Εκείνος που δε θα πλήρωνε, θα έχανε τα ψάρια του, που του τα έπαιρναν οι φοροεισπράκτορες του Αλί Πασά.
Αλλά φτωχοί καθώς ήταν όλοι τους, προσπαθούσαν με κάθε τρόπο να μην πληρώσουν το φόρο, αλλά οι άνθρωποι του Αλί τους παρακολουθούσαν και τους έπαιρναν ό,τι είχαν όλη τη νύχτα τραβήξει. Ένας γερο-θυμόσοφος όμως ψαράς, βλέποντας το βίος του να καταστρέφεται και αντικρίζοντας τα ψάρια τους, που τα φόρτωναν οι στρατιώτες του Αλί Πασά, είπε: «Φάτε μάτια ψάρια και κοιλιά περίδρομο», για να μείνει από τότε και να λέγεται σήμερα όταν θέλουμε να καταδείξουμε είτε την ακόρεστη πείνα, είτε τον ανεκπλήρωτο πόθο, το απλησίαστο.

Κάποιος φούρνος θα γκρέμισε

Παλαιότερα, τα σπίτια ενός χωριού μετριόντουσαν με τους…φούρνους τους. Οι χωρικοί, δηλαδή, δεν έλεγαν ότι «το χωριό μου έχει τόσα σπίτια» αλλά «τόσους φούρνους», επειδή κάθε σπίτι είχε και το δικό του φούρνο, για να ψήνει το ψωμί του.
Είναι γνωστό και το ανέκδοτο του Κολοκοτρώνη με τον Άγγλο φιλέλληνα Κνόου. Ο τελευταίος, που μιλούσε αρκετά καλά τη γλώσσα μας και θαύμαζε το Γέρο για την τόλμη και την εξυπνάδα του, τον ρώτησε κάποτε, αν το χωριό που γεννήθηκε ήταν μεγάλο.
- Όχι και τόσο, αποκρίθηκε ο Κολοκοτρώνης. Δεν πιστεύω να έχει παραπάνω από εκατό φούρνους…
Ο Άγγλος, που δεν ήξερε ότι με το «φούρνος» εννοούσε «σπίτι», τον κοίταξε ξαφνιασμένος.
- Και δεν είσαι ευχαριστημένος, στρατηγέ; τον ρώτησε. Εμένα το δικό μου χωριό δεν έχει περισσότερους από δυο φούρνους!
- Βρε τον κακομοίρη! είπε τότε ο Κολοκοτρώνης. Και πώς ζεις σε τέτοια μοναξιά;
Όταν λοιπόν στα χωριά αυτά πέθαινε κανένας νοικοκύρης, οι φίλοι του έλεγαν: «Ο φούρνος του μπάρμπα Νότη γκρέμισε», εννοώντας ότι με το θάνατο το αρχηγού της οικογένειας, το σπίτι του γκρέμιζε, χανόταν.
Από τη μεταφορική λοιπόν αυτή φράση, βγήκε η έκφραση «Κάποιος φούρνος γκρέμισε», ή «Κάποιος φούρνος θα γκρεμίστηκε» που τη λέμε σήμερα, άγνωστο γιατί, όταν μας επισκέπτεται κάποιος, που έχουμε να δούμε πολύ καιρό.

Γιάννης κερνάει, Γιάννης πίνει

Ανάμεσα στα παλικάρια του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη, ξεχώριζε ένας Τριπολιτσιώτης, ο Γιάννης Θυμιούλας, που είχε καταπληκτικές διαστάσεις: Ήταν δυο μέτρα ψηλός, παχύς και πολύ δυνατός (λέγεται ότι με το ένα του χέρι μπορούσε να σηκώσει και άλογο).
Ο Θυμιούλας έτρωγε στην καθισιά του ολόκληρο αρνί, αλλά και πάλι σηκωνόταν πεινασμένος. Έπινε όμως και πολύ. Παρόλα αυτά ήταν εξαιρετικά ευκίνητος, δε λογάριαζε τον κίνδυνο κι όταν έβγαινε στο πεδίο της μάχης, ο εχθρός μόνο που τον έβλεπε, τρόμαζε στη θέα του. Πολλοί καπεταναίοι, μάλιστα, όταν ήθελαν να κάνουν καμιά τολμηρή επιχείρηση, ζητούσαν από τον Κολοκοτρώνη να τους τον…δανείσει!
Κάποτε ωστόσο, ο Θυμιούλας, μαζί με άλλους πέντε συντρόφους του, πολιορκήθηκαν στη σπηλιά ενός βουνού. Και η πολιορκία κράτησε κάπου τρεις μέρες. Στο διάστημα αυτό, είχαν τελειώσει τα λιγοστά τρόφιμα που είχαν μαζί τους οι αρματολοί και ο Θυμιούλας άρχισε να υποφέρει αφάνταστα. Στο τέλος, βλέποντας ότι θα πέθαινε από την πείνα, αποφάσισε να κάνει μια ηρωική εξόρμηση, που ισοδυναμούσε με αυτοκτονία. Άρπαξε το χαντζάρι του, βγήκε από τη σπηλιά και με απίστευτη ταχύτητα, άρχισε να τρέχει ανάμεσα στους πολιορκητές, χτυπώντας δεξιά και αριστερά. Ο εχθρός σάστισε, προκλήθηκε πανικός και τελικά τρόμαξε και το ‘βαλε στα πόδια. Έτσι, γλίτωσαν όλοι τους.
Ο Θυμιούλας κατέβηκε τότε σ’ ένα ελληνικό χωριό, έσφαξε τρία αρνιά και τα σούβλισε. Ύστερα παράγγειλε και του έφεραν ένα «εικοσάρικο» βαρελάκι κρασί κι έπεσε με τα μούτρα στο φαγοπότι. Φυσικά, όποιος χριστιανός περνούσε από κει, τον φώναζε, για να τον κεράσει. Πάνω στην ώρα, έφτασε και ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης και ρώτησε να μάθει, τι συμβαίνει.
- Γιάννης κερνά και Γιάννης πίνει! απάντησε ο προεστός του χωριού.
Όπως λένε, αυτή η φράση, αν και παλιότερη, έμεινε από αυτό το περιστατικό. Παραπλήσια είναι και η αρχαιότερη έκφραση: «Αυτός αυτόν αυλεί».

Βγήκε ασπροπρόσωπος

Ένας Οθωμανός στη Σμύρνη της Μικράς Ασίας, ήθελε να πάει στη Μέκκα, για να προσκυνήσει. Βρήκε, λοιπόν έναν συγχωριανό του Οθωμανό και του άφησε τα πενήντα του πρόβατα να τα προσέχει μέχρις ότου γυρίσει.
Την άλλη μέρα, όταν είχε κιόλας αναχωρήσει ο φίλος του για το μεγάλο ταξίδι της Μέκκας βρήκε την ευκαιρία και πούλησε τα πρόβατα, που του είχε αφήσει να τα φυλάει.
Όταν με τον καιρό επέστρεψε ο γείτονάς του από τη Μέκκα, πήρε μια «τσανάκα» γιαούρτι και το πήγε στο φίλο του, για να τον καλωσορίσει και να του πει πως αυτό το γιαούρτι είναι, ό,τι έμεινε από τα πενήντα του πρόβατα.
Τούτο δε έγινε, όπως του είπε, γιατί έμαθε από άλλους συνταξιδιώτες του ότι είχε αρρωστήσει από πανώλη και αφού έδωσε τα μισά πρόβατα στους φτωχούς παρακάλεσε τον Αλλάχ να τον κάνει καλά. Τα δε άλλα μισά τα έδωσε προ ημερών στους φτωχούς, γιατί έμαθε ότι ο Αλλάχ τον έκανε καλά και γυρίζει πίσω στην πατρίδα.
Αλλά, όταν τον άκουσε να του λέει τα ψέματα αυτά, τόσο αγανάκτησε, που πήρε την «τσανάκα» με το γιαούρτι και του την πέταξε στα μούτρα, λέγοντάς του να ξεκουμπιστεί από το σπίτι του. Αυτός τότε, έφυγε απαθέστατα.
Όταν κάποιος άλλος συγχωριανός του τον ρώτησε που τον είδε βγαίνοντας από το σπίτι, γιατί είναι έτσι άσπρο το πρόσωπό του απάντησε: «Α, φίλε μου, όποιος δίνει καλό λογαριασμό, βγαίνει ασπροπρόσωπος».
Αυτή είναι μια από τις επικρατέστερες εκδοχές, απ’ την οποία έμεινε η φράση «βγήκε ασπροπρόσωπος», που την λέμε σήμερα, όταν κάποιος βγαίνει αλώβητος από μια δοκιμασία, μια δύσκολη περιπέτεια, ένα μπλέξιμο. Λέμε επίσης και «τον έβγαλε ασπροπρόσωπο», εννοώντας πως κάποιος δικαιώνει κάποιον άλλον που πίστεψε σ’ αυτόν.

Τα μυαλά σου και μια λίρα και του μπογιατζή ο κόπανος

Την εποχή της Τουρκοκρατίας υπήρχε στην Αθήνα ένας απαίσιος Αλβανός, ου γύριζε στα διάφορα σπίτια των Χριστιανών και μάζευε τον καθιερωμένο κεφαλικό φόρο. Ονομαζόταν Κιουλάκ Βογιατζή. Ήταν δύο μέτρα περίπου ψηλός και το άγριο πρόσωπο του ήταν κατάμαυρο και βλογιοκομμένο. Οι Έλληνες, μόνο που τον έβλεπαν, τους κοβόταν η ανάσα.
Ο λόρδος Βύρωνας που τον γνώρισε από κοντά, γράφει ότι έμοιαζε σαν δαίμονας, που ξεπήδησε από την κόλαση κι ότι τα παιδιά πάθαιναν ίλιγγο τρόμου, όταν τον αντίκριζαν, ξαφνικά μπροστά τους. Ο Κιουλάκ Βογιατζή κρατούσε πάντοτε στα χέρια του ένα κοντόχοντρο κόπανο και με αυτόν απειλούσε τους Χριστιανούς. Έλεγε, δηλαδή ότι θα τους σπάσει το κεφάλι, αν δεν του έδιναν μια χρυσή λίρα ή δύο φλουριά, όπως απαιτούσε ο κεφαλικός φόρος κάθε έξι μήνες.
Ο Αλβανός, όμως αυτός ήταν τόσο κουτός, ώστε δεν μπορούσε να ξεχωρίσει τα διάφορα νομίσματα της εποχής εκείνης. Έτσι,, πολλοί Έλληνες που δεν είχαν να πληρώσουν, του έδιναν μερικές μπρούτζινες δεκάρες, που τις γυάλιζαν προηγούμενα, για να φαίνονται χρυσές και τον ξαπόστελναν. Από τότε, λοιπόν, έμεινε η φράση που τη λέμε, συνήθως για τους ελαφρόμυαλους. Μπογιατζής δεν ήταν άλλος από το Κιουλάκ Βογιατζή με τον κόπανο του.

Πλήρωσε τα μαλλιά της κεφαλής του

Οι φόροι πριν από τον 19ο αιώνα ήταν τόσοι πολλοί στην Ελλάδα, ώστε, όσοι δεν είχαν να πληρώσουν, έβγαιναν στο βουνό. Ανάμεσα σ’ αυτούς τους φόρους, υπήρξε και ένας τον οποίον πλήρωνα όσοι είχαν μακρυά…μαλλιά!
Για τη φοβερή αυτή φορολογία, ο ιστορικός Χριστόφορος Άγγελος, γράφει τα εξής χαρακτηριστικά:
«Οι επιβληθέντες φόροι ήσαν αναρίθμητοι, αλλά και άνισοι. Έκτος της δεκάτης, του εγγείου και της διακατοχής των ιδιοκτησιών, εκάστη οικογένεια κατέβαλε χωριστά φόρον καπνού εστίας), δασμόν γάμου, δούλου και δούλης, καταλυμάτων, επαρχιακών εξόδων, καφτανίων, καρφοπετάλλων καί άλλων εκτάκτων. Ενώ δε ούτω βαρείς καθ’ εαυτούς ήσαν οι επιβληθέντες φόροι, έτι βαρύτερους καί αφόρητους καθίστα ο τρόπος της εισπράξεως και η δυναστεία των αποστελλομένων προς τούτο υπαλλήλων ή εκμισθωτών. Φόρος ωσαύτως ετίθετο επί των ραγιάδων (ραγιάς=υπόδουλος εκ της τουρκικής λέξεως «raya») εκείνων οίτινες έτρεφον μακράν κόμην».
Από τον τελευταίο αυτόν φόρο, έμεινε παροιμιώδης η φράση «Πλήρωσε τα μαλλιά της κεφαλής του», την οποία λέμε σήμερα για κάτι που πληρώνουμε πολύ ακριβά.

Σιγά τον πολυέλαιο!

Βρισκόμαστε στα χρόνια του Όθωνα. Ο Βαυαρός βασιλιάς, που ντυνόταν με φουστανέλες και φέσι και στις πιο επίσημες εμφανίσεις του, μαζί με τη βασίλισσα Αμαλία οργάνωναν συχνά γιορτές στ’ Ανάκτορα. Η πιο διαλεχτή κοινωνία εκείνον τον καιρό ήταν, βέβαια, οι επιζώντες και οι απόγονοι των αγωνιστών του ’21, μαζί με τους ξένους αυλικούς, που ήρθαν στην Ελλάδα, συνοδεύοντας τον Όθωνα. Το ότι στους απλούς αυτούς ανθρώπους ήταν άγνωστη η δυτική εθιμοτυπία, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, δε μείωνε καθόλου τη μεγαλοπρέπεια και την ομορφιά των συγκεντρώσεων ούτε την οικειότητα με τους ξένους αξιωματικούς, που ήταν πάντα θαυμαστές κάθε ελληνικής εκδήλωσης.
Το κέφι, λοιπόν, έφθανε πολύ γρήγορα στο κατακόρυφο με τους ελληνικούς χορούς, που με ζήλο προσπαθούσαν να μάθουν και οι ξένοι. Κι εδώ ακριβώς είναι το σημείο που μας ενδιαφέρει. Οι γερολεβέντες παλιοί πολεμιστές, στον ενθουσιασμό τους, τραβούσαν κι άδειαζαν προς το ταβάνι τα κουμπούρια τους. Κι ακόμα σε καμιά «γυροβολιά», όταν το απαιτούσε η φιγούρα του χορού, έβγαζαν και το τσαρούχι, εκσφενδονίζοντάς το προς τα πάνω.
Αλλά τις αίθουσες των Ανακτόρων τις φώτιζαν κρυστάλλινοι πολυέλαιοι και κηροστάτες. Στο κρίσιμο, λοιπόν, αυτό σημείο, ακουγόταν ψιθυριστά και με τη συνοδεία ενός ευγενικού χαμόγελου, φιλική «παραίνεση» κάποιου γνωστού των Ανακτόρων προς τον ενθουσιώδη χορευτή: «Σιγά τον πολυέλαιον!».
Μια δεύτερη εκδοχή δίνει την εξής προέλευση: Σε πολλά μοναστήρια και εκκλησίες της πατρίδας μας, επικρατεί ακόμα και σήμερα η συνήθεια, στις μεγάλες γιορτές και συγκεκριμένα κατά τη δοξολογία, αφού ανάψει ο καντηλανάφτης τους πολυέλαιους, να τους κινεί, τον ένα από την Ανατολή στη Δύση και τον άλλο από Βορρά προς Νότο, έτσι που να σχηματίζεται το σημείο του Σταυρού. Έτσι παρουσιάζεται με περισσότερη λαμπρότητα ο διάκοσμος της εκκλησίας. Αν, όμως, η κίνηση δεν ήταν ομαλή και κινδύνευαν να σβήσουν τα φώτα, του έλεγαν: «Σιγά τον πολυέλαιο, να μη σβήσουν τα φώτα».
Κατ’ άλλους, η λέξη πολυέλαιος γράφεται με έψιλον και όχι με άλφα γιώτα, γιατί τον πολυέλαιο τον ανάβουν στην εκκλησία, όταν ψάλλεται ο ψαλμός του Δαυίδ, ο γνωστός ως «πολυέλεος», που τα εδάφια του έχουν σαν επωδό το «ότι εις τον αιώνα, το έλεος αυτού».
Η φράση αυτή έμεινε μέχρι σήμερα, με απαξιωτική έννοια όμως. Την λέμε δηλαδή όταν θέλουμε να υποβαθμίσουμε και να απαξιώσουμε κάτι, που δεν θεωρούμε τόσο σημαντικό, όσο παρουσιάζεται.

Τον έπιασαν στα πράσα

Μόλις η Αθήνα έγινε πρωτεύουσα του ελληνικού κράτους, κάποιος Θεόδωρος Καρράς έφτιαξε μια συμμορία κακοποιών, που ρήμαζαν τα σπίτια και τα μαγαζιά. Η αστυνομία τούς κυνηγούσε να τους πιάσει, μα ποτέ δεν το κατόρθωνε. Ο Καρράς είχε γίνει αληθινό φόβητρο των κατοίκων. Την εποχή εκείνη στην Κολοκυνθού των Αθηνών κατοικούσε ο παπά-Μελέτης, που έλεγαν ότι είχε φλουριά με το τσουβάλι.
Αν και περασμένης ηλικίας, η καταπληκτική του δύναμη έκανε εντύπωση σε όλους. Το σπιτάκι που έμενε, ήταν τριγυρισμένο με περιβόλι από πράσα. Μια νύχτα ο παπάς πετάχτηκε οπό τον ύπνο του. Του φάνηκε πως είδε στο περιβόλι του κάποια σκιά, που κινούταν ύποπτα μέσο στα πράσα. Άφοβος καθώς ήταν, πήγε προς τα κει και μ’ ένα πήδημα γράπωσε από τον σβέρκο -ποιον άλλον;- τον περίφημο Καρρά, που τον παρέδωσε στην αστυνομία. Ο κακοποιός ομολόγησε γρήγορα τους συνεργάτες του, που πιάστηκαν κι αυτοί.
Απ’ αυτό το γεγονός προέκυψε και η φράση «τον έπιασαν στα πράσα», που σημαίνει επ’ αυτοφόρω σύλληψη.

Σήκωσε δικό του μπαϊράκι

«Μπαϊράκι» στα τούρκικα σημαίνει «σημαία» (bayrak) και πιο συγκεκριμένα, μικρή σημαία ή λάβαρο. Τα μπαϊράκια κατά την περίοδο της Επανάστασης, χρησιμοποιούνταν ως διακριτικά των αντάρτικων ομάδων των Κλεφτών και των Αρματολών. Οι περισσότεροι αγωνιστές είχαν δική τους σημαία, όπως ο Κολοκοτρώνης, ο Διάκος κ.ά.
Συχνά, ανάμεσα στους Αρματολούς του 1821, συνέβαιναν πολλά επεισόδια, παρεξηγήσεις και παραστρατήματα, που κατέληγαν, τις περισσότερες φορές, σ’ ένα θανάσιμο μίσος μεταξύ τους. Οι διαφορές τους αυτές προέρχονταν κυρίως από το ποιος θ’ αναλάμβανε το «καπετανιλίκι». Δηλαδή, ποιος θα γινόταν αρχηγός στις διάφορες αντάρτικες ομάδες των βουνών, όταν «χήρευε» καμιά θέση. Φυσικά, οι παλιοί Αρματολοί, που είχαν ψηθεί στη φωτιά του μπαρουτιού, αδιαφορούσαν για κάτι τέτοια κι έμεναν μακριά από τους καβγάδες. Αλλά οι νεότεροι, που ήθελαν να δείξουν τις ικανότητές τους, επιζητούσαν με κάθε τρόπο να γίνουν αρχηγοί.
Έριχναν, λοιπόν, κλήρo μεταξύ τους και εκείνος που κέρδιζε, γινόταν αρχηγός της μιας ή της άλλης ομάδας. Αυτοί που έχαναν, όμως, δεν έμεναν διόλου ευχαριστημένοι. Έτσι άρχιζαν να βάζουν διαβολές σε βάρος του καινούριου «καπετάνιου» και πολλές φορές κατόρθωναν, με τον τρόπο αυτό, να πάρουν με το μέρος τους ορισμένα παλικάρια και να σηκώσουν δικό τους «μπαϊράκι».
Δηλαδή, οι αποστάτες έκαναν δική τους ομάδα και ύψωναν σημαία δική τους. Το μπαϊράκι αυτό (λεγόταν και φλάμπουρο), σήκωνε ο θεωρούμενος πιο γενναίος της ομάδας, που ονομάζονταν μπαϊρακτάρης ή φλαμπουριάρης. Η ιδιότητα αυτή μάλιστα, με τον καιρό μετεξελίχθηκε και σε οικογενειακό επώνυμο (π.χ. ο Δημήτριος Μπαϊρακτάρης, γνωστός για την δράση του εναντίων των Κουτσαβάκηδων).
Από τότε έμεινε η φράση: «Σήκωσε δικό του μπαϊράκι», που τη λέμε για κάποιον που ξεφεύγει από τα καθιερωμένα, για κάποιον που εκφράζει ενστάσεις και αυτονομείται.
Εναλλακτικά, χρησιμοποιείται και η έκφραση «Σήκωσε μπαντιέρα», η οποία παντιέρα είναι η σημαία στα ιταλικά (bandiera).

Τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μου

Η παροιμιώδης αυτή έκφραση, οφείλεται σε έναν Κρητικό, που ονομάζονταν Παντελής Αστραπογιαννάκης.
Όταν οι Ενετοί κυρίευσαν τη Μεγαλόνησο, αυτός πήρε τα βουνά μαζί με μερικούς τολμηρούς συμπατριώτες του. Από εκεί κατέβαιναν τις νύχτες και χτυπούσαν τους κατακτητές μέσα στα κάστρα τους.
Για να δίνει, ωστόσο, κουράγιο στους νησιώτες, τους υποσχόταν ότι θα ελευθέρωναν γρήγορα την Κρήτη.
Με το σήμερα, όμως, και με το αύριο, ο καιρός περνούσε και η κατάσταση του νησιού αντί να καλυτερεύει, χειροτέρευε.
Οι Κρητικοί άρχισαν ν’ απελπίζονται. Μα ο Αστραπογιαννάκης δεν έχανε το θάρρος του, εξακολουθούσε να τους δίνει ελπίδες για σύντομη απελευθέρωση. Οι συμπατριώτες του, όμως, δεν τα πίστευαν πια. Όταν, λοιπόν, το ασύγκριτο εκείνο παλικάρι πήγαινε να τους μιλήσει, όλοι μαζί του έλεγαν: «Ξέρουμε τι θα πεις. Τα ίδια Παντελάκη μου, τα ίδια Παντελή μoυ!».
Έτσι προέκυψε και η αντίστοιχη παροιμιώδης φράση, η οποία υποδηλώνει μια κατάσταση, συνήθως ανεπιθύμητη, η οποία παραμένει αμετάβλητη.

Απ’ έξω κι ανακατωτά (απ’ την καλή και την ανάποδη)

Τον Σεπτέμβριο του 1155, σ’ ένα μοναστήρι της Κωνσταντινούπολης συνέβησαν τέτοια έκτροπα, που ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου, Εμμανουήλ Κομνηνός, διέταξε να τιμωρηθούν όλοι με τις πιο βαριές ποινές εκείνης της εποχής. Έτσι, πολλοί τυφλώθηκαν, άλλοι εξορίστηκαν και άλλοι ρίχτηκαν στα φοβερά κελιά των φυλακών του Επταπυργίου. Οι τελευταίοι, πέραν του εγκλεισμού τους στην φυλακή, είχαν υποβληθεί και σε μια επιπλέον πρωτότυπη τιμωρία-μαρτύριο: Κάθε μέρα, ήταν υποχρεωμένοι να προσεύχονται και να ψάλλουν, φωναχτά, είκοσι ώρες το εικοσιτετράωρο!
Οι φύλακες δεν τους άφηναν να πάρουν ανάσα και ουαί κι αλίμονο αν οι τιμωρημένοι σταματούσαν τις προσευχές και τους ψαλμούς, έστω και για ένα λεπτό. Οι προσευχές διαβάζονταν μέσα από μεγάλα και χοντρά εκκλησιαστικά βιβλία. Όταν οι προσευχές τελείωναν, αντί οι φυλακισμένοι να αρχίσουν το βιβλίο από την αρχή, ήταν υποχρεωμένοι να τις διαβάσουν απ’ το τέλος προς την αρχή. Δηλαδή ανάποδα.
Απ’ αυτό το περίεργο γεγονός προέκυψαν και οι παροιμιώδεις φράσεις «του τα ‘ψαλα απ’ την καλή και την ανάποδη» και «τα έμαθα απ’ έξω κι ανακατωτά»*, που σημαίνει σήμερα «γνωρίζω κάτι πολύ καλά», γιατί οι τιμωρημένοι έφτασαν στο σημείο από τις πολλές φορές που έλεγαν τις προσευχές, να τις μαθαίνουν από έξω κι ανακατωτά.
*Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή, η φράση «τα έμαθα απ’ έξω κι ανακατωτά», προέρχεται από την εκπαιδευτική διδασκαλία στα σχολεία του Βυζαντίου: Οι δάσκαλοι για να διαπιστώσουν αν οι μαθητές γνώριζαν καλά το αλφάβητο απ’ έξω και δεν το «παπαγάλιζαν» απλά, τους έδειχναν τα γράμματα ανακατεμένα και τους ζητούσαν να τα πουν.

Αλλουνού παπά ευαγγέλιο

Αυτή τη φράση την παίρνουμε από μια Κεφαλλονίτικη ιστορία.
Κάποιος παπάς σε ένα χωριουδάκι της Κεφαλλονιάς, αγράμματος, πήγε να λειτουργήσει σ’ένα άλλο χωριό, γιατί ο παπάς του χωριού είχε αρρωστήσει για πολύν καιρό.
Ο παπάς όμως, στο δικό του ευαγγέλιο, μια και ήταν αγράμματος, είχε βάλει δικά του σημάδια κι έτσι κατάφερνε να το λέει.
Εδώ όμως, στο ξένο ευαγγέλιο, δεν υπήρχαν τα σημάδια, γιατί ο παπάς αυτού του χωριού δεν τα είχε ανάγκη, μια και ήταν μορφωμένος.
Άρχισε, λοιπόν, ο καλός μας να λέει το ευαγγέλιο που λέγεται την Κυριακή του Ασώτου.
Τότε κάποιος από το εκκλησίασμα του φώναξε, «Τί μας ψέλνεις εκεί παπά; Αυτό δεν είναι το σημερινό ευαγγέλιο!…».
«Εμ, τι να κάνω;», απάντησε αυτός, που κατάλαβε το λάθος του και προσπάθησε να το «μπαλώσει» όπως όπως.
«Αυτό είναι άλλου παπά ευαγγέλιο…».
Από τότε έμεινε αυτή η παροιμιώδης φράση, με την οποία εννοούμε ότι κάτι είναι άσχετο με κάτι άλλο, ή ότι κάποιος είναι αναρμόδιος για κάποιο θέμα.

via

Οι καλικάντζαροι

December 20, 2012, 10:02 pm

≫ Next: Τα κάλαντα

≪ Previous: Τι σημαίνουν οι φράσεις

$

0

0

Είναι δαιμονικά όντα, που κατά τη λαϊκή αντίληψη, έρχονται στη γη και ενοχλούν κατά τις νύχτες τους ανθρώπους, από την παραμονή των Χριστουγέννων μέχρι τα Θεοφάνεια. Σύμφωνα με τη λαϊκή δοξασία τις μέρες αυτές τα «νερά είναι αβάφτιστα» και οι καλικάντζαροι βγαίνουν από τη γη για να πειράξουν τους ανθρώπους τώρα που ο Χριστός είναι και εκείνος αβάφτιστος.

Οι καλικάντζαροι, έρχονται από κάτω από τη γη, όπου ολόκληρο το χρόνο, προσπαθούν με τσεκούρι, πριόνια κ.λ.π. να κόψουν το δέντρο που βαστάει τη γη. Κόβουν-κόβουν, μέχρι που έχει μείνει πολύ λίγο ακόμα, αλλά τότε έρχονται τα Χριστούγεννα και λένε "χάιστε να πάμε πάνω στη γη και θα πέσει μοναχό του". Ανεβαίνουν λοιπόν πάνω στη γη και τα Θεοφάνεια που γυρίζουν, βλέπουν το δέντρο ολάκερο, ακέραιο, άκοπο. Και πάλι κόβουν και πάλι έρχονται τα Χριστούγεννα, και όλο απ' την αρχή.

Συνήθη μέρη που μένουν μετά τον ερχομό τους είναι οι μύλοι, τα γεφύρια, τα ποτάμια και τα τρίστρατα (μεγάλα μονοπάτια) όπου παραμονεύουν μόνο κατά τη νύκτα και φεύγουν με το τρίτο λάλημα του πετεινού.
 

Είναι γνωστοί με διάφορα ονόματα, όπως «Καλικάντζαροι» (Πανελλαδική κοινή ονομασία), «καρκάντζαλοι», «καρκάντζαροι», «λυκοκάντζαροι», «καλκατζόνια», «καλκάνια», «καλιτσάντεροι», «σκαλικαντζέρια», «σκαντζάρια», «τζόγιες», «καλοκυράδες», «βερβελούδες», «κωλοβελόνηδες» κ.ά.

Οι καλικάντζαροι δεν θα πρέπει να συγχέονται με άλλα «δαιμόνια» της Ελληνικής υπαίθρου, που έχουν μεν τα ίδια χαρακτηριστικά αλλά που εμφανίζονται μέσα σ΄ όλο το χρόνο όπως οι «παγανοί», «αερικά», «ξωτικά», «παρωρίτες», «τσιλικρωτά», «καλιοντζήδες», «πλανήταροι», «κατσιάδες», «κάηδες», «καλισπούδηδες», «καημπίλιδες», «σιβότες» και «σιφώτες», «χρυσαφεντάδες»

και που γενικά εμφανίζονται και συμπεριφέρονται ως καλικάντζαροι.

Σύμφωνα με μια θεωρία οι καλικάντζαροι προήλθαν από τους κανθάρους. Κάνθαροι ή καλικάντζαροι κατ' ευφημισμό ήταν βλαπτικά κολεόπτερα για τους αγρούς και για τ' αμπέλια. Ύστερα εμφανίστηκαν σαν δαιμόνια με μορφή κανθάρων. Κατά τους μεσαιωνικούς χρόνους οι μεταμφιεσμένοι και άλλα στοιχεία κυρίως παλαιά, προστέθηκαν και μεταπλάστηκαν στα σημερινά δαιμόνια τους καλικάντζαρους.

Άλλη θεωρία υποστηρίζει την άποψη πως οι καλικάντζαροι προέρχονται από τις αρχαίες κήρες δηλ. τις ψυχές των νεκρών. Σύμφωνα με άλλους οι καλικάντζαροι παρουσιάζουν ομοιότητες με τους ελληνικούς Σατύρους.

Υπάρχει κι άλλη άποψη. Επειδή οι δώδεκα μέρες του Δωδεκαημέρου προστέθηκαν για να εναρμονιστεί ο σεληνιακός με τον ηλιακό χρόνο θεωρήθηκαν μέρες εμβόλιμες, μη κανονικές. Κατά το διάστημα αυτό επέρχεται μια αναστάτωση στην τροχιά του χρόνου. Σ' αυτή την αλλαγή παρουσιάζονται μυστηριώδη όντα ενοχλητικά ή βλαπτικά. Τέτοιοι είναι οι καλικάντζαροι που αντιπροσωπεύουν τους Δαίμονες της βλαστήσεως. Η βλάστηση αρχίζει να οργιάζει αυτή την εποχή. Σε τέτοια ανάστατη εποχή βρίσκουν ευκαιρία και οι Νεκρικοί Δαίμονες (που σχετίζονται με τους Βλαστικούς Δαίμονες, να επιφαίνονται πάνω στη γη. Εμφανίζονται δηλαδή οι νεκρικές ψυχές σαν Δαίμονες.

Ο λαός τους φαντάζεται με διάφορες μορφές κατά περιοχή με κοινό γνώρισμα την ασχήμια τους. Είναι κακομούτσουνοι και σιχαμένοι. Καθένας από τους καλικάντζαρους έχει κι από ένα κουσούρι. Κουτσοί, στραβοί, μονόματοι, μονοπόδαροι, στραβοπόδαροι, στραβόστομοι, στραβοπρόσωποι, στραβομούρηδες,στραβοχέρηδες, ξεπλατισμένοι, ξετσακισμένοι και κοντολογής όλα τα κουσούρια και τα σακατιλίκια του κόσμου τα βρίσκεις όλα πάνω τους.

Συνήθως φαντάζονται νάνοι, αλλά και ψηλοί, μαυριδεροί, σκουρόχρωμοι, με μαλλιά μικρά και ατημέλητα, μάτια κόκκινα, δόντια πιθήκου, δασύτριχοι, με τρίχες σε όλο τους το σώμα,χέρια και νύχια πιθήκου, πόδια τράγου ή γαϊδάρου ή το ένα γαϊδάρου και το άλλο ανθρώπινο, μισοί γαϊδούρια και μισοί άνθρωποι  αλλά και σαν «μικροί σατανάδες», άλλοτε γυμνοί και άλλοτε ρακένδυτοι με σκούφο από γουρουνότριχες και με παπούτσια άλλοτε σιδερένια και άλλοτε με τσαρούχια ή τσαγγία.

Μεταξύ τους είναι διχόγνωμοι, φιλόνικοι και έτσι δεν μπορούν να κάνουν μέχρι το τέλος καμιά δουλειά κι όλα τα αφήνουν στη μέση. Είναι κακά και πονηρά όντα και δεν μπορούν να κάνουν κακό στους ανθρώπους, αλλά μόνο να τους πειράξουν, ενοχλήσουν ή να τους φοβίσουν αφού θεωρούνται μωροί και ευκολόπιστοι. Γι’ αυτό και οι άνθρωποι τα περιπαίζουν και τα βρίζουν και τα λεν σταχτοπόδηδες, σταχτιάδες, κατρουλήδες κ.λ.π.

Είναι πολύ ευκίνητοι ανεβαίνουν στα δένδρα πηδούν από στέγη σε στέγη σπάζοντας κεραμίδια κάνοντας μεγάλη φασαρία. Και ότι βρουν απλωμένα τα ποδοπατούν.

Αλίμονο σε κείνον που θα πρέπει να βγει τη νύχτα και να πάει σε μακρινή δουλειά κυρίως έξω απ' το χωριό. Τα πνεύματα αυτά παρουσιάζονται μπροστά του με διάφορες μορφές για να τον εκφοβίσουν ή να τον βλάψουν. Λέγεται ότι ανεβαίνουν στους ώμους των ανθρώπων που συναντούν τη νύκτα και προσπαθούν να τους πνίξουν αν δεν αποκριθούν σωστά σε ότι ερωτηθούν. Οι καλικάντζαροι φαντάζουν και χορευταράδες, αρπάζουν όποιον βρουν τη νύκτα και τον στροβιλίζουν στο χορό μέχρι να πέσει λιπόθυμος, ο γνωστός χορός των καλικάντζαρων. Τους καλούς χορευτές τους ανταμείβουν.

Την παραμονή των Χριστουγέννων, έρχονται απ' έξω απ' το χωριό και περιμένουν να σμίξει η μέρα με τη νύχτα για να μπουν μέσα. Έρχονται τις νύχτες του δωδεκαήμερου και μπαίνουν στα σπίτια από τις καπνοδόχους, απ΄ όπου μπορούν να μαγαρίσουν την κουζίνα σε ότι δεν είναι νοικοκυρεμένο, αρπάζουν ενδύματα, σκορπούν το αλεύρι ή την τέφρα από το τζάκι που θεωρείται ακατάλληλη για οποιαδήποτε χρήση.Γι’ αυτό και τα τζάκια εκείνες τις μέρες είναι αναμμένα και έχουν πολύ φωτιά, γιατί τη φωτιά οι καλικάντζαροι τη φοβούνται πολύ. Αν καμιά φορά μπει κάποιος καλικάντζαρος στο σπίτι οι νοικοκυρές το κυνηγάνε με πυρωμένα δαυλιά. Όταν όμως συλλάβουν κανένα από τους καλικάντζαρους τον δένουν και τον υποχρεώνουν να μετρήσει τις τρύπες του κόσκινου! 

 

Προκειμένου βέβαια οι νοικοκυραίοι να αποφύγουν ένα τέτοιο συρφετό ρίχνουν στα κεραμίδια κομμάτια από χοιρινό ή λουκάνικα ή ξηροτήγανα!

Λένε πως μερικοί από τους καλικάντζαρους έχουν στη ράχη τους από φυσικού τους μια κούνια αγκαθερή και σ' αυτήν βάνουν όσα παιδιά αρπάζουν και τα κουνούν για να ματώνουν τα παιδιά απ' τ' αγκάθια και να πίνουν αυτοί το αίμα. Συνήθως δεν αφήνουν μαλλί πάνω στη ρόκα οι νοικοκυρές αυτές τις μέρες, γιατί οι καλικάντζαροι, έρχονται και προσπαθούν να γνέσουν κι αυτοί, το στρίβουν το πετάνε, το μπερδεύουν κι έτσι το μαλλί είναι για πέταμα.
 

Όταν οι νοικοκυρές έψηναν τηγανίτες ή άλλα σκευάσματα στο τηγάνι από αλεύρι, οι καλικάντζαροι ανέβαιναν στην καπνοδόχο και άπλωναν το χέρι τους ως κάτω στην εστία (γιατί μπορούσαν να απλώνουν και να μακραίνουν τα χέρια τους και τα πόδια τους όσο ήθελαν) και ζητούσαν ή βουτούσαν ότι υπήρχε στο τηγάνι ή στη θράκα.
Η τροφή τους κυρίως ακάθαρτη: σκουλήκια, βάτραχοι, φίδια, ποντίκια κ.ά. χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αποστρέφονται τα εδέσματα του Δωδεκαήμερου.

Αλλά η πιο προσφιλής τροφή για τους καλικάντζαρους ήταν το χοιρινό κρέας και κυρίως το παστό του (το πάχος), το οποίο όταν ψηνόταν και έπεφτε στην ανθρακιά, σκορπούσε μια πολύ ευώδη και πολύ ευάρεστη μυρωδιά. Γι' αυτό οι νοικοκυραίοι σκέπαζαν το χοιρινό με σπαραγγιά. Το σπαράγγι όταν είναι τρυφερό είναι πολύ νόστιμο και τρώγεται, όταν όμως μεγαλώσει γίνεται πολύ σκληρός αγκαθωτός θάμνος και γι' αυτό σκέπαζαν το χοιρινό για να μην πλησιάζουν οι καλικάντζαροι. Με σπαράγγια επίσης σκέπαζαν και τα λουκάνικα και οτιδήποτε είχαν ετοιμάσει που είχε σαν πρώτη ύλη το χοιρινό.

Κατά διάφορες ελληνικές δοξασίες οι καλικάντζαροι ήταν άνθρωποι με κακιά μοίρα μεταβαλλόμενοι σε δαιμόνια. Γίνονται δε καλικάντζαροι αυτοί που έχουν γεννηθεί μέσα στο Δωδεκαήμερο εκτός και αν βαπτισθούν αμέσως, ή εκείνοι στους οποίους ο ιερέας δεν ανέγνωσε σωστά τις ευχές του βαπτίσματος, τα τερατώδη βρέφη, ή όσοι πέθαναν στο Δωδεκαήμερο ή αυτοκτόνησαν, ή όσοι δεν έχουν ισχυρό Άγγελο για να τους προστατεύει.

Τα αποτρεπτικά μέσα που λαμβάνονται κατά των Καλικάντζαρων διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες:

Α) Πράξεις χριστιανικής λατρείας: Το σημείο του Σταυρού στην πόρτα, στα παράθυρα, στις καμινάδες, τους στάβλους και στα αγγεία λαδιού και κρασιού. Ο Αγιασμός των σπιτιών και μάλιστα τη παραμονή των Φώτων. Ακόμη η απαγγελία του «Πάτερ ημών….» (τρις).

Β) Επωδές: όπως ξύλα, κούτσουρα, δαυλιά καμένα που όταν ακούσουν οι καλικάντζαροι φεύγουν.

Γ) Μαγικές πράξεις: Κάπνισμα με δυσώδεις ουσίες (παλιοτσάρουχου), εμφανή επίδειξη χοιρινού οστού, χαϊμαλιά πίσω απ’ την πόρτα, το μαυρομάνικο μαχαίρι, το αναμμένο δαυλί.

Την ημέρα των Φώτων ο παπάς περνάει και αγιάζει τα σπίτια. Πασίγνωστη είναι η δοξασία που όταν οι καλικάντζαροι φεύγουν κατά τον αγιασμό των σπιτιών φωνάζουν σε ρυθμό:
«Φεύγετε να φεύγωμε
τι έρχεται ο τρελόπαπας
με την αγιαστούρα του
και με τη βρεχτούρα του.
Μας άγιασε μας έβρεξε
και μας, μας εκατέκαψε!»

Με την αναχώρηση των καλικάντζαρων, η στάχτη από το τζάκι μαζεύεται και το τζάκι καθαρίζεται. Η στάχτη πετιέται σε μέρος που δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για κανένα λόγο (αλυσίβα, λίπασμα κ.λ.π.)
Πραγματοποιείται καθαρμός των χωριών και των οικιών της υπαίθρου με φωτιές υπαίθριες. Επίσης καθαρίζονται και τα κόπρια των ζώων από τα κατώγια και οι άνθρωποι πλένονται, το εικονοστάσι καθαρίζεται, αλλάζει το νερό στο καντήλι κ.λ.π. γιατί οι καλικάντζαροι πέρα από τα προβλήματα που έχουν προξενήσει στους νοικοκυραίους έχουν μαγαρίσει και όλους τους χώρους.

via

Τα κάλαντα

December 20, 2012, 10:09 pm

≫ Next: Ήθη και έθιμα των Θεοφανείων

≪ Previous: Οι καλικάντζαροι

$

0

0

Τα κάλανταείναι ελληνικό έθιμο που διατηρείται αμείωτο ακόμα και σήμερα με τα παιδιά να γυρνούν από σπίτι σε σπίτι 2 μαζί ή και περισσότερα και να τραγουδούν τα κάλαντα συνοδεύοντας το τραγούδι τους με το τρίγωνο ή ακόμα και κιθάρες, ακορντεόν, λύρες, ή φυσαρμόνικες. Τα παιδιά γυρνούν από σπίτι σε σπίτι, χτυπούν την πόρτα και ρωτούν: «Να τα πούμε;». Αν η απάντηση από τον νοικοκύρη ή την νοικοκυρά είναι θετική, τότε τραγουδούν τα κάλαντα για μερικά λεπτά τελειώνοντας με την ευχή «Και του Χρόνου. Χρόνια Πολλά». Ο νοικοκύρης τα ανταμοίβει με κάποιο χρηματικό ποσό, ενώ παλιότερα τους πρόσφερε μελομακάρονα ή κουραμπιέδες. Η λέξη κάλαντα προέρχεται από τη λατινική «calenda», που σημαίνει αρχή του μήνα  και διαμορφώθηκε από το ελληνικό ρήμα καλώ. Πιστεύεται ότι η ιστορία τους προχωρεί πολύ βαθιά στο παρελθόν και συνδέεται με την Αρχαία Ελλάδα. Βρήκαν, μάλιστα, αρχαία γραπτά κομμάτια παρόμοια με τα σημερινά κάλαντα (Ειρεσιώνη στην αρχαιότητα). Τα παιδιά της εποχής εκείνης κρατούσαν κλαδί ελιάς ή δάφνης, στολισμένο με καρπούς και άσπρο μαλλί (η λεγόμενη ειρεσιώνη, από το έριο = μαλλί), γύριζαν και τραγουδούσαν και τους έδιναν δώρα. Πάνω του  κρεμούσαν κόκκινες και άσπρες κλωστές. Στις κλωστές έδεναν τις προσφορές των νοικοκύρηδων. Άλλοτε κρατούσαν ομοίωμα καραβιού που παρίστανε τον ερχομό του θεού Διόνυσου. Μετά, πήρε το έθιμο αυτό και η Ρώμη. Στο Βυζάντιο κρατούσαν ραβδιά, ή φανάρια, ή ομοιώματα πλοιαρίων ή και κτιρίων, στολισμένα και τραγουδώντας, συνόδευαν το τραγούδι με κρούση τριγώνου ή τύμπανου. Σήμερα ακούμε κάλαντα πολλά και ποικίλα, με πολλές παραλλαγές και αποχρώσεις, στα διάφορα διαμερίσματα της χώρας μας. Ομάδες παιδιών ή και ώριμων ανδρών περιφέρονται στα σπίτια, στους δρόμους, στα καταστήματα και τραγουδούν με ειδικό όργανο τραγούδια, που αφορούν τα Χριστούγεννα, τη γιορτή της Πρωτοχρονιάς, τη γιορτή του Μ. Βασιλείου και είναι διαφορετικά για κάθε γιορτή. Η ανταμοιβή για τους ύμνους και τις ευχές είναι κυρίως χρηματική και διάφορα κεράσματα. Στη Μακεδονία υπάρχει το έθιμο της Πρωτοχρονιάς άτομα μεγάλης ηλικίας να γυρνούν μεταμφιεσμένα στα σπίτια. Η αμοιβή τους είναι: αλεύρι, τραχανάς, λουκάνικα και άλλα είδη τροφίμων. Αφού συγκεντρώσουν την ποσότητα που θέλουν, συγκεντρώνονται σ’ ένα σπίτι, μαγειρεύουν και γλεντούν. Πάλι μεταμφιεσμένοι και κρατώντας κουδούνια που δημιουργούν δυνατό θόρυβο περιφέρονται την παραμονή των Φώτων. Ο θόρυβος αποβλέπει να φοβίσει και να διώξει τους καλλικάντζαρους. Στη Μύκονο τα παιδιά κρατούν στο χέρι τους φαναράκι που το ανάβουν σε εκκλησία του Αγίου Βασιλείου. Στη Σίφνο για το κάθε παιδί γράφονται διαφορετικοί στίχοι από λαϊκούς ποιητές. Στην Κέρκυρα, εκτός από τα παιδιά με τη φυσαρμόνικα, περιφέρονται στα σπίτια ολόκληρα λαϊκά συγκροτήματα με βιολιά και ακορντεόν και τοπικές μπάντες. Τα τοπικά παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα κάλαντα της Καστοριάς (Κόλιεντα) εξακολουθούν να τραγουδιούνται και σήμερα τα χαράματα της 23ηςΔεκεμβρίου από τις παρέες μικρών και μεγάλων και από τα μέλη πολιτιστικών σωματείων. Χαρά και συγκίνηση προσφέρουν οι στίχοι τους, γιατί απευθύνονται σ’ όλα τα μέλη της οικογένειας, από τον μεγαλύτερο έως τον πιο μικρό. Τα παλαιότερα χρόνια, οι νοικοκυραίοι έδιναν για δώρο στα παιδιά που τραγουδούσαν τα κάλαντα, καρύδια, μήλα και μπιλίτσκες (μικρά χοιρινά λουκάνικα) και σπανιότερα χρήματα.   Αντίστοιχο έθιμο με τα κάλαντα σε άλλες περιοχές της Ελλάδας, οι καλαντάρηδες την παραμονή των Χριστουγέννων αφορούν στην περιφορά των νεαρών που πρόκειται να πάνε φαντάροι. Σκοπός των καλαντάρηδων είναι η συλλογή κάποιου χρηματικού ποσού, που θα έχουν στη διάθεσή τους όσο διαρκεί η θητεία τους, η οποία θεωρείται προθάλαμος της ωρίμανσής τους. Έτσι, το έθιμο συνδυάζει τον εορτασμό των Χριστουγέννων με το πέρασμα των νεαρών στην ενηλικίωση.    Σε χωριά της Μάνης την παραμονή της πρωτοχρονιάς, βγαίνουν στον "Άγιο Βασίλη" κρατώντας μια κλάρα ελιές με καρπό. Σε κάθε σπίτι που πηγαίνουν κόβουν και από ένα κλαδάκι ελιάς και το έβαζαν κοντά στο τζάκι. Ήταν για βοήθεια και θα έμενε εκεί για αρκετό χρονικό διάστημα.   Τα κάλαντα (αρχαίο έθιμο σχετικό με την αρχή του χρόνου), κάλαντραστην κρητική διάλεκτο, είναι τραγούδια που, με αφορμή το θρησκευτικό περιεχόμενο της εορτής, ζητουν φιλοδωρήματα για τους τραγουδιστές, τους καλαντράδες.
Χριστουγεννιάτικα κάλαντα Καλὴν ημέραν ἄρχοντες, κι ἂν εἶναι ὁρισμός σας Χριστοῦ τὴν θεία γέννησιν νὰ πῶ στ᾿ ἀρχοντικό σας. Χριστὸς γεννᾶται σήμερον ἐν Βηθλεὲμ τῇ πόλει, οἱ οὐρανοὶ ἀγάλλονται, χαίρει ἡ φύσις ὅλη. Ἐν τῷ σπηλαίῳ τίκτεται, ἐν φάτνῃ τῶν ἀλόγων, ὁ βασιλεὺς τῶν οὐρανῶν καὶ ποιητὴς τῶν ὅλων.	Κάλαντα Πρωτοχρονιάς Ἀρχιμηνιὰ κι ἀρχιχρονιὰ ψιλή μου δεντρολιβανιὰ κι ἀρχὴ καλός μας χρόνος, ἐκκλησιὰ ἐκκλησιὰ μὲ τ᾿ ἅγιο θρόνος. Ἀρχὴ ποὺ βγῆκεν ὁ Χριστός, ἅγιος καὶ πνευματικὸς στὴ γῆ νὰ περπατήσει καὶ νὰ μᾶς καλοκαρδίσει. Ἅγιος Βασίλης ἔρχεται κι ὅλους μᾶς καταδέχεται (ἤ, ἄρχοντες τὸν κατέχετε) ἀπὸ τὴν Καισαρεία, σὺ ῾σ᾿ ἀρχόντισσα κυρία. Βαστᾷ εἰκόνα καὶ χαρτί, ζαχαροκάντιο ζυμωτή, χαρτὶ καὶ καλαμάρι, δὲς κι ἐμέ τὸ παλικάρι. Τὸ καλαμάρι ἔγραφε, τὴ μοῖρα μου τὴν ἔγραφε, καὶ τὸ χαρτὶ ὡμίλει, Ἅγιέ μου καλὲ Βασίλη.	Κάλαντα των Φώτων Σήμερα τὰ φῶτα κι ὁ φωτισμός, ἡ χαρὰ μεγάλη κι ὁ ἁγιασμός. Κάτω στὸν Ἰορδάνη τὸν ποταμό, κάθετ᾿ ἡ κυρά μας ἡ Παναγιά. Ὄργανo βαστάει, κερὶ κρατεῖ, καὶ τὸν Ἅη-Γιάννη παρακαλεῖ. Ἅη-Γιάννη ἀφέντη καὶ βαπτιστή, βάπτισε κι ἐμένα Θεοῦ παιδί. Ν᾿ ἀνεβῶ ἐπάνω στὸν οὐρανό, νὰ μαζέψω ρόδα καὶ λίβανο. Καλημέρα, καλημέρα, Καλή σου μέρα ἀφέντη με τὴν κυρά.

via

Ήθη και έθιμα των Θεοφανείων

December 20, 2012, 10:16 pm

≫ Next: Article 17

≪ Previous: Τα κάλαντα

$

0

0

Τα Θεοφάνεια ή Φώτα ή Επιφάνεια γιορτάζουμε την βάπτιση του Ιησού Χριστού από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ή Βαπτιστή. Στην Ελλάδα ο αγιασμός γίνεται για πρώτη φορά την παραμονή των Θεοφανίων και λέγεται «Μικρός Αγιασμός» ή «Πρωτάγιαση» ή «Φώτιση». Με την Πρωτάγιαση, ο ιερέας γυρίζει όλα τα σπίτια και με το Σταυρό και ένα κλωνί βασιλικό «αγιάζει» ή «φωτίζει» (ραντίζει) τους χώρους των σπιτιών για να φύγει μακριά κάθε κακό. Παλαιότερα, οι λαϊκές δοξασίες συνέδεαν τον φωτισμό των σπιτιών με την εξαφάνιση των καλικάντζαρων, τους οποίους φαντάζονταν να φεύγουν περίτρομοι με την έλευση του ιερέα...


Ο μεγάλος αγιασμός γίνεται ανήμερα τα Θεοφάνεια στις 6 Ιανουαρίου. Μια μεγάλη πομπή σχηματίζεται και παίρνει το δρόμο που οδηγεί στη θάλασσα ή σε κάποιο ποτάμι, μπορεί και σε μια δεξαμενή. Μπροστά τα εξαπτέρυγα, πίσω οι παπάδες με τα καλά τους άμφια, ύστερα οι αρχές του τόπου και παραπίσω το πλήθος. Στις πόλεις η πομπή γίνεται πιο πλούσια με τη μουσική και τη στρατιωτική παράταξη.


Όταν γίνει ο αγιασμός, ρίχνει ο παπάς το Σταυρό στο νερό, πραγματοποιώντας έτσι τον Αγιασμό των Υδάτων.


Το πιάσιμο του Σταυρού γίνεται από κολυμβητές, τους λεγόμενους Βουτηχτάδες, κατά την τελετή της Κατάδυσης του Τιμίου Σταυρού. Νεαρά κυρίως άτομα βουτούν στα παγωμένα νερά για να πιάσουν τον Σταυρό και να λάβουν την ευλογία του ιερωμένου, αλλά και να δεχθούν τις τιμές και τις ευχές των συντοπιτών τους. Οι καμπάνες ηχούν χαρμόσυνα, το ίδιο και οι σειρήνες των πλοίων. Όλοι οι πιστοί πίνουν με ευλάβεια από τον αγιασμό, συμβολικά με τρεις γουλιές, και ραντίζουν μ’ αυτόν τα σπίτια, τα δέντρα, τα χωράφια και τα ζώα τους.


Για τα Φώτα ο λαός πιστεύει πως είναι ο καιρός, η γιορτή που φεύγουν οι καλικάντζαροι γιατί φοβούνται την αγιαστούρα του παπά. Ο τρόμος τους αρχίζει από την παραμονή των Φώτων που γίνεται ο μικρός αγιασμός. Γι αυτό και το έθιμο του λαού λέει:


Στις πέντε του Γενάρη
Φεύγουν οι καλικαντζάροι
Αλλά ο μεγάλος τους τρόμος είναι τα Φώτα.
Φεύγουν τότε λέγοντας:


Φεύγετε να φεύγουμε
κι έφτασε ο τουρλόπαπας
με την αγιαστούρα του
και με τη βρεχτούρα του...


Η εορτή των Θεοφανίων περικλείει άλλωστε και πολλές εκδηλώσεις που αποτελούν διαιώνιση αρχαίων ελληνικών εθίμων. Ο Αγιασμός στη χώρα μας έχει και την έννοια του καθαρμού, του εξαγνισμού των ανθρώπων, καθώς και της απαλλαγής του από την επήρεια των δαιμονίων. Η τελευταία αυτή έννοια δεν είναι αυστηρά χριστιανική, αλλά έχει τις ρίζες της στην αρχαία λατρεία.


Τα ρουγκατσάρια


Η Ελλάδα είναι πλούσια σε έθιμα των Φώτων. Ρουγκατασάρια, αράπηδες, καμήλες, μπαμπόγεροι, μωμόγεροι, φωταράδες είναι κάποια από τα έθιμα που έχουν τις ρίζες τους στην αρχαιότητα και τις διονυσιακές γιορτές αλλά και στην περίοδο της Τουρκοκρατίας και αναβιώνουν κάθε χρόνο τις ημέρες των Θεοφανίων.


Στη Θεσσαλία ανήμερα των Θεοφανίων αναβιώνουν τα ρουγκάτσια (ρουγκατσάρια). Αυτά αποτελούνταν από ομάδες (10 - 15 μεταμφιεσμένων ατόμων) οι οποίες περιφέρονταν από σπίτι σε σπίτι παίρνοντας την ανάλογη αμοιβή. Μερικά από τα απαραίτητα μέλη του κάθε ομίλου ήταν ο γαμπρός, η νύφη (νέος μεταμφιεσμένος), ο παπάς, ο παππούς, ο γιατρός και οι "αρκουδιάρηδες". Εντυπωσιακός είναι ο αριθμός των τραγουδιών με τα οποία οι ρουγκατσάρηδες συνόδευαν το πέρασμά τους.

Στην Καστοριά αναβιώνουν τα «Ραγκουτσάρια». Οι κάτοικοι μεταμφιέζονται και φορούν απαραιτήτως μάσκες που έχουν συμβολικό χαρακτήρα, αφού η όψη τους είναι τρομακτική και αποσκοπούν στο να ξορκίσουν το κακό από την πόλη. Οι μασκαράδες έχουν τη συνήθεια να ζητιανεύουν από τον κόσμο την ανταμοιβή τους, επειδή διώχνουν τα κακά πνεύματα. Το ίδιο έθιμο αναβιώνει και σε χωριά της Δράμας με το όνομα ροκατζάρια. Οι κάτοικοι φορούν τρομακτικές μάσκες και κάνοντας εκκωφαντικούς θορύβους με τα κουδούνια που φέρουν περιφέρονται στους δρόμους.


Τα μπαμπούγερα είναι μία από τις πιο ενδιαφέρουσες εθιμικές παραδόσεις στην Καλή Βρύση της Δράμας. Το εθιμικό πλαισίωμα της θρησκευτικής γιορτής αρχίζει το πρωί της παραμονής. Οι γυναίκες παίρνουν στάχτη και τη σκορπίζουν με το δεξί χέρι γύρω από το σπίτι προφέροντας ξορκιστικές λέξεις για να φύγουν τα καλακάντζουρα και να μην έχει φίδια το καλοκαίρι. Μετά το τέλος της τελετής του αγιασμού των υδάτων τα μπαμπούγερα συγκεντρώνονται έξω από την εκκλησία. Η αμφίεσή τους είναι ζωόμορφη και παλιότερα κρατούσαν στα χέρια ένα μικρό σακούλι με στάχτη με το οποίο, μέχρι πριν από λίγα χρόνια, χτυπούσαν όσους συναντούσαν για να φοβερίζουν τα καλακάντζουρα. Σήμερα, για αποφυγή τυχόν παρεξηγήσεων από τους αμύητους στο τοπικό έθιμο επισκέπτες, επειδή η στάχτη λέρωνε τα ρούχα, το σακίδιο είναι κενό. Ομάδες-ομάδες τα μπαμπούγερα ή χωριστά γυρίζουν τους δρόμους του χωριού κυνηγώντας όσους συναντούν και ζητώντας συμβολικά κάποιο φιλοδώρημα.


Οι Μωμόγεροι είναι ένα Ποντιακό έθιμο που γινόταν στον Πόντο τα αρχαία χρόνια μέχρι και τις ημέρες μας. Το έθιμο είναι σατιρικό και συνηθίζετε κατά τη διάρκεια της περιόδου των Χριστουγέννων (15 Δεκεμβρίου) μέχρι τα μέσα Ιανουαρίου, άλλα μερικές φορές μέχρι τον μήνα του Φεβρουαρίου. Λόγω της γεωγραφικής απομόνωσης των Ποντίων, το έθιμο ήταν μια μορφή αναγνώρισης της Ελληνικής προέλευσής τους, και επίσης ένας τρόπος να ξεχαστεί από την Τουρκική δουλεία, και τις βίαιες εξισλαμίσεις.


Το έθιμο Μωμόγεροι είναι ζωντανό ακόμα και σήμερα ιδιαίτερα σε διάφορα μέρη της Ελλάδας όπου οι πολύ Πόντιοι κατοικούν. Στην εβδομάδα πριν από το νέο έτος, τα άτομα θα ντυθούν με διάφορα κοστούμια, όπου κάθε κοστούμι συμβολίζει ένα μέρος του πολιτισμού και της λαογραφίας των Ποντίων. Η αρκούδα συμβολίζει τη δύναμη, η ηλικιωμένη γυναίκα ένα σύμβολο του παρελθόντος, η νύφη για το μέλλον, το άλογο για την ανάπτυξη, ο γιατρός για την υγεία, ο στρατιώτης για την υπεράσπιση, την αίγα (κατσίκα) για τα τρόφιμα και ο Άγιος Βασίλης συμβολίζει το νέο έτος που θα φτάσει σε μερικές μέρες. Σήμερα το έθιμο είναι περισσότερο ψυχαγωγικό, ενώ στο παρελθόν ήταν μαγικό.


Στο Παλαιόκαστρο της Χαλκιδικής τηρείται το έθιμο των φωταράδων. Ο «βασιλιάς» φορώντας το ταλαγάνι και φορτωμένος με κουδούνια ανοίγει το χορό ενώ ακολουθούν οι φωταράδες κρατώντας ξύλινα σπαθιά για να ξυλοφορτώσουν εκείνους που θα επιδιώξουν να πάρουν το λουκάνικο που στήνεται στη μέση του χωριού.


Στον Άγιο Πρόδρομο της Χαλκιδικής πρωταγωνιστές των Θεοφανίων είναι οι φούταροι. Την παραμονή των Φώτων νεαροί άντρες λένε τα κάλαντα μαζεύοντας κρέας, λουκάνικα και χρήματα και την ημέρα του Αϊ Γιαννιού χορεύουν στην πλατεία του χωριού. Όταν κάνουν διάλειμμα τρέχουν να πάρουν από ένα ρόπαλο και όταν ξαναμπαίνουν στο χορό πετούν τα ρόπαλα ψηλά σφυρίζοντας με όλη τους τη δύναμη για να σηματοδοτήσουν το τέλος του Δωδεκαημέρου.


Σε χωριά της Καβάλας και της Δράμας, όπως η Νικήσιανη, το Μοναστηράκι, ο Ξηροπόταμος, η Πετρούσα και ο Βώλακας αναβιώνει το έθιμο των αράπηδων. Άντρες ντύνονται με προβιές και ζώνονται κουδούνια. Λέγεται ότι οι αράπηδες ήταν πολεμιστές που μετείχαν στην εκστρατεία του Μεγαλέξανδρου και έδιωξαν με τους αλαλαγμούς τους ελέφαντες των Ινδών.


Η καμήλα που στολίζεται μετά τον αγιασμό των υδάτων είναι ένα έθιμο της Γαλάτιστας Χαλκιδικής. Συνήθως έξι άντρες μπαίνουν κάτω από το ομοίωμα μιας καμήλας βαδίζοντας ρυθμικά ή χορεύοντας, κουνώντας κουδούνια και τραγουδώντας. Πρόκειται για την αναπαράσταση ενός πραγματικού γεγονότος, την απαγωγής μιας όμορφης κοπέλας από το γιο του Τούρκου επιτρόπου που συνέβη στα τέλη του 19ου αιώνα. Ο αγαπημένος της για να την ξαναπάρει πίσω έστησε γλέντι και για να μπει στο τούρκικο σπίτι έφτιαξε ένα ομοίωμα καμήλας κάτω από το οποίο κρύφτηκαν οι φίλοι του. Αφού έκρυψαν την κοπέλα κάτω από την καμήλα την έβγαλαν έξω και την επομένη τη στεφάνωσαν με τον αγαπημένο της πριν προλάβουν να την ξαναπάρουν οι Τούρκοι.

via

---

Article 17

December 20, 2012, 10:24 pm

≫ Next: Προέλευση των Χριστουγέννων και άλλων εθίμων

≪ Previous: Ήθη και έθιμα των Θεοφανείων

$

0

0

Η Πρωτοχρονιά γιορτάζεται σ’ όλο τον κόσμο με μεγαλοπρέπεια, λαμπρότητα και με διάφορες εκδηλώσεις. Κατά την ημέρα αυτή γίνεται ανταλλαγή επισκέψεων και δώρων και επικρατούν διάφορα έθιμα, όπως της βασιλόπιτας κ.ά., τα οποία μας κληροδότησαν οι Βυζαντινοί πρόγονοί μας, γιατί, σύμφωνα με τις πληροφορίες των αρχαίων συγγραφέων, ούτε οι Έλληνες ούτε οι Ρωμαίοι γιόρταζαν την πρώτη μέρα του χρόνου. Οι δύο αυτοί λαοί που εκπροσωπούν τον αρχαίο κόσμο, συνήθιζαν να γιορτάζουν την πρώτη ημέρα κάθε μηνός. Οι περισσότερες μάλιστα ελληνικές πόλεις δε συμφωνούσαν ούτε ως προς την αρχή του χρόνου.



Η 1η Ιανουαρίου σαν αρχή του χρόνου επικράτησε να γιορτάζεται στη Ρώμη από το 48 π.Χ., την εποχή δηλαδή του Καίσαρα, και πήρε πολλά στοιχεία από τη ρωμαϊκή γιορτή Σατουρνάλια. Από τότε την 1η Ιανουαρίου δέχτηκαν σαν Πρωτοχρονιά όλοι οι λατινογενείς λαοί, καθώς και όλοι οι ρωμαιοκρατούμενοι λαοί.

Η Ορθόδοξη όμως Εκκλησία, της εποχής κυρίως του Μεγάλου Κωνσταντίνου, επειδή ήθελε να χωρίσει τους Χριστιανούς από τους ειδωλολάτρες, απαγόρευε στους χριστιανούς να γιορτάζουν την Πρωτοχρονιά όπως εκείνοι. Τα αποτελέσματα όμως της απαγόρευσης αυτής ήταν πολύ μικρά. Απαλείφτηκαν μόνο τα στοιχεία εκείνα που έρχονταν σε τέλεια αντίθεση προς τη χριστιανική ηθική.

Η Πρωτοχρονιά λοιπόν, όπως αυτή διαμορφώθηκε κάτω από την επίδραση της Εκκλησίας και τη σύνδεσή της με τη γιορτή του Αγίου Βασιλείου, διαιωνίστηκε μέχρι σήμερα σαν λαϊκή γιορτή. Τα σημαντικότερα έθιμα αυτής είναι τα ακόλουθα:

- Η διανομή στα παιδιά δώρων, τα οποία οι νοικοκυρές παρασκευάζουν στα σπίτια. Αυτά κυρίως είναι γλυκίσματα, όπως κουραμπιέδες, μελομακάρονα κ.ά.

- Συντροφιές μικρών παιδιών από την παραμονή ψάλλουν τα κάλαντα στα σπίτια και στα μαγαζιά και μαζεύουν φιλοδωρήματα.

- Τα μεσάνυχτα της παραμονής, λίγα δευτερόλεπτα πριν από τις 12, σβήνουν τα φώτα και οι οικογένειες γύρω από το πρωτοχρονιάτικο τραπέζι ψάλλουν ύμνους, ανταλλάσσουν φιλιά και κόβουν την πατροπαράδοτη βασιλόπιτα. Εκείνος μάλιστα που βρίσκει στο κομμάτι του το νόμισμα, που είναι κρυμμένο μέσα σ’ αυτήν, θεωρείται ο τυχερός της χρονιάς.

- Πολλοί καλούν έναν που να έχει «καλό ποδαρικό» το πρωί της Πρωτοχρονιάς.

- Επίσης δε δίνουν τίποτα έξω από το σπίτι, δε ρίχνουν νερό έξω από αυτό και δεν αναφέρουν ονόματα επιβλαβών ζώων, εντόμων κ.λ.π.


Ο Αη Βασίλης

Την ημέρα του αγίου Βασιλείου (πρωτοχρονιά) έχουμε την προσμονή ενός ταπεινού και καλού Έλληνα αγίου με τα μαύρα γένια και το σκούρο φτωχό ράσο, που έρχεται από την Καισάρεια της Καππαδοκίας (Μικρά Ασία) να ευλογήσει τα σπιτικά μας και να πάρει το δικό του κομμάτι από τη βασιλόπιτα (βγάζομε ένα του Χριστού, ένα της Παναγίας, ένα του αγίου Βασιλείου, ένα του φτωχού, ένα του σπιτιού, και μετά τα δικά μας).

Αυτός είναι ο άγιος Βασίλειος, ο φιλάνθρωπος επίσκοπος του 4ου αιώνα μ.Χ., ο άνθρωπος των γραμμάτων ο ταπεινός και θαυματουργός (ένας από τους Τρεις Ιεράρχες), και όχι ο πονηρούλης Santa Claus που εισήχθη από την Αμερική για να διαφημίσει αναψυκτικά και την πραμάτεια των εμπόρων.

Καλός είναι κι αυτός (με την άσπρη γενειάδα και το βαθύ γέλιο και την ταλαιπωρία του –λόγω κοιλίτσας– να χωρέσει από τις καμινάδες) αλλά ο δικός μας, ο ρωμιός άγιος, είναι πιο άγιος, πιο βαθύς (σε νόημα), λιγότερο διαφημιστικός αλλά όχι λιγότερο αξιαγάπητος.

Για την ιστορία αναφέρουμε ότι ο Santa Claus, ο ευρωπαϊκός «Πατέρας των Χριστουγέννων», αντιστοιχεί στον άγιο Νικόλαο και για όλες τις χώρες (εκτός από την Ελλάδα) επισκέπτεται τα σπίτια τα Χριστούγεννα. Εμείς τον δεχόμαστε την πρωτοχρονιά, γιατί είναι η μέρα της εορτής του αγίου Βασιλείου, που είναι ο δικός μας «Πατέρας των Χριστουγέννων». Η μορφή του Santa Claus που ξέρουμε πλέον όλοι διαμορφώθηκε από τον αμερικανό σκιτσογράφο Τόμας Ναστ το 1862, με βάση παλαιότερες ευρωπαϊκές παραδόσεις, ενώ το κόκκινο χρώμα της στολής του το πήρε εξαιτίας του κόκκινου χρώματος γνωστού αμερικάνικου αναψυκτικού που χρησιμοποίησε τη μορφή του σε διαφημίσεις. Αρχικά ήταν ντυμένος στα χρώματα του ουράνιου τόξου.

Η βασιλόπιτα

Η πίτα, που φτιάχνουμε την παραμονή της Πρωτοχρονιάς και που κόβεται σε πανηγυρική συγκέντρωση των μελών της οικογένειας ή και άλλων συγγενών και φίλων, έχει τις ρίζες της στα αρχαία ελληνορωμαϊκά έθιμα.

Στα Κρόνια (εορτή του θεού Κ(Χ)ρόνου, που λατρεύονταν στην Ελλάδα) και στα Σατουρνάλια (saturnalia) της Ρώμης, έφτιαχναν γλυκά και πίτες, μέσα στα οποία έβαζαν νομίσματα και σε όποιον τύχαινε το κομμάτι, ήταν ο τυχερός της παρέας...

Η ορθόδοξη παράδοση συνέδεσε το έθιμο με τη Βασιλόπιτα. Και η ιστορία της έχει ως εξής. Ο Μ. Βασίλειος, για να προστατεύσει την περιφέρειά του, την Καισάρεια της Καππαδοκίας, από επιδρομή αλλοφύλων, έκανε έρανο και μάζεψε χρυσά νομίσματα και άλλα αγαθά, για να τα δώσει στους εχθρούς, ώστε να τους δελεάσει, για να μην λεηλατήσουν την περιοχή του. Ο εχθρός, όμως, τελικά, δεν κατόρθωσε να εισβάλει στην Καισάρεια και τα αγαθά έμειναν. Τότε, ο Μ. Βασίλειος είπε να φτιάξουν μικρές πίτες - ψωμάκια, μέσα στις οποίες έβαζαν και ένα χρυσό νόμισμα, ή κάτι άλλο από όλα τα πολύτιμα πράγματα που είχαν μαζευτεί. Οι πίτες αυτές μοιράστηκαν σε όλους και ο καθένας κράταγε ό,τι του τύχαινε. Πάρα πολλά έτυχαν και στα παιδιά...

Το σπάσιμο του ροδιού

Το πρωί της Πρωτοχρονιάς, η οικογένεια πηγαίνει στην εκκλησία και ο νοικοκύρης κρατάει στην τσέπη του ένα ρόδι, για να το λειτουργήσει. Γυρνώντας σπίτι, πρέπει να χτυπήσει το κουδούνι της εξώπορτας – δεν κάνει να ανοίξει ο ίδιος με το κλειδί του – και έτσι να είναι ο πρώτος που θα μπει στο σπίτι, για να κάνει το καλό ποδαρικό, με το ρόδι στο χέρι.

Μπαίνοντας μέσα, με το δεξί, σπάει το ρόδι πίσω από την εξώπορτα, το ρίχνει δηλαδή κάτω με δύναμη, για να σπάσει και να πεταχτούν οι ρώγες του παντού και ταυτόχρονα λέει: "με υγεία, ευτυχία και χαρά το νέο έτος κι όσες ρώγες έχει το ρόδι, τόσες λίρες να έχει η τσέπη μας όλη τη χρονιά".
Τα παιδιά μαζεμένα γύρω-γύρω κοιτάζουν οι ρώγες, αν είναι τραγανές και κατακόκκινες. Όσο γερές κι όμορφες είναι οι ρώγες, τόσο χαρούμενες κι ευλογημένες θα είναι οι μέρες που φέρνει μαζί του ο νέος χρόνος.

Οι κολόνιες (έθιμο της Κεφαλονιάς)

Στην Κεφαλονιά, αλλά και στα άλλα νησιά των Επτανήσων, το βράδυ της παραμονής της Πρωτοχρονιάς, οι κάτοικοι γεμάτοι χαρά για τον ερχομό του νέου χρόνου, κατεβαίνουν στους δρόμους κρατώντας μπουκάλια με κολόνιες και ραίνουν ο ένας τον άλλον τραγουδώντας:

"Ήρθαμε με ρόδα και με ανθούς να σας ειπούμε χρόνους πολλούς".

Η τελευταία ευχή του χρόνου που ανταλλάσσουν είναι: "Καλή Αποκοπή", δηλαδή με το καλό να αποχωριστούμε τον παλιό χρόνο.

Το πρωί της Πρωτοχρονιάς η μπάντα του δήμου περνάει από όλα τα σπίτια και τραγουδάει καντάδες και κάλαντα.

via

Προέλευση των Χριστουγέννων και άλλων εθίμων

December 20, 2012, 10:41 pm

≫ Next: Article 15

≪ Previous: Article 17

$

0

0

Η Προέλευση του Εορτασμού των Χριστουγέννων

Στα μέσα του χειμώνα συνηθίζονταν διάφοροι εορτασμοί, ακόμα και πριν αρχίσει ο εορτασμός των Χριστουγέννων στις 25 Δεκεμβρίου. Τα Χριστούγεννα ήταν αρχικά μία κινητή γιορτή που εορταζόταν σε πολλές διαφορετικές στιγμές κατά τη διάρκεια του έτους.

Η επιλογή της 25ης Δεκεμβρίου έγινε από τον Πάπα Ιούλιο τον Α, τον 4ο μ.Χ. αιώνα επειδή η συγκεκριμένη ημερομηνία συνέπιπτε με τα ειδωλολατρικά τελετουργικά για το Χειμερινό Ηλιοστάσιο ή την Επιστροφή του Ήλιου. Η πρόθεσή του ήταν να αντικατασταθεί ο ειδωλολατρικός εορτασμός από τον Χριστιανικό. Το 1752, αφαιρέθηκαν 11 ημέρες από το έτος, όταν έγινε η αλλαγή από το Ιουλιανό στο Γρηγοριανό ημερολόγιο. Κατά συνέπεια, η ημερομηνία της 25ης Δεκεμβρίου μετακινήθηκε κατά 11 ημέρες.

Το Χριστουγεννιάτικο Δέντρο

Οι πρόγονοι του Χριστουγεννιάτικου δέντρου μπορούν να αναζητηθούν στα ειδωλολατρικά έθιμα της λατρείας των δέντρων. Τότε δέντρα μεταφέρονταν μέσα στα σπίτια και οι άνθρωποι τα στόλιζαν για να εξασφαλίσουν καλή σοδειά τον επόμενο χρόνο.

Λέγεται ότι ο Μαρτίνος Λούθηρος ξεκίνησε την παράδοση των αναμμένων λαμπών στο Χριστουγεννιάτικο δέντρο, στη Γερμανία, τον 16ο αιώνα. Η εικόνα ενός πράσινου δέντρου την παραμονή των Χριστουγέννων, με τα αστέρια να λάμπουν στον ουρανό από πάνω του, λέγεται ότι του έκανε μεγάλη εντύπωση κι έτσι τοποθέτησε ένα παρόμοιο δέντρο, διακοσμημένο με αναμμένα κεριά, μέσα στο σπίτι του. Στα μέσα του 1800, το έθιμο του Χριστουγεννιάτικου δένδρου είχε επεκταθεί ταχύτατα σε όλο τον κόσμο.

Σήμερα, περισσότερα από 72 εκατομμύρια δέντρα στολίζονται κάθε Χριστούγεννα, και από αυτά, 35 εκατομμύρια είναι αληθινά δέντρα ενώ 37 εκατομμύρια είναι ψεύτικα.

Η Γαλοπούλα

Το έθιμο της γαλοπούλας έφτασε στην Ευρώπη από το Μεξικό το 1824 μ.Χ. Παλαιότερα υπήρχε η συνήθεια να μαγειρεύουν μεγάλα πουλιά για το γιορτινό γεύμα. Προτιμούσαν τους φασιανούς, τις χήνες και τα παγόνια. Όταν, όμως δοκίμασαν τη γαλοπούλα, την καθιέρωσαν ως το κατεξοχήν χριστουγεννιάτικο γεύμα.

via

Article 15

December 20, 2012, 10:56 pm

≫ Next: Η αληθινή μας πατρίς

≪ Previous: Προέλευση των Χριστουγέννων και άλλων εθίμων

$

0

0

Το Χριστόψωμο



 

Το «ψωμί του Χριστού» το έφτιαχνε, την παραμονή των Χριστουγέννων, η νοικοκυρά με ιδιαίτερη ευλάβεια και με ειδική μαγιά (από ξερό βασιλικό κ.λ.π.).
Απαραίτητος επάνω, χαραγμένος ο σταυρός. Γύρω - γύρω διάφορα διακοσμητικά σκαλιστά στο ζυμάρι ή πρόσθετα στολίδια. Αυτά τόνιζαν το σκοπό του χριστόψωμου και εξέφραζαν τις διάφορες πεποιθήσεις των πιστών.

Την ημέρα του Χριστού, ο νοικοκύρης έπαιρνε το χριστόψωμο, το σταύρωνε, το έκοβε και το μοίραζε σ’ όλη την οικογένειά του και σε όσους παρευρίσκονταν στο χριστουγεννιάτικο τραπέζι.

Γύρω από το χριστόψωμο υπάρχουν και άλλες παραδόσεις. Αναφέρονται στην ενότητα της Εκκλησίας και των λαών, με συμβολικό πρότυπο την ένωση των κόκκων του σίτου σ΄ ένα ψωμί. Οι λαοί κάποτε θα ενωθούν μ’ ένα ποιμένα, το Χριστό.

Στη Μάνη κάθε οικογένεια στο φούρνο του σπιτιού «ρίχνει» τα χριστόψωμα, για να τα κόψει στο τραπέζι των Χριστουγέννων ο οικοδεσπότης σταυρώνοντάς τα, και ευχόμενος «Χρόνια πολλά και του χρόνου». Τα χριστόψωμα κατασκευάζονται όπως το ψωμί, μόνο που στολίζονται με σταυρούς και ποικίλα στολίδια ανάλογα με την καλαισθησία της νοικοκυράς.

Στη Σπάρτη, σε κάθε σπίτι, δυο τρεις μέρες πριν, ζυμώνουν 1 – 15 καρβέλια ψωμί. Το ένα, που το τρώνε ανήμερα των Χριστουγέννων, είναι το ψωμί του Χριστού και το πλάθουν σε σχήμα σταυρού από ζύμη. Τ’ άλλα χριστόψωμα τα κάνουν με αμύγδαλα και καρύδια.

Οι Σαρακατσάνοι τσοπάνηδες φτιάχνουν δύο χριστόψωμα. Το πρώτο, το καλύτερο και με τα πιο πολλά κεντίδια, είναι για το Χριστό «για να τους φυλάει και να τους ευλογάει». Πάνω του σκαλίζουν ένα μεγάλο σταυρό – φεγγάρι με πέντε λουλούδια.

Το δεύτερο, η τρανή Χριστοκουλούρα ή Ψωμί του Χριστού, είναι για τα πρόβατα. Έτσι τα τιμά ο βοσκός και τα ευλογά ο Χριστός. Στη Χριστοκουλούρα παριστάνεται με ζύμη, όλη η ζωή της στάνης, δηλαδή η μάντρα, τα πρόβατα, οι βοσκοί κ.λ.π.

Στην Κεφαλλονιά όλο το σόι συγκεντρώνεται στο σπίτι του πιο ηλικιωμένου. Στο πάτωμα τοποθετούν τρία δαυλιά «χιαστί» και πάνω τους βάνουν την «κουλούρα».

Όλοι κάνουν ένα κλοιό γύρω ακουμπώντας καθένας με το δεξί του χέρι την κουλούρα. Ύστερα ο νοικοκύρης ψάλλει το «Η γέννησή σου Χριστέ ο Θεός…» και ρίχνει λάδι στα δαυλιά, βάζοντάς τα στη φωτιά. Μετά κόβει την κουλούρα, τη μοιράζει και δειπνούν όλοι μαζί.

Στην Κρήτη το χριστουγεννιάτικο ψωμί το φτιάχνουν οι γυναίκες με ιδιαίτερη φροντίδα και υπομονή. Η ετοιμασία του είναι ολόκληρη ιεροτελεστία: χρησιμοποιούν ακριβά υλικά, ψιλοκοσκινισμένο αλεύρι, ροδόνερο, μέλι, σουσάμι, κανέλα, γαρίφαλα και καθώς ζυμώνουν λένε: "Ο Χριστός γεννιέται, το φως ανεβαίνει, το προζύμι για να γένει."

Όταν πλάσουν το ζυμάρι, παίρνουν τη μισή ζύμη και φτιάχνουν μια κουλούρα, ενώ με την υπόλοιπη φτιάχνουν ένα σταυρό με λωρίδες και τον τοποθετούν πάνω στο ψωμί. Στο κέντρο βάζουν ένα άσπαστο καρύδι και στην υπόλοιπη επιφάνεια σχεδιάζουν σχήματα με το μαχαίρι ή με το πιρούνι, όπως λουλούδια , φύλλα, καρπούς, πουλάκια.

Για το χριστουγεννιάτικο τραπέζι, το Χριστόψωμο είναι ευλογημένο ψωμί. Το κόβουν ανήμερα τα Χριστούγεννα, ανταλλάσσοντας πολλές ευχές.


Το Χριστόξυλο (έθιμο της Μακεδονίας)



Στα χωριά της βορείου Ελλάδας, ο νοικοκύρης ψάχνει στα χωράφια τις παραμονές των γιορτών και διαλέγει το Χριστόξυλο, δηλαδή το πιο όμορφο, γερό και χοντρό ξύλο από πεύκο ή ελιά, που θα το πάει σπίτι του, με σκοπό να καίει συνέχεια στο τζάκι από τα Χριστούγεννα μέχρι και τα Φώτα. Ο λαός πιστεύει ότι καθώς καίγεται το Χριστόξυλο, ζεσταίνεται ο Χριστός στην κρύα σπηλιά της Βηθλεέμ.

Πριν ο νοικοκύρης φέρει το Χριστόξυλο, κάθε νοικοκυρά φροντίζει να έχει καθαρίσει καλά το σπίτι και με ιδιαίτερη προσοχή το τζάκι, ώστε να μη μείνει ούτε ίχνος από την παλιά στάχτη. Καθαρίζουν ακόμη και την καπνοδόχο, για να μη βρίσκουν πατήματα να κατέβουν οι καλικάντζαροι, τα κακά δαιμόνια, όπως λένε στα παραδοσιακά χριστουγεννιάτικα παραμύθια.

Το βράδυ της παραμονής των Χριστουγέννων, όταν όλη η οικογένεια θα είναι μαζεμένη γύρω από το τζάκι, ο νοικοκύρης του σπιτιού θα ανάψει την καινούρια φωτιά και θα μπει στην πυροστιά το Χριστόξυλο, με ευχή όλων να αντέξει για όλο το δωδεκαήμερο των γιορτών.


Η σφαγή του γουρουνιού στη Θεσσαλία



Ένα από τα σημαντικότερα χριστουγεννιάτικα έθιμα της Θεσσαλίας είναι το σφάξιμο του γουρουνιού. Η προετοιμασία για το σφάξιμο του γουρουνιού γινόταν με εξαιρετική φροντίδα, ενώ επακολουθούσε γλέντι μέχρι τα ξημερώματα, για να επαναληφθεί η ίδια διαδικασία την επόμενη και τη μεθεπόμενη μέρα.

Τρεις-τέσσερις συγγενικές οικογένειες καθόριζαν με τη σειρά ποια ημέρα θα έσφαζε το γουρούνι της. Για κάθε σφαγή μεγάλου γουρουνιού απαιτούνταν 5-6 άνδρες, εκτός των παιδιών, που είχαν ηλικία πολλές φορές 20-25 ετών. Επειδή όμως η όλη εργασία είχε ως επακόλουθο το γλέντι και τη χαρά, γι’ αυτό και η ημέρα αυτή καθιερώθηκε ως "γουρουνοχαρά".

Το σφάξιμο των γουρουνιών δεν συνέπιπτε τις ίδιες ημερομηνίες κατά περιφέρειες. Σε άλλες περιοχές τα έσφαζαν 5-6 ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα και σε άλλες άρχιζαν από την ημέρα των Χριστουγέννων και μετά, ανάλογα με την παρέα. Τα περισσότερα γουρούνια σφάζονταν στις 27 Δεκεμβρίου, ημέρα του Αγίου Στεφάνου. Γι’ αυτό και η γιορτή αυτή ονομαζόταν "γουρουνοστέφανος". Υπάρχουν όμως και μικρές περιοχές που τα έσφαζαν ένα μήνα ή και περισσότερο, μετά τα Χριστούγεννα.

Μετά το γδάρσιμο, άρχιζε το κόψιμο του λίπους (παστού), για να γίνει έπειτα το κόψιμο του κρέατος σε μικρά τεμάχια. Το λίπος αυτό, αφού το έλιωναν πρώτα, το έβαζαν σε δοχεία λαδιού ή πετρελαίου και αφού πάγωνε, διατηρούνταν σχεδόν όλο το χρόνο. Οι κάτοικοι της Θεσσαλίας το χρησιμοποιούσαν όλο το χρόνο και σε όλα σχεδόν τα φαγητά. Ακόμα και το καλοκαίρι στα φαγητά τους χρησιμοποιούσαν λίπος, γιατί το θεωρούσαν δική τους παραγωγή και επομένως φθηνό, σε αντίθεση με το λάδι που το αγόραζαν μισή ή μια οκά για να περάσουν ένα και δυο μήνες. Επίσης, πολλές φτωχές οικογένειες δεν αγόραζαν καθόλου λάδι και δεν ήξεραν ούτε ποιο είναι το χρώμα του.


Η κοτόσουπα

Κύριο πιάτο την ήμερα των Χριστουγέννων είναι η γαλοπούλα. Την πρωτοχρονιά η συνήθεια ήταν να φτιάχνουν κότα ή "κούρκο" (γαλοπούλα) γεμιστό με κάστανα, καρύδια, σταφίδες, κιμά, κρεμμύδι, πιπέρι και μαϊντανό, όλα καβουρδισμένα. Το έθιμο της γαλοπούλας έφτασε στην Ευρώπη από το Μεξικό το 1824 μ.Χ. Ένα άλλο συνηθισμένο πιάτο είναι το ψητό χοιρινό κρέας. Υπήρχε όμως και η εποχή που τη μέρα αυτή έτρωγαν χοιρινό με πρασοσέλινο ή όποιο άλλο κρέας με πιλάφι.

Ωστόσο, σε αρκετές περιοχές της χώρας μας διατηρείται το έθιμο της κοτόσουπας, ιδιαίτερα στη Θεσσαλία και στην Κρήτη. Παλαιότερα η κοτόσουπα αποτελούσε το κυρίως πιάτο που έτρωγαν οι Έλληνες όταν επέστρεφαν από την εκκλησία.


Οι τηγανίδες (Χωριά της Έξω Μάνης)

Σε όλα τα σπίτια, παραμονές Χριστουγέννων θα έπλαθαν και θα έψηναν τις τηγανίδες, τα μανιάτικα λαλάγγια. Στο σοφρά ή σε κάποιο τραπέζι κοντά στην φωτογονία, η μητέρα και τα κορίτσια έπλαθαν το έτοιμο ζυμάρι σε χοντρό μακαρόνι, τις τηγανίδες, και το δίπλωναν τεχνικά στα τέσσερα.

Μετά το έριχναν στο μεγάλο τηγάνι που ήταν γεμάτο καυτό λάδι πάνω στη φωτιά, για να ψηθεί. Η πρώτη τηγανίδα, μεγάλη και στρογγυλή με σταυρό στη μέση ήταν του Χριστού, η δεύτερη παρόμοια του σπιτιού κ.λ.π.

Τις ψημένες τηγανίδες τις έβαζαν μέσα σε μπουρέκια (στρογγυλά μπακιρένια ταψιά) και σε λεκάνες. Όταν στράγγιζαν καλά τις έβαζαν σε κοφίνια και τις κρεμούσαν ψηλά. Η ποσότητα του ζυμαριού που θα γινόταν τηγανίδες ήταν αρκετή και πάντοτε ανάλογη με τον πληθυσμό της φαμελιάς.


Το έθιμο της ζύμης στην Κρήτη

Σε χωριά της επαρχίας Αμαρίου, στην Κρήτη, τη νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων βάζανε λίγη κοινή ζύμη σ’ ένα πιάτο και κάποια στιγμή, ενώ ξενυχτούσαν συζητώντας περιμένοντας, η ζύμη ανέβαινε και γινόταν προζύμι. Τότε, κατά την πίστη των ανθρώπων, ήταν η ώρα που γεννάται ο Χριστός (ο Χριστός γεννάται κι ανασταίνεται κάθε χρόνο, γιατί για την Εκκλησία ο χρόνος έχει άλλους συμβολισμούς).


Το έθιμο του αναμμένου πουρναριού στην Ήπειρο

Στην Ήπειρο έχουν μια ωραία συνήθεια που τη βασίζουν σε μια παλιά παράδοση. Όταν γεννήθηκε ο Χριστός και πήγαν, λέει, οι βοσκοί να προσκυνήσουν, ήτανε νύχτα σκοτεινή. Βρήκαν κάπου ένα ξερό πουρνάρι κι έκοψαν τα κλαδιά του. Πήρε ο καθένας από ένα κλαδί στο χέρι, του έβαλε φωτιά και γέμισε το σκοτεινό βουνό χαρούμενες φωτιές και τριξίματα και κρότους.

Από τότε, λοιπόν, έχουν τη συνήθεια στα χωριά της Άρτας, όποιος πάει στο σπίτι του γείτονα, για να πει τα χρόνια πολλά, καθώς και όλα τα παιδιά τα παντρεμένα, που θα πάνε στο πατρικό τους, για να φιλήσουν το χέρι του πατέρα και της μάνας τους, να κρατούν ένα κλαρί πουρνάρι, ή ό,τι άλλο δεντρικό που καίει τρίζοντας. Στο δρόμο το ανάβουν και το πηγαίνουν έτσι αναμμένο στο πατρικό τους σπίτι και γεμίζουν χαρούμενες φωτιές και κρότους τα σκοτεινά δρομάκια του χωριού.

Ακόμη και στα Γιάννενα το ίδιο κάνουν. Μόνο που εκεί δεν κρατούν ολόκληρο το κλαρί το πουρνάρι αναμμένο στο χέρι τους, αλλά κρατούν στη χούφτα τους μια χεριά δαφνόφυλλα και πουρναρόφυλλα, που τα πετούν στο τζάκι, μόλις μπούνε και καλημερίζουν. Κι όταν τα φύλλα τα ξερά πιάσουν φωτιά κι αρχίσουν να τρίζουν και να πετάνε σπίθες, εύχονται:

«Αρνιά, κατσίκια, νύφες και γαμπρούς!»

Αυτή είναι η καλύτερη ευχή για κάθε νοικοκύρη. Να προκόβουν τα κοπάδια του, να πληθαίνει η φαμελιά του, να μεγαλώνουν τα κορίτσια και τα παλικάρια του, να του φέρνουν στο σπίτι νύφες και γαμπρούς, να του δώσουν εγγόνια που δε θ’ αφήσουν το πατρικό τ’ όνομα να σβήσει.


Το τάισμα της βρύσης

Στην Κεντρική Ελλάδα οι κοπέλες, τα μεσάνυχτα ή προς τα χαράματα των Χριστουγέννων (αλλού την παραμονή της Πρωτοχρονιάς), πηγαίνουν στην πιο κοντινή βρύση "για να κλέψουν το άκραντο νερό". Το λένε άκραντο, δηλαδή αμίλητο, γιατί δε βγάζουν λέξη σ' όλη τη διαδρομή. Όταν φτάνουν εκεί, την "ταΐζουν", με διάφορες λιχουδιές: βούτυρο, ψωμί, τυρί, σιτάρι ή κλαδί ελιάς και λένε:

"Όπως τρέχει το νερό σ' βρυσούλα μ', έτσ' να τρέχ' και το βιο μ'".

Έπειτα ρίχνουν στη στάμνα ένα βατόφυλλο και τρία χαλίκια, "κλέβουν νερό" και γυρίζουν στα σπίτια τους πάλι αμίλητες, μέχρι να πιουν όλοι από τ' άκραντο νερό. Με το ίδιο νερό ραντίζουν και τις τέσσερις γωνίες του σπιτιού, ενώ σκορπούν στο σπίτι και τα τρία χαλίκια.


Κλωνάρια στο τζάκι ή Πάντρεμα της φωτιάς

Την παραμονή των Χριστουγέννων σε πολλά μέρη της Ελλάδας "παντρεύουν", τη φωτιά. Παίρνουν δηλαδή ένα ξύλο με θηλυκό όνομα π.χ. κερασιά και ένα με αρσενικό όνομα, συνήθως από αγκαθωτά δέντρα. Τα αγκαθωτά δέντρα, κατά τη λαϊκή αντίληψη, απομακρύνουν τα δαιμονικά όντα, όπως τους καλικάντζαρους.

Στη Θεσσαλία, επιστρέφοντας από την εκκλησία στο σπίτι, τα κορίτσια βάζουν παραδίπλα στο αναμμένο τζάκι κλωνάρια κέδρου που τα ξεδιαλέγουν, ενώ τα αγόρια τοποθετούν κλαδιά από αγριοκερασιά. Τα μικρά αυτά κλαδιά δέντρων αντιπροσωπεύουν τις προσωπικές τους επιθυμίες για την πραγματοποίηση μιας όμορφης ζωής. Φροντίζουν μάλιστα τα κλαδιά αυτά να είναι λυγερά και παρακολουθούν με ενδιαφέρον ποιο κλωνάρι θα καίει πρώτο, καθώς λένε πως αυτό είναι καλό σημάδι για το κορίτσι ή το αγόρι, αντίστοιχα, και συγκεκριμένα πως θα είναι αυτό που θα παντρευτεί πρώτο.


"Tα καρύδια"

Παραδοσιακό ομαδικό παιγνίδι που παίζουν τα παιδιά στην Ήπειρο

Την ημέρα των Χριστουγέννων, τα παιδιά, κορίτσια και αγόρια , παίζουν "τα καρύδια". Το παιχνίδι είναι ομαδικό και παίζεται ως εξής:

Κάποιο παιδί χαράζει με ένα ξυλάκι στο χώμα μια ευθεία γραμμή.
Πάνω σε αυτή την ευθεία γραμμή κάθε παίκτης βάζει κι από ένα καρύδι στη σειρά.
Μετά, ο κάθε παίκτης με τη σειρά του και από κάθετη απόσταση ενός με δύο μέτρα από τη γραμμή - σειρά των καρυδιών, σκυφτός, με το μεγαλύτερο και το πιο στρογγυλό καρύδι του, σημαδεύει κάποιο από τη σειρά των καρυδιών.
Όποιο καρύδι πετύχει και το βγάλει έξω από τη γραμμή το κερδίζει και δοκιμάζει ξανά σημαδεύοντας κάποιο άλλο καρύδι. Αν αστοχήσει, συνεχίζει ο επόμενος παίκτης.

Το παιχνίδι συνεχίζεται μέχρι να κερδηθούν όλα τα καρύδια...


Το κυνήγι τα Χριστούγεννα (Χωριά Έξω Μάνης)

Κατά τη διάρκεια της σαρακοστής τα περισσότερα παιδιά βγαίνανε κυνήγι. Τα βράδια, όταν το σούρουπο έπεφτε για καλά και το κρύο άρχιζε να τσούζει, παίρνανε το φακό και γυρίζανε στα χαλάσματα και στα σπήλια κοντά στο χωριό.

Στόχος τους οι γουργουγιάννηδες, τα μικρά πουλάκια που κούρνιαζαν εκεί. Τα θαμπώνανε με το φακό και τα πιάνανε. Αν ήταν πολύ ψηλά, τα χτυπούσανε με τις σφεντόνες. Η μάνα ή κάποια μεγάλη αδερφή, μετά από πολλή γκρίνια τους, τα καθάριζαν και τα πάστωναν. Τα βάζανε σε πήλινα ή γυάλινα βάζα, για να τα φάνε τα Χριστούγεννα. Πολλά παιδιά μάζευαν είκοσι και περισσότερα πουλάκια και καμάρωναν για τις ... κυνηγετικές ικανότητες τους και για την σοδειά τους. Και όταν ζύγωναν οι γιορτές, άρχιζαν οι παραδοσιακές ετοιμασίες. Το σπίτι έπρεπε να βάλει τα γιορτινά του και όλο το χωριό να καθαριστεί και να ετοιμαστεί, για να υποδεχτεί τους ξενιτεμένους του που θα έρχονταν να κάνουν γιορτές με τους δικούς τους.

Η αληθινή μας πατρίς

December 20, 2012, 11:18 pm

≫ Next: Η κοινωνική δικαιοσύνη ως πρόβλημα της εκκλησίας

≪ Previous: Article 15

$

0

0

Ψεύδη προφητεύουν οι Προφήται αυτοί  εις το όνομα μου. Εγώ δεν τους έστειλα ούτε τους έδωσα καμμίαν εντολήν, ούτε ωμίλησα προς αυτούς…  με θανατηφόρον νόσον θα αποθάνουν, με λιμόν θα εξολοθρευθούν αυτοί οι Προφήται και ο λαός, προς τον οποίον προφητεύουν… » (Ιερεμ. 14,14-16)

1. Πάροικοι και παρεπίδημοι

Ο άνθρωπος ζη μετά την πτώσιν μακράν της πατρικής οικίας, εις την ξενιτειάν. Η Αγία Γραφή τον χαρακτηρίζει «πάροικον» και «παρεπίδημον» (Γεν. 23,4. Λευϊτ. 25,23. Α' Παραλειπομένων 29,15. Ψαλμοί 38,13. Α' Πέτρ. 1,1). Τούτο, διότι η αληθινή του πατρίς είναι η αγάπη του Τριαδικού Θεού. Από αυτήν εξέπεσε μέσω του Αδάμ και εις αυτήν επιστρέφει μέσω του Χριστού, δια να ζήση και πάλιν την πληρότητα της εις την Βασιλείαν του Πατρός και του Υιού και του Αγίου Πνεύματος.

Με το ιερόν βάπτισμα γινόμεθα μέλη της «Εκκλησίας των πρωτοτόκων οι οποίοι είναι γραμμένοι εις τον ουρανόν» (Εβραίους 12,23), «συμπολίται των Αγίων και οικείοι του Θεού». Τούτο διότι οικοδομούμεθα «επάνω εις το θεμέλιον των Αποστόλων και των Προφητών, του οποίου ο Ιησούς Χριστός είναι ακρογωνιαίος λίθος, επάνω εις τον οποίον συναρμολογείται η όλη οικοδομή και αυξάνει εις ναόν άγιον εν Κυρίω» (Εφ. 2,19-21).

Με αυτό κατανοούμεν διατί ο Απόστολος Παύλος υπογραμμίζει, ότι «η πατρίς η ιδική μας είναι εις τους ουρανούς, όπου και περιμένομεν Σωτήρα τον Κύριον Ιησούν Χριστόν, ο οποίος θα μεταμόρφωση το ταπεινόν μας σώμα, ώστε να λάβη την ιδίαν μορφήν προς το ένδοξον σώμα Του, με την δύναμιν με την οποίαν δύναται και να υποτάξη τα πάντα εις τον εαυτόν Του» (Φιλιππισίους 3,20-21). «Δεν έχομεν εδώ μόνιμον πόλιν αλλά λαχταρούμεν την μέλλουσαν» (Εβραίους 13,14).

Ενώ η μέλλουσα διαμονή εκλαμβάνεται ως μόνιμος, η παρούσα ζωή χαρακτηρίζεται ως «πειραστήριον», ως τόπος, δηλαδή, δοκιμασιών. «Τι λοιπόν;», αναφέρεται εις το βιβλίον του Ιώβ, «δεν είναι τόπος δοκιμασιών ο βίος του ανθρώπου επί της γης; Η ζωή του δεν ομοιάζει με ενός ημερομισθίου εργάτου;» (Ιώβ 7,1. Παράβαλλε Και Φιλιππισίους 1,21-24. Β΄ Κορινθίους 5,8-9. Β΄ Τιμόθεον 4,6. Εκκλ. 12,7).

Οι πρώτοι Χριστιανοί έζησαν εντόνως την πραγματικότητα αυτήν εις όλας τας συνεπείας της. Ένα αρχαίον κείμενον, η προς Διόγνητον επιστολή, διαχωρίζει ως εξής τους Χριστιανούς από τους λοιπούς ανθρώπους:

«Οι Χριστιανοί δεν διαφέρουν από τους άλλους ανθρώπους, ούτε ως προς τον τόπον εις τον οποίον κατοικούν, ούτε ως προς την γλώσσαν την οποίαν ομιλούν, ούτε ως προς τας συνήθειας τας οποίας έχουν. Διότι δεν κατοικούν ιδιαιτέρας πόλεις, ούτε ομιλούν ιδικήν τους διάλεκτον, ούτε ζουν ξεχωριστήν ζωήν… Ενώ κατοικούν εις ελληνικός και βαρβαρικός πόλεις, εκεί όπου ευρέθη ο καθένας, και ενώ ακολουθούν ως προς την ενδυμασίαν και ως προς την τροφήν και ως προς τον υπόλοιπον βίον τα εντόπια έθιμα, ζουν θαυμαστήν και πραγματικώς παράδοξον ζωήν. Κατοικούν εις την πατρίδα τους, αλλά ως προσωρινοί κάτοικοι (πάροικοι). Ως πολίται συμμετέχουν εις όλα, όμως όλα τα υπομένουν ως ξένοι. Κάθε ξένη χώρα είναι δι’ αυτούς πατρίς και κάθε πατρίς είναι ξένη… Φέρουν (και αυτοί) σάρκα, αλλά δεν ζουν κατά σάρκα. Διέρχονται την ζωήν τους εις την γην αλλά είναι πολίται του ουρανού».

Και ο άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, απευθυνόμενος προς τους Χριστιανούς της εποχής του, λέγει:

«Δεν γνωρίζεις ότι η ζωή αυτή είναι αποδημία; Νομίζεις ότι είσαι μόνιμος κάτοικος μιας πόλεως; είσαι ταξιδιώτης.

Καταλαβαίνεις τι σου είπον; Δεν είσαι μόνιμος κάτοικος, αλλά ταξιδιώτης και οδοιπόρος.

Μη μου ειπής ότι ανήκω εις αυτήν ή εκείνην την πόλιν. Κανένας δεν έχει εδώ πόλιν, η πόλις είναι άνω. Η παρούσα ζωή είναι πορεία. Ας βαδίσωμεν, λοιπόν, καθημερινώς όσον μας επιτρέπει η φύσις μας.

Συναντήσατε ποτέ σας άνθρωπον να κρύβη τα χρήματα του ενώ ευρίσκεται καθ' οδόν; Υπάρχει άνθρωπος ο οποίος κρύβει το χρυσάφι του εις τον δρόμον; Είπε μου, όταν εισέλθης εις ξενοδοχείον κάθεσαι και στολίζεις το ξενοδοχείον; Κάθε άλλο. Αντιθέτως, τρως και πίνεις και βιάζεσαι να φύγης· Η ζωή αυτή είναι ξενοδοχείον. Εισήλθομεν και εδώ θα διέλθωμεν ολόκληρον την ζωήν αυτήν. Ας προσπαθούμεν να φύγωμεν με καλήν ελπίδα. Ας μην αφήσωμεν εδώ τίποτα δια να μη τα χάσωμεν εκεί.  Όταν εισέλθης εις το ξενοδοχείον τι λέγεις εις τον υπηρέτην;   Πρόσεξε που θα τοποθέτησης τας αποσκευάς μου! Μην αφήνης τίποτε εδώ δια να μη χαθή ούτε και το πλέον μικρόν, το πλέον ασήμαντον πράγμα. Όλα να μεταφερθούν εις το σπίτι μου!  Αυτό πρέπει να κάμνωμεν και εμείς εις την ζωήν αυτήν. Ας βλέπωμεν την ζωήν αυτήν ως ξενοδοχείον και ας μην αφήσωμεν να μείνη τίποτε εις το ξενοδοχείον. Όλα ας τα μεταφέρωμεν εις την μόνιμον πατρίδα μας.  Είσαι ταξιδιώτης και οδοιπόρος και, μάλιστα, κάτι ολιγώτερον από ταξιδιώτης.

Πώς;  να σου είπω:

Ο οδοιπόρος γνωρίζει πότε έρχεται και πότε φεύγει από το ξενοδοχείον, επειδή αυτός ορίζει τον χρόνον που θα εισέλθη και θα εξέλθη. Εμείς, όμως, εισερχόμεθα εις το ξενοδοχείον, δηλαδή εις την παρούσαν ζωήν, χωρίς να γνωρίζωμεν πότε θα εξέλθωμεν από αυτήν. Μερικός, μάλιστα, φοράς παρασκευάζομεν διατροφάς δια πολύν χρόνον, ακόμη και την στιγμήν που μας καλεί ο Δεσπότης πλησίον Του… Είναι ακαθόριστος η έξοδος. Η περιουσία δεν είναι σταθερόν πράγμα. Οι κίνδυνοι είναι πάρα πολλοί και τα κύματα κτυπούν από παντού. Και συ έχεις αφοσιωθή ως τρελός εις πράγματα απατηλά, εις σκιάς; Διατί αφήνεις την πραγματικότητα και κυνηγάς τας σκιάς;».

«Πάροικοι», λοιπόν, είμεθα και «παρεπίδημοι» και ουδείς γνωρίζει την ημέραν και την ώραν της εξόδου του εκ της ζωής αυτής.

« Κύριε, διατί μερικοί αποθνήσκουν εις νεαράν ηλικίαν ενώ άλλοι φθάνουν εις βαθύ γήρας;», ερωτά ο αββάς Αντώνιος. «Και διατί μερικοί ζουν εις πτωχείαν, ενώ άλλοι εις πλούτον; Και πως πλουτίζουν άδικοι, ενώ δίκαιοι άνθρωποι πένονται;

Ήλθε τότε εις αυτόν φωνή λέγουσα:   Αντώνιε, πρόσεχε τον εαυτόν σου, αυτά είναι κρίματα Θεού και δεν συμφέρει εις εσέ να τα μάθης!» (Παράβαλλε Ιώβ 42,1-5. Σοφ. Σολ. 2,1-25. 3,1-8).

 

2. Η νίκη κατά του θανάτου

Όταν ομιλώμεν δια τον θάνατον, λέγομεν, συνήθως, ότι είναι πράγμα φυσικόν.

Όμως, πρέπει να υπογραμμίσωμεν ότι ο θάνατος δεν απορρέει από την φύσιν του ανθρώπου, όπως τον έπλασεν ο Θεός.

Εις την Αγίαν Γραφήν αναφέρεται ότι «ο Θεός θάνατον ουκ εποίησεν, ουδέ τέρπεται επ’ απωλεία ζώντων» (Σοφ. Σολ. 1,13). «Ότι ο Θεός έκτισεν τον άνθρωπον επ’ αφθαρσία και εικόνα της ιδίας ιδιότητος εποίησεν αυτόν, φθόνω δε διαβόλου θάνατος εισήλθεν εις τον κόσμον»· ο Θεός εδημιούργησε τον άνθρωπον αθάνατον και συμφώνως προς την ιδικήν Του εικόνα. Αλλά εξ αιτίας του φθόνου του διαβόλου εισήλθεν ο θάνατος εις τον κόσμον (Σοφ. Σολ. 2,23-24).

Ο θάνατος, λοιπόν, είναι αποτέλεσμα της νέας καταστάσεως η οποία εδημιουργήθη μετά την πτώσιν, είναι, δηλαδή, επακόλουθον της αμαρτίας. Τοιουτοτρόπως ο θάνατος κατέστη ο εχθρός του ανθρώπου (Α' Κορινθίους 15,26) και ολοκλήρου της κτίσεως, η οποία στενάζει και συμπάσχει μαζί με τον άνθρωπον μέχρι σήμερον (Ρωμαίους 8,21).

Είναι, λοιπόν, φυσικόν να ελπίζη ο άνθρωπος εις την επάνοδόν του εις την πρώτην κατάστασιν και να αναμένη την λύτρωσιν εκ του θανάτου.

Ήδη, από της εποχής της Παλαιάς Διαθήκης, από της πρώτης ακόμη ημέρας κατά την οποίαν ο άνθρωπος ημάρτησεν και εισήλθεν με τον τρόπον αυτόν εις το κράτος του θανάτου, εις το οποίον κυριαρχεί ο διάβολος (Εβραίους 2,14), ο Θεός υπεσχέθη την λύτρωσιν του ανθρώπου από τον διάβολον και, επομένως, και από τον θάνατον (Γένεση 3,15).

Οι Προφήται της Παλαιάς Διαθήκης διακηρύττουν με άκρατον ενθουσιασμόν την θριαμβευτικήν νίκην κατά του θανάτου:

«Ο θάνατος υπερίσχυσε και κατάπιε, αλλά Κύριος ο Θεός  εξήλειψε τα δάκρυα από κάθε πρόσωπον, αφήρεσε το όνειδος του λαού Του από όλην την γην,  το στόμα του Κυρίου ελάλησε» (Ησαΐας 25,8).

«Θα τους γλιτώσω από τα δεσμά του άδου, θα τους ελευθερώσω από τον θάνατον. Που είναι το δικαστήριόν σου, θάνατε; που είναι το κεντρί σου, Άδη;» (Ως. 13,14).

Ο Απόστολος Παύλος χρησιμοποιεί την ιδίαν νικητήριον κραυγήν του προφήτου, δια να διακήρυξη την κατατρόπωσιν του θανάτου:

«Και όταν αυτό το οποίον είναι φθαρτόν ενδυθή την αφθαρσίαν, τότε θα εκπληρωθή ο λόγος ο οποίος είναι γραμμένος:

Κατεβροχθίσθη ο θάνατος και ενικήθη. Που είναι, θάνατε, το κεντρί σου; που είναι, Άδη η νίκη σου;…

Ας ευχαριστήσωμεν τον Θεόν, ο οποίος μας δίδει την νίκην δια του Κυρίου μας Ιησού Χριστού» (Α' Κορινθίους 15,54-57).

«Που σου θάνατε, το κέντρον;  που σου, Άδη το νίκος;  Ανέστη Χριστός, και συ καταβέβλησαι»,

επαναλαμβάνει η Εκκλησία μας την νύκτα του Πάσχα.

Από ποίον κατεβροχθίσθη ο θάνατος; Κατεβροχθίσθη από την νίκην, η οποία συνετελέσθη εις το πρόσωπον του Χριστού. Ο Χριστός «μετέσχε των αυτών», έγινε, δηλαδή, μέτοχος των αυτών πραγμάτων, όπως ακριβώς και ο άνθρωπος, «κεκοινώνηκε σαρκός και αίματος», δια να «κατάργηση δια του θανάτου εκείνον ο οποίος έχει ήδη την δύναμιν του θανάτου, δηλαδή τον διάβολον, και να ελευθέρωση εκείνους οι οποίοι, από τον φόβον του θανάτου, ήσαν υποδουλωμένοι καθ' όλην την ζωήν των» (Εβραίους 2,14-15). Με άλλα λόγια, η νίκη συνετελέσθη «εν τη σαρκί του Χριστού» (Εφ. 2,15).

Και η νίκη αυτή δεν περιωρίσθη μόνον εις τους ζώντας, αλλά, δια της θριαμβευτικής καθόδου του Χριστού εις τον άδην, συμπεριέλαβε και τους κεκοιμημένους αδελφούς μας (Α' Πέτρ. 3,19).

«Βασιλεύει, αλλ’ ουκ αιωνίζει Άδης του γένους των βροτών   Συ γαρ τεθείς εν τάφω Κραταιέ, ζωαρχική παλάμη  τα τον θανάτου κλείθρα διεσπάραξας και εκήρυξας  τοις απ’ αιώνος εκεί καθεύδουσι λύτρωσιν αψευδή, Σώτερ, γεγονός νεκρών πρωτότοκος».   (Τροπάριο Στ' ωδής του όρθρου Μ. Σαββάτου)

Η ανάστασις του Χριστού δεν ήτο ανάστασις πνευματικού χαρακτήρος, ήτο καθολική, ολοκληρωτική ανάστασις. Ο Χριστός ανεστήθη με την σάρκα Του και τα οστά Του και δι’ αυτόν τον λόγον ημπορούσε κανείς να ίδη και να ψηλάφηση τας πληγάς Του (Λουκάς 24,39-40. Ιωάννης 20,27. Παράβαλλε Αποκ. 5,6).

Ενταύθα δεν πρόκειται δια «υλοποίησιν», όπως υποστηρίζουν άνθρωποι της πλάνης, αλλά δια πραγματικήν ανάστασιν του Σώματος του Κυρίου. Εκείνο δηλαδή το οποίον είδον οι μαθηταί δεν ήτο «πνεύμα» αλλά ο ίδιος ο Κύριος, ο οποίος τους βέβαιοι ότι έχει «σάρκα και οστέα» και τους καλεί να τον ψηλαφήσουν και να του προσφέρουν τροφή, δια να πεισθούν εις το γεγονός της αναστάσεως του σώματος αυτού (Λουκάς 24,39-42). Γεγονός το οποίον δεν προανήγγειλον μόνον οι Προφήται της Παλαιάς Διαθήκης (Ψαλμοί 15,9-10. Παράβαλλε Πράξεις 2,31-32), αλλά και ο ίδιος ο Κύριος, ο οποίος είπεν αναφερόμενος εις το Σώμα Του:

« Γκρεμίστε τον ναόν αυτόν και σε τρεις ημέρας θα τον ανοικοδομήσω!» (Ιωάννης 2,19-21).

Αυτό το αναστημένον σώμα του Κυρίου, το οποίον ενίκησε τον θάνατον, φορεί ο καθένας Χριστιανός την στιγμήν κατά την οποίαν προσλαμβάνεται, με το άγιον βάπτισμα, εις το Σώμα του Χριστού, εις την Εκκλησίαν (Γαλ. 3,27. Εφεσίους 1,22. 5,23. Κολοσσαείς 1,18. 24) και εισέρχεται εις την βασιλείαν της ζωής.

Είναι, λοιπόν, φυσικόν να μη φοβάται πλέον τον θάνατον, διότι έχει διαβεβαίωσιν του Κυρίου, ότι εις τον χώρον αυτόν δεν πλησιάζει ο θάνατος (Ματθαίος 16,18).

 

3. Η πρώτη ανάστασις

«Και είδον τας ψυχάς εκείνων οι οποίοι είχον αποκεφαλισθή δια την μαρτυρίαν των περί του Ιησού και δια τον λόγον του Θεού και οι οποίοι δεν είχον προσκυνήσει το θηρίον, ούτε την εικόνα του και δεν είχον λάβει το χαραγμένον σημάδι εις το πρόσωπο των ή το χέρι των. Αυτοί ήλθον πάλιν εις την ζωήν και εβασίλευσαν μαζί με τον Χριστόν χίλια έτη… Αυτή είναι η πρώτη ανάστασις. Μακάριος και άγιος εκείνος ο οποίος συμμετέχει εις την πρώτην ανάστασιν. Ο δεύτερος θάνατος δεν έχει εξουσίαν επάνω τους, αλλά θα είναι Ιερείς του Θεού και του Χριστού και θα βασιλεύσουν μαζί του χίλια έτη» (Αποκ. 20,4-6).

Η περικοπή αυτή αναφέρεται εις όλους τους προφήτας και τους δικαίους της Παλαιάς Διαθήκης, οι οποίοι έμειναν πιστοί εις τον Θεόν και δεν υπετάχθησαν εις το «θηρίον», ώστε να τους χαράξη εις το πρόσωπον των και εις τα χέρια των το «σημείον» του, το οποίον αποτελεί δείγμα απιστίας κατά του Θεού και πλήρους υποταγής εις τα έργα του Σατανά, μεταξύ των οποίων είναι και η λατρεία των ειδώλων (Ψαλμοί 95,5).

Όλοι αυτοί υπέφερον «δια την μαρτυρίαν του Ιησού και δια τον λόγον του Θεού», παρ' όλον ότι έζησαν εις την εποχήν της Παλαιάς Διαθήκης. Ο Απόστολος Παύλος αναφέρει χαρακτηριστικούς δια τον Μωυσήν, ότι «επροτίμησε μάλλον να υποφέρη μαζί με τον λαόν του Θεού παρά να έχη την πρόσκαιρον απόλαυσιν αμαρτωλών πραγμάτων. Εθεώρησε μεγαλύτερον πλούτον τον ονειδισμόν του Χριστού, καθ' όσον απέβλεπεν εις την ανταπόδοσιν» (Εβραίους 11,25-26. Παράβαλλε Και Ψαλμοί 88,51-52).

Τόσον ο Μωυσής, όσον και όλοι οι Άγιοι άνδρες της Παλαιάς Διαθήκης, τους οποίους αναφέρει ονομαστικώς ο Απόστολος (Εβραίους Κεφ. 11), όπως επίσης ολόκληρον το «νέφος μαρτύρων», περί των οποίων γίνεται λόγος (Εβραίους 12,1), «δεν έλαβον ό,τι είχεν υποσχεθή ο Θεός, διότι ο Θεός προέβλεψε κάτι καλύτερον ως προς ημάς» (Εβραίους 11,40).

Όλοι αυτοί έλαβον μέρος εις την «πρώτην ανάστασιν», η οποία συνετελέσθη με την θριαμβευτικήν κάθοδον του Χριστού εις τον άδην (Α' Πέτρ. 3,19) και με την νίκην του Χριστού κατά του διαβόλου και κατά των έργων του διαβόλου. Ευρίσκονται πλέον εις κοινωνίαν με τον Χριστόν και συμβασιλεύουν μαζί Του «χίλια έτη», μέχρι δηλαδή της ελεύσεως του Κυρίου, οπότε θα πραγματοποιηθή και η «δευτέρα ανάστασις», η καθολική κρίσις.

Πραγματικώς, είναι μακάριοι οι Άγιοι της Εκκλησίας μας, οι οποίοι μετέχουν εις την πρώτην αυτήν ανάστασιν και συμβασιλεύουν με τον Χριστόν. Ο «δεύτερος θάνατος», η καταδικαστική, δηλαδή, κρίσις του Θεού κατά την δευτέραν παρουσίαν, δεν θα έχη δια τους δικαίους καμμίαν εξουσίαν.

Αλλά εις την δόξαν αυτήν των τέκνων της Βασιλείας μετέχομεν και ημείς δια της ζωής «εν Χριστώ», η οποία πραγματοποιείται δια των μυστηρίων της Εκκλησίας μας. Δια του ιερού βαπτίσματος λαμβάνομεν μέρος εις την πρώτην αυτήν ανάστασιν (Ρωμαίους 6,3-11), γινόμεθα μέτοχοι της κοινωνίας των Αγίων και τέκνα της Βασιλείας του Θεού.

Τα «χίλια έτη» της Βασιλείας δεν αναφέρονται εις το μέλλον ήρχισαν με την νίκην του Χριστού κατά του διαβόλου, με την νίκην κατά του θανάτου και θα τελειώσουν με την δευτέραν έλευσιν του Κυρίου.

«Σας βεβαιώ, ότι υπάρχουν μερικοί από αυτούς οι οποίοι ίστανται εδώ», λέγει ο ίδιος ο Κύριος προς τους μαθητάς Του, «οι οποίοι δεν θα γευθούν τον θάνατον, έως ότου ιδούν τον υιόν του ανθρώπου να έρχεται εις την βασιλείαν Του» (Ματθαίος 16,28. Μάρκος 9,1. Λουκάς 9,27. Παράβαλλε Και Ματθαίος 28,20).

Από όλα αυτά γίνεται φανερόν, ότι η χιλιετής βασιλεία, δια την οποίαν γίνεται λόγος εις την αποκάλυψιν του Ιωάννου (20,4-6), ήρχισεν ήδη από της εποχής των Αποστόλων. Η βασιλεία αυτή είναι η Εκκλησία του Χριστού η οποία έχει οικοδομηθή επί του θεμελίου των Αποστόλων και των Προφητών, με ακρογωνιαίον λίθον τον Χριστόν (Εφ. 2,20).

Όμως, και οι λοιποί Χριστιανοί, εκείνοι οι οποίοι έλαβον το βάπτισμα μετά την Πεντηκοστήν, όπως και οι μεταγενέστεροι, και ημείς σήμερον, δεν είμεθα «ξένοι και παρεπίδημοι, αλλά συμπολίται των Αγίων και οικείοι του Θεού, διότι και ημείς δια του βαπτίσματος έχομεν οικοδομηθή επάνω εις το ίδιον θεμέλιον και δια του Χριστού έχομεν την είσοδον προς τον Πατέρα εν ενί Πνεύματι» (Εφ. 2,18-20. Παράβαλλε Γαλ. 3,27-28. Εφ. 4,4-6. 5,30. Ιωάννης 10,16).

Επαναλαμβάνομεν λοιπόν, ότι ο λόγος του Κυρίου, ότι πολλοί από τους ακροατάς του δεν θα δοκιμάσουν θάνατον, έως ότου ιδούν την βασιλείαν του Θεού, δεν είναι συμβολικός. Πρέπει να εκληφθή κατά γράμμα: Η Βασιλεία του Θεού ήρχισε την στιγμήν του θανάτου του Χριστού, την στιγμήν της θριαμβευτικής καθόδου Του εις τον άδην. Τότε έλαβε χώραν η καλούμενη «πρώτη ανάστασις». Ήδη, ζώμεν εις τας εσχάτας ημέρας (Ματθαίος 12,28. Λουκάς 11,20. 17,21).

Πρέπει να υπογραμμίσωμεν ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ της θέσεως των Αγίων και ημών. Ημείς ελάβομεν δια του βαπτίσματος τον «αρραβώνα» του Πνεύματος (Β΄ Κορινθίους 1,22. Εφ. 1,14). Η μετοχή μας εις την «πρώτην ανάστασιν» δεν έχει χαρακτήρα μόνιμον, όπως η εν Χριστώ κοινωνία των Αγίων, οι οποίοι έχουν ελευθερωθή από την αμαρτίαν και μετέχουν εις την Άκτιστον δόξαν του Θεού. Αντιθέτως, ημείς αγωνιζόμεθα να φθάσωμεν την μόνιμον αυτήν μετοχήν της Ακτίστου θείας δόξης.

Όλα αυτά αποδεικνύουν την οικτράν πλάνην εκείνων, οι οποίοι παρερμηνεύουν το χωρίον της αποκαλύψεως (20,4-6) «προς την ιδίαν αυτών απώλειαν» (Β΄ Πέτρου 3,16).

 

4. Δικαίων ψυχαί εν χειρί Θεού

«Οι ασεβείς, εσφαλμένως εσκέφθησαν  και είπον από μέσα τους:.  Βραχεία και λυπηρά είναι η ζωή μας,  δεν υπάρχει φάρμακον  δια τον θάνατον τον ανθρώπου,  δεν ευρέθη κάποιος που να εγύρισεν από τον άδην.   Τυχαίως εγεννήθημεν αργότερον θα είμεθα σαν να μην υπήρξαμε ποτέ. Διότι η πνοή των ρωθώνων μας είναι καπνός και ο λόγος μας  σπινθήρ των κτύπων της καρδίας μας.

Όταν σβήση το σώμα μας θα γίνη στάκτη και το πνεύμα θα διαλυθή ωσάν κούφιος άνεμος…

Εμπρός, λοιπόν, ας απολαύσωμεν τα υπάρχοντα αγαθά· ας χαρώμεν τον κόσμον σαν στην νεανικήν μας ηλικίαν… Ας ίδωμεν αν οι λόγοι (των ασεβών) είναι αληθινοί

και ας εξετάσωμεν το τέλος του ευσεβούς. Εάν ο δίκαιος είναι παιδί τον Θεού, θα τον προστατεύση,

θα τον γλιτώση από τα χέρια των εχθρών τον… Αυτά εσκέφθησαν (οι ασεβείς) και επλανήθησαν τους ετύφλωσεν η κακία των και δεν εγνώρισαν τα μυστήρια του Θεού ούτε ήλπισαν εις την άμοφήν της αρετής και δεν υπελόγισαν το βραβείον των δικαίων ψυχών.  Διότι ο Θεός εδημιούργησε άφθαρτον τον άνθρωπον τον έπλασε συμφώνως προς την ιδικήν Του εικόνα.

Όμως με τον φθόνον του διαβόλου εισήλθεν εις τον κόσμον ο θάνατος  θα τον δοκιμάσουν αυτοί που ανήκουν εις την παράταξίν του»   (Σοφ. Σολ. 2,1-25).

Και εις την εποχήν, λοιπόν, της Παλαιάς Διαθήκης, υπήρχον άνθρωποι της πλάνης, οι οποίοι διεκήρυττον ότι δεν υπάρχει ζωή μετά θάνατον και, συνεπώς, εκείνο το οποίον μένει, είναι να απόλαυση κανείς αυτήν την ζωήν!

Όμως, οι άνθρωποι αυτοί είχον πλανηθή, τους ετύφλωσεν η κακία των και δεν εγνώρισαν τα μυστήρια του Θεού.

Η τύχη του δικαίου δεν είναι όμοια με την τύχην του αμαρτωλού:

«Αχ ψυχαί των δικαίων  ευρίσκονται εις χείρας του Θεού, καμία βάσανος δεν θα τους εγγίση.  Εις τα μάτια των αφρόνων εφάνη ότι απέθανον

η έξοδος του θανάτου των εθεωρήθη δυστύχημα, η αναχώρησίς των από ημάς όλεθρος.  Όμως, εκείνοι υπάρχουν εν ειρήνη.  Διότι και εάν υποφέρουν κατά την γνώμην των ανθρώπων, η ελπίδα των είναι γεμάτη αθανασία.  Μετά από ολίγην ταλαιπωρίαν λαμβάνουν μεγάλας αμοιβάς.

Διότι ο Θεός τους εδοκίμασε και τους εύρεν άξιους Του.   Τους εδοκίμασε ως χρυσόν εις το χωνευτήριον και τους εδέχθη ως ολοκαύτωμα θυσιών. Όταν ο Κύριος τους επισκεφθή, θα λάμψουν και η λάμψις των θα είναι σαν τη φωτιά που διαπερνά τας καλαμιάς.  Θα κρίνουν έθνη, θα κυριαρχήσουν λαούς και ο Κύριος θα είναι βασιλεύς των εις τους αιώνας» (Σοφ. Σολ. 3,1-8. Παράβαλλε Ησαΐας 57,2).

«Οι ασεβείς θα λάβουν την τιμωρίαν των συμφώνως προς τους λογισμούς των, εκείνοι που κατεφρόνησαν τον δίκαιον και απεμακρύνθησαν από τον Θεόν» (Σοφ. Σολ. 3,10).

«Τότε θα σταθή ο δίκαιος με παρρησίαν πολλήν ενώπιον εκείνων που τον έθλιψαν και υπετίμησαν τους κόπους του.  Όταν ιδούν το πράγμα αυτό, θα συγκλονισθούν από τρόμον, θα καταπλαγούν δια την ανέλπιστον σωτηρίαν του.  Με μετάνοιαν και με ψυχικήν αγωνίαν θα αναστενάξουν και θα πουν:  Αυτός δεν ήτο που περιγελούσαμεν, που τον είχομεν κάμει εμπαικτικήν παροιμίαν;  Ενομίσαμεν την ζωήν του τρέλα και την τελευτήν του άδοξον.  Πώς, κατετάγη μεταξύ των παιδιών του Θεού;  πως η κληρονομιά του είναι μεταξύ των Αγίων;  Άρα, επλανήθημεν από τον δρόμον της αληθείας το φως της δικαιοσύνης δεν έλαμψε εις ημάς και ο ήλιος δεν ανέτειλε δι’ ημάς»

(Σοφ. Σολ. 5,1-6. Παράβαλλε Και Ιεζεκ. 18,17. 27. 32).

 

5. Μακάρια η οδός, η πορεύη σήμερον

Η νίκη του Χριστού κατά του διαβόλου και κατά των έργων του διαβόλου τοποθετεί τον κάθε Χριστιανόν τελείως διαφορετικούς προ του γεγονότος, το οποίον συνεχίζομεν να ονομάζωμεν φυσικόν θάνατον. Όμως, αυτός ο θάνατος έχει χάσει πλέον την πρώτην του σημασίαν, την οποίαν απέκτησε κατά την περίοδον της κυριαρχίας του διαβόλου. Δια κάθε γνήσιον Χριστιανόν αποτελεί το προοίμιον της αληθινής ζωής. Δι’ αυτόν τον λόγον οι πατέρες της Εκκλησίας δεν διστάζουν να τον χαρακτηρίσουν ως κάτι αγαθόν.

«Αγαθόν αν είη ο θάνατος», ο θάνατος είναι αγαθόν, λέγει ο άγιος Γρηγόριος ο Νύσσης. «Μακάριοι είναι οι νεκροί, οι οποίοι αποθνήσκουν εν Κυρίω. Ναι, λέγει το Πνεύμα, δια να αναπαυθούν από τους κόπους των, διότι τα έργα τους ακολουθούν» (Αποκ. 14,13).

«Μακάρια είναι η οδός που σήμερον πορεύεσαι, διότι σου έχει ετοιμασθή τόπος αναπαύσεως»

ψάλλει χαρακτηριστικώς η Εκκλησία μας κατά την Ιεράν ακολουθίαν «εις κεκοιμημένους».

Με τον θάνατον, το φθαρτόν σώμα του ανθρώπου χωρίζεται από την ψυχήν. Επιστρέφει εις την γην «εξ ης ελήφθη», ενώ η ψυχή «το πνεύμα», επιστρέφει προς τον Θεόν, «ος έδωκεν αυτό» (Γεν. 1,27. 2,7. 3,19. Εκκλ. 12,7). Όμως και το σώμα μίαν ημέραν θα αναστηθή δια να φορέση «την εικόνα του επουρανίου» (Α' Κορινθίους 15,49). Θα ενωθή τότε και πάλιν, μεταμορφωμένον πλέον, με την ψυχήν, δια να είναι «πάντοτε μετά του Κυρίου» (Α' θεσσ. 4,17. Ιωάννης 5,28-29). «Σπέρνεται φθαρτόν, ανασταίνεται άφθαρτον. Σπέρνεται άδοξον, ανασταίνεται ένδοξον, σπέρνεται εις κατάστασιν αδυναμίας, ανασταίνεται εις κατάστασιν δυνάμεως, σπέρνεται σώμα φυσικόν, ανασταίνεται σώμα πνευματικόν» (Α' Κορινθίους 15,42-44).

«Δεν θα αποθάνωμεν όλοι, αλλά όλοι θα μεταβληθώμεν εις μίαν στιγμήν, εις μίαν ματιάν, κατά την τελευταίαν σάλπιγγα* διότι θα σαλπίση η σάλπιγγα και οι νεκροί θα αναστηθούν, χωρίς να υπόκεινται πλέον εις φθοράν και εμείς θα μεταβληθώμεν. Διότι πρέπει αυτό το οποίον είναι φθαρτόν να ενδυθή την αφθαρσίαν και αυτό το οποίον είναι θνητόν να ενδυθή την αθανασίαν» (Α' Κορινθίους 15,51-53).

Εκείνος, λοιπόν, ο οποίος πιστεύει, δεν φοβάται τον θάνατον, διότι ζη την νέαν πραγματικότητα, η οποία διεμορφώθη μετά από την ανάστασιν του Χριστού. Γνωρίζει ότι «και αν αποθάνη, θα ζήση» και «οποίος ζη και πιστεύει, δεν θα αποθάνη ποτέ» (Ιωάννης 11,26. 5,28-29).

Εκείνος μεταβαίνει εις την αληθινήν του πατρίδα, εις αυτήν την οποίαν έχει πολιτογραφηθή. Εκεί θα είναι, πλέον, πάντοτε μαζί με τον Κύριον (Α' Θεσσ. 4,17).

Ο φυσικός θάνατος των Αγίων ανθρώπων είναι πάντοτε χαρούμενον γεγονός και δι’ αυτό η Εκκλησία μας την ημέραν του θανάτου των Αγίων την εορτάζει πανηγυρικώς. Δια να δήλωση, μάλιστα, το γεγονός αυτό, χρησιμοποιεί την χαρακτηριστικήν φράσιν: «εν ειρήνη τελειούται» η όταν πρόκειται δια μάρτυρας, «ξίφει τελειούται» κ. Οι. Κ.

Κάποια άγια ψυχή, η οποία ευρίσκεται τώρα εις τον ουρανόν, έλεγε πάντοτε χαρούμενα εις τους φίλους μετά από μίαν κηδείαν ευσεβούς ανθρώπου:

«Άντε, παιδιά, και στα δικά μας!».

Μόνον κατ' αυτόν τον τρόπον ημπορούμε να εννοήσωμεν διατί κατά την εποχήν των διωγμών, πολλοί Χριστιανοί επεθύμησαν το χάρισμα του μαρτυρίου (Φιλιππισίους 1,29) και έτρεχον εις το μαρτύριον χωρίς κανένα φόβον, γεμάτοι χαρά, ωσάν να επήγαιναν εις πανηγύρι!

Ο άγιος Ιγνάτιος π. Χ…. , ο οποίος ωδηγήθη εις την Ρώμην δια να μαρτυρήση, έγραφε προς τους Χριστιανούς της Ρώμης και τους ικέτευε να μη προσπαθήσουν να τον σώσουν από τα στόματα των θηρίων:

«Φοβούμαι την αγάπην σας, μήπως με αδικήση. Διότι δια σας είναι εύκολον να κάμετε εκείνο το οποίον θέλετε* εις εμέ, όμως, είναι δύσκολον να φθάσω εις τον Θεόν, εάν, βεβαίως, σεις δεν με λυπηθήτε…

Αφήστε με να γίνω τροφή των θηρίων, δια των οποίων θα ημπορέσω να κερδίσω τον Θεόν. Σιτάρι του Θεού είμαι και με τα δόντια των θηρίων αλέθομαι, δια να γίνω καθαρός άρτος του Χριστού. Μάλλον παρακινήστε τα θηρία δια να μου γίνουν τάφος και να μην αφήσουν τίποτε από το σώμα μου δια να μην αποθάνω και γίνω βάρος εις κανένα. Τότε θα είμαι αληθής μαθητής του Χριστού, όταν ο κόσμος δεν ιδή ούτε το σώμα μου. Ικετεύσατε τον Χριστόν δια εμένα, δια να γίνω με αυτόν τον τρόπον θυσία εις τον Θεόν…

Συγχωρήσατε με· εγώ γνωρίζω το συμφέρον μου. Τώρα αρχίζω να είμαι μαθητής του Χριστού. Τίποτε από τα ορατά και από τα αόρατα να μη με κράτηση, δια να κερδίσω τον Χριστόν… Σας γράφω ενώ ζω, ποθών να αποθάνω… Μέσα μου υπάρχει «ύδωρ ζων», το οποίον λαλεί και μου λέγει* έλα προς τον Πατέρα! (δεύρο προς τον Πατέρα)».

 

6. Η προσωπική ύπαρξις μετά θάνατον

Είναι ανάγκη να υπογραμμίσωμεν, ακόμη, περισσότερον την πίστιν μας εις την προσωπικήν ύπαρξιν του ανθρώπου μετά θάνατον, διότι υπάρχουν οι αιρετικοί, οι οποίοι νοθεύουν την γραφικήν διδασκαλίαν. Μερικοί από αυτούς διακηρύττουν, ότι ο άνθρωπος εξαφανίζεται μετά θάνατον. Άλλοι, πάλιν, διδάσκουν, ότι η ψυχή του ανθρώπου χάνει μετά θάνατον την προσωπικήν της ύπαρξιν.

Καθώς είδομεν, εις την Παλαιάν Διαθήκην έχομεν σαφείς μαρτυρίας της ζωής μετά θάνατον εις την προσωπικήν της μορφήν. Αι μαρτυρίαι όμως αύται δεν είναι αι μόναι.

Όταν η Παλαιά Διαθήκη αναφέρεται εις τον θάνατον του Αβραάμ (Γεν. 25,8), του Ισαάκ (Γεν. 35,29), του Ιακώβ (Γένεση 49,33), λέγει χαρακτηριστικώς ότι «προσετέθησαν» προς τον λαόν αυτών η «προς το γένος» αυτών (Παράβαλλε Και Αριθμοί 20,24. 27,13. 31,2). Ο Βασιλεύς Σαούλ ομιλε! με το πνεύμα του προφήτου Σαμουήλ (Α' Βασιλ. 28,15). Ο προφήτης Ηλίας προσεύχεται να «επιστρέψη» η ψυχή του νεκρού παιδιού της χήρας της Σαρεπτά (Γ' Βασιλ. 17,21-22). Ο ίδιος προφήτης παρακαλεί τον Θεόν να παραλαβή την ψυχήν του (Γ' Βασιλ. 19,4).

Εις τας Παροιμίας αναφέρεται:

«Δεν χάνεται η ελπίς του δικαίου όταν τελευτήση'   Όμως δι’ ό,τι εκαυχώντο οι ασεβείς, εξαφανίζεται εξ ολοκλήρου» (Παροιμίες 11,7).

Δια τους ευσεβείς λέγει το βιβλίον των Μακκαβαίων ότι «Θεώ ουκ αποθνήσκουσιν, ώσπερ ουδέ οι πατριάρχαι ημών Αβραάμ, Ισαάκ, Ιακώβ, αλλά ζώσι τω Θεώ» (Ο' Μακκαβαίων 7,19. Παράβαλλε Και 7,3. 9,8-9. 18,23. Ιεζεκ. 18,17. 27. 32. Εκκλ. 12,7).

Ο Δαυίδ εκφράζει την αγαλλίασιν της καρδίας του δια την παρουσίαν του Κυρίου εις την ζωήν του και διακηρύττει την σταθεράν πίστιν ότι, εάν αποθάνη, και αυτό το σώμα του θα αποτεθή εις τον τάφον με την ελπίδα της αναστάσεως. Υπογραμμίζει δε ότι ο Θεός δεν θα εγκατάλειψη την ψυχήν του εις τον άδην, ούτε θα επιτρέψη, ώστε ο αφοσιωμένος δούλος του να γνωρίση φθοράν:

«Έτι δε και η σαρξ μου κατασκηνώσει επ’ ελπίδι, ότι ουκ εγκαταλείψεις την ψυχήν μου εις Άδην, ουδέ δώσεις τον όσιόν σου ιδείν διαφθοράν»

(Ψαλμοί 15,9-10 Παράβαλλε Ψαλμοί 21,27).

Άλλος ψαλμός αναφέρει δια τον θάνατον των άσεβων ανθρώπων:

«Το ίδιο αποθνήσκουν ο άφρων κι ο ανόητος, εγκαταλείπουν τα πλούτη των εις ξένα χέρια…Ο άνθρωπος, με ανυπολόγιστον τιμήν, δεν συνετίσθη·  εξισώθη με τα κτήνη τα ανόητα και έγινεν όμοιος με αυτά…  ως πρόβατα τους έρριψεν εις τον Άδη, ο θάνατος θα τους βόσκηση και το πρωί θα τους κυβερνήσουν οι δίκαιοι και η δύναμις των θα συντριβή εις τον Άδη.  Εξεδιώχθησαν από την δόξαν των.  Όμως θα λύτρωση ο Θεός την ψυχή μου από την εξουσίαν του άδου όταν με παραλαβή.  Μη φοβάσαι όταν πλουτίση ο άνθρωπος και όταν αυξηθή η δόξα του σπιτιού του.

Αν αποθάνη, μαζί του δεν παίρνει τίποτε ούτε η μεγαλοπρέπεια τον ακόλουθη εις τον άδην.  Και αν καλοτυχίση εις την ζωήν του και σε επαινή, όταν τον μακαρίζης, θα καταβή εκεί που ευρίσκονται οι προγονοί του, δεν θα ίδη ποτέ πλέον το φως. Ο άνθρωπος, με ανυπολόγιστον τιμήν, δεν συνετίσθη, εξισώθη με τα κτήνη τα ανόητα και εξωμοιώθη με αυτά»  (Ψαλμοί 48,11-21. Παράβαλλε Ιεζεκ. 32,30-31).

Βλέπομεν, δηλαδή, ότι και οι ασεβείς και οι δίκαιοι συνεχίζουν και μετά θάνατον να ζουν κατά τρόπον συνειδητόν.

Μόνον ότι η τύχη των είναι αντίστροφος από εκείνην εις την παρούσαν ζωήν. Οι ασεβείς, και αν ακόμη είχον όλας τας ανέσεις και τας ευχαριστήσεις της ζωής, θα δυστυχήσουν, ενώ οι δίκαιοι θα ευρεθούν εις την τάξιν εκείνων οι οποίοι θα βασιλεύσουν. Ο ψαλμωδός είναι βέβαιος δια την νέαν τάξιν. Πιστεύει βαθύτατα εις την προσωπικήν συνέχειαν της ζωής και δι’ αυτό ικετεύει τον Θεόν να λυπηθή την ψυχήν του, όταν αναχώρηση από τον κόσμον αυτόν:

«Πλην ο Θεός λυτρώσεται την ψυχήν μου εκ χειρός Άδου, όταν λαμβάνη με» (Ψαλμοί 48,16).

Παρόμοιον παράδειγμα εχρησιμοποίησεν ο Χριστός δια να δήλωση την μετά θάνατον τύχην των άσεβων ανθρώπων εις την παραβολήν του πλουσίου και του Λαζάρου (Λουκάς 16,19-31).

Εξ όλων αυτών συμπεραίνομεν, ότι η Παλαιά Διαθήκη δεν παραδέχεται τας απόψεις των υλιστών της εποχής εκείνης, οι οποίοι, καθώς μας πληροφορεί το βιβλίον του Εκκλησιαστού (3,19-21), δεν παρεδέχοντο την αθανασίαν της ψυχής και διεκήρυττον ότι ουδεμία διαφορά υπάρχει μεταξύ ανθρώπου και κτήνους: «Και τις οίδε το πνεύμα υιών του ανθρώπου, ει αναβαίνει αυτό άνω, και το πνεύμα του κτήνους, ει καταβαίνει αυτό κάτω εις την γην;» (Εκκλ. 3,21). Την απάντησιν εις το ερώτημα αυτό των υλιστών δίδει ο εκκλησιαστής:

«Και επιστρέψη} ο τους επί την γην, ως ην, και το πνεύμα επιστρέψη] προς τον Θεόν, ος έδωκεν αυτό» (Εκκλ. 12,7).

Έκτος αυτών, εις την Καινήν Διαθήκην αναφέρεται το παράδειγμα του Μωυσέως και του Ηλία, οι οποίοι, παρ' όλον ότι είχον προ πολλού αναχωρήσει από αυτήν την ζωήν (Δευτερονόμιο 34,5. Α΄ Βασιλέων 2,11), ενεφανίσθησαν εις το όρος της Μεταμορφώσεως και τους είδον οι τρεις μαθηταί, όχι εις τον ύπνον των, αλλά «διαγρηγορήσαντες», όταν, δηλαδή, ήσαν ξυπνητοί (Λουκάς 9,32).

Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία, ότι η Αγία Γραφή διδάσκει σαφώς την συνειδητήν συνέχειαν της ζωής μετά θάνατον, όχι τον αφανισμόν του ανθρώπου, όπως διδάσκουν άνθρωποι της πλάνης.

«Σήμερον θα είσαι μαζί μου εις τον Παράδεισον», λέγει ο Χριστός εις τον ευγνώμονα ληστήν (Λουκάς 23,43) και δηλώνει με αυτόν τον τρόπον ότι η ζωή του μετανοήσαντος αυτού αμαρτωλού θα συνεχισθή εις τον Παράδεισον.

Η Ορθόδοξος Εκκλησία υπογραμμίζει την θριαμβευτικήν κάθοδον του Χριστού εις τον Άδη, όπου «εν Πνεύματι πορευθείς, εκήρυξε και εις τα εν φυλακή πνεύματα, τα οποία άλλοτε είχον απειθήσει» (Α' Πέτρου 3,19-20). Οι προ του Κυρίου αποθανόντες συνέχισαν, λοιπόν, την προσωπικήν ύπαρξιν, ώστε να δυνηθούν να ακούσουν και να αποφασίσουν σχετικώς με την εν Χριστώ σωτηρίαν.

«Εγώ είμαι ο Θεός του πατρός σου, ο Θεός του Αβραάμ και ο Θεός του Ισαάκ και ο Θεός του Ιακώβ», λέγει εις τον Μωυσή ο Θεός (Έξοδ. 3,6). Ο Χριστός μνημονεύει το χωρίον αυτό και προσθέτει: «Ο Θεός δε δεν είναι Θεός νεκρών αλλά ζώντων πάντες γαρ αυτώ ζώσιν», δηλαδή, όλοι είναι ζωντανοί (Λουκάς 20,37-38. Ματθαίος 22,32. Μάρκος 12,26-27. Παράβαλλε Α΄ Μακκαβαίων 7,19. 18,23).

Όταν ο Κύριος λέγη ότι ο Αβραάμ, ο Ισαάκ και ο Ιακώβ είναι ζωντανοί, δεν εννοεί ότι θα αναστηθούν μελλοντικώς, αλλά ότι συνεχίζουν να ζουν και μετά τον θάνατον των. «Όποιος ζη και πιστεύει εις εμέ δεν θα αποθάνη ποτέ» (Ιωάννης 11,26. 5,24).

Η συνέχισις της προσωπικής ζωής και μετά θάνατον γίνεται ακόμη περισσότερον σαφής εις την αποκάλυψιν του Ιωάννου, η οποία μας παρουσιάζει τας ψυχάς των μαρτύρων να παρακαλούν τον Θεόν να δώση τέλος εις την ταλαιπωρίαν και εις τους διωγμούς των αδελφών των επί της γης (Αποκ. 6,9-10).

Την ιδίαν πεποίθησιν δια την συνέχειαν της ζωής μετά θάνατον εκφράζει και ο Απόστολος Παύλος:

«Δι’ εμέ ζωή σημαίνει Χριστός και θάνατος σημαίνει κέρδος. Αλλ’ εάν το να ζω εις το σώμα μου επιτρέπει να εργασθώ με καρποφορίαν, δεν ξέρω τι να προτιμήσω. Πιέζομαι από τα δύο: Έχω την επιθυμίαν να αποθάνω και να είμαι μαζί με τον Χριστόν, διότι τούτο είναι πολύ καλύτερον το να παραμείνω, όμως, εις το σώμα είναι αναγκαιότερον δια σας» (Φιλιππισίους 1,21-24. Παράβαλλε Β΄ Κορινθίους 5,8).

Η ερμηνεία του χωρίου αυτού δεν ημπορεί να είναι άλλη: Ο Απόστολος Παύλος πιστεύει ότι αν ανεχώρει από την ζωήν αυτήν, θα συνέχιζε την προσωπικήν του ύπαρξιν κοντά εις τον Χριστόν. Όμως, χάριν της αγάπης των αδελφών, ήθελε να μείνη ακόμη μαζί των δια να τους οικοδομή εις την πίστιν. Αν εδώ ο Παύλος δεν ηννόει μίαν ζωήν πλησίον του Χριστού, αμέσως μετά τον θάνατον του, τότε το χωρίον αυτό θα ήτο ακατανόητον. Επίσης, ακατανόητον θα ήτο και το δίλημμα του, σχετικώς με το αν ήθελε να φύγη ή να μείνη.

Εξ όλων, λοιπόν, των γραφικών αυτών χωρίων και εκ πολλών άλλων (ιδέ π. Χ. Ματθαίος 10,28. Λουκάς 12,4. Ιάκ. 5,20), εξάγεται ότι η Αγία Γραφή διδάσκει την αθανασίαν της ψυχής με προσωπικήν έννοιαν.

 

7. Η προσωπική ύπαρξις των πονηρών ανθρώπων

Υπάρχουν άνθρωποι κακόδοξοι, οι οποίοι δεν πιστεύουν εις μετά θάνατον προσωπικήν ύπαρξιν των πονηρών ανθρώπων και υποστηρίζουν ότι, δήθεν, βασίζουν την κακοδοξίαν των αυτήν εις την Αγίαν Γραφήν. Τα χωρία όμως, τα οποία επικαλούνται, δεν αναφέρονται εις την «καταστροφήν» δήθεν της ψυχής των κακών ανθρώπων, αλλά εις τον θάνατον του σώματος, εις την καταστροφήν όλων των σχεδίων των (διαλογισμών: Ψαλμοί 145,4) και εις την τελείαν λήθην του ονόματος αυτών μεταξύ των ζώντων (όνομα δε άσεβους σβέννυται: Παροιμίες 10,7).

Δεν πρέπει να λησμονώμεν ότι η λέξις «ψυχή» έχει εις την Αγίαν Γραφήν διπλήν σημασίαν (Ματθαίος 10,39. 16,25. Μάρκος 8,35. Λουκάς 9,24. 17,33. Ιωάν. 12,25). Δεν σημαίνει μόνον την πνευματικήν υπόστασιν του ανθρώπου, αλλά και την παρούσαν ζωήν. (Ιδέ επίσης: Μάρκος 10,45. Ιωάννης 3,16), όπως επίσης και η λέξις θάνατος δεν σημαίνει μόνον το τέλος της παρούσης ζωής, αλλά και τον χωρισμόν του ανθρώπου από τον Θεόν δια της αμαρτίας (Ματθαίος 8,22. Λουκάς 15,24. 32. Ρωμαίους 5,12). '

Η Αγία Γραφή, λοιπόν, διδάσκει καθώς είδομεν, σαφώς την μετά θάνατον ύπαρξιν των πονηρών ανθρώπων, οι οποίοι βασανίζονται και προ της δευτέρας παρουσίας του Κυρίου (Ψαλμοί 48,11-21. Ιεζεκ. 32,30-31. Λουκάς 16,19-31).

Μήπως θα καταστραφούν οι πονηροί άνθρωποι κατά την δευτέραν παρουσίαν;

Ο λόγος του Θεού είναι και εις το σημείον αυτό σαφής: «Φύγετε απ’ εμέ, κατηραμένοι, εις το πυρ το αιώνιον, το οποίον έχει ετοιμασθή δια τον διάβολον και τους αγγέλους αυτού», θα είπη ο Κύριος εις τους πονηρούς (Ματθαίος 25,41).

Ποίον είναι αυτό το «πυρ το αιώνιον»; Μήπως είναι η τελεία καταστροφή, όπως υποστηρίζουν κακόδοξοι άνθρωποι; εις το ερώτημα αυτό δίδει την απάντησιν η Αγία Γραφή: «Και βασανισθήσονται ημέρας και νυκτός εις τους αιώνας των αιώνων» (Αποκ. 20,10. Παράβαλλε Ματθαίος 8,12. Μάρκος 9,43). Αυτός πλέον θα είναι ο οριστικός, ο αιώνιος χωρισμός από τον Θεόν, ο οποίος είναι η ζωή· δι’ αυτόν τον λόγον χαρακτηρίζεται ως «ο δεύτερος θάνατος» (Αποκ. 21,8).

Εκείνο, λοιπόν, το οποίον αναμένει τους πονηρούς ανθρώπους δεν είναι «πλήρης εξαφανισμός», αλλά αιωνία βάσανος, αιώνιος χωρισμός από τον Θεόν, δεύτερος θάνατος.

 

8. Αι προσευχαί υπέρ των κεκοιμημένων

Η πίστις της Εκκλησίας εις προσωπικήν ύπαρξιν μετά θάνατον και ο τρυφερός δεσμός, ο οποίος μας συνδέει μετά των απελθόντων αδελφών, δικαιώνει πλήρως τας προσευχάς και τα μνημόσυνα υπέρ των κεκοιμημένων.

Τούτο δεν είναι άγνωστον εις την Αγίαν Γραφήν. Είναι γνωστόν το παράδειγμα του Ιούδα του Μακκαβαίου, ο οποίος προσέφερε θυσίαν υπέρ των φονευθέντων στρατιωτών. Η Αγία Γραφή υπογραμμίζει ότι αυτή στηρίζεται επί της πίστεως εις την ανάστασιν και εις την προσωπικήν ύπαρξιν μετά θάνατον και χαρακτηρίζεται ως «όσια και ευσεβής επίνοια», ως άγια δηλαδή και ευσεβής σκέψις:

«Πολύ καλώς και θεαρέστως έπραξεν αναλογιζόμενος την ανάστασιν. Διότι εάν δεν επίστευεν εις την ανάστασιν των πεσόντων, θα ήτο ανωφελές και ανόητον να προσεύχεται υπέρ των νεκρών. Διαβλέπων λοιπόν την αρίστην αμοιβήν εις εκείνους οι οποίοι εκοιμήθησαν εν ευσέβεια, υπήρξεν άγια και ευσεβής η σκέψις. Δια τούτο και προσέφερον την εξιλαστήριον θυσίαν υπέρ των νεκρών, δια να απαλλαγούν αυτοί από τας αμαρτίας των» (Β΄ Μακκαβαίων 12,43-45).

 

9. Η δευτέρα παρουσία του Κυρίου

«Άνδρες Γαλιλαίοι, διατί στέκεσθε και παρατηρείτε προς τον ουρανόν; Αυτός ο Ιησούς, ο οποίος ανελήφθη από σας εις τον ουρανόν, θα έλθη κατά τον ίδιον τρόπον όπως τον είδατε να αναβαίνη εις τον ουρανόν» (Πράξεις 1,11). Αυτό ήτο το μήνυμα το οποίον έλαβον οι μαθηταί του Χριστού δια την έλευσιν του Κυρίου.

Πότε θα πραγματοποιηθή η έλευσις αυτή;

Υπάρχουν άνθρωποι κακόδοξοι, οι οποίοι τολμούν να προσδιορίσουν τον χρόνον αυτόν.

Το πρόβλημα αυτό απησχόλησεν ήδη εις την Παλαιάν Διαθήκην τον Δανιήλ, ο οποίος επροφήτευσε τους εσχάτους καιρούς.

«Κύριε», έρωτα, «τι τα έσχατα τούτων;», πότε θα έλθη το τέλος αυτών των πραγμάτων; Και ο Κύριος απαντά:

«Δεύρο Δανιήλ, ότι εμπεφραγμένοι και εσφραγισμένοι οι λόγοι, έως καιρού πέρας», έλα Δανιήλ, παύσε να έρωτας, οι λόγοι αυτοί είναι κλεισμένοι και σφραγισμένοι, έως να έλθη το τέλος του καθωρισμένου καιρού (Δανιήλ 12,8-9). Την ιδίαν ερώτησιν έθεσαν οι μαθηταί του Χριστού: «Είπε μας, πότε θα 7ίνουν αυτά και ποίον είναι το σημείον της παρουσίας σου και της συντέλειας του κόσμου;» (Ματθαίος 24,3).

«Προσέχετε», τους απήντησεν ο Κύριος, «μήπως κανείς σάς πλανήση, διότι πολλοί θα έλθουν εις το όνομα μου και θα λέγουν, εγώ είμαι ο Χριστός και πολλούς θα πλανήσουν» (Ματθαίος 24,4-5. 23-26. Μάρκος 13,5-6. 21-23. Παράβαλλε Και Ματθαίος 7,15. Λουκάς 21,8). «Δεν είναι ιδική σας υπόθεσις να γνωρίζετε τους χρόνους η τους καιρούς τους οποίους έθεσεν ο Πατήρ εις την ιδικήν Του εξουσίαν» (Πράξεις 1,7). Την ημέραν εκείνην και την ώραν «ουδείς γινώσκει, ουδέ οι άγγελοι οι εν τω ουρανώ, ουδέ ο Υιός, ειμή ο Πατήρ» (Μάρκος 13,32). Η ημέρα του Κυρίου θα έλθη «ως κλέπτης την νύκτα», την στιγμήν δηλαδή, κατά την οποίαν κανένας δεν υποπτεύεται (Β΄ Πέτρου 3,10).

Από τα χωρία αυτά γίνεται φανερόν ότι η εξακρίβωσις του χρόνου της ελεύσεως του Κυρίου δεν είναι υπόθεσις των γνησίων οπαδών του Χριστού, των αληθινών Χριστιανών. Αυτό «δεν είναι ιδική σας υπόθεσις» είπεν ρητώς ο Κύριος (Πράξεις 1,7). Όποιος το επιχείρηση και τολμά, μάλιστα, να το κάμη αντικείμενον κηρύγματος, ο άνθρωπος αυτός πλανάται και πλανά όσους δώσουν πίστιν εις τους λόγους του. Ο Κύριος μας προειδοποιεί ότι πρέπει να προσέχωμεν.

Κανένας λοιπόν δεν γνωρίζει τον χρόνον της δευτέρας παρουσίας. Εκείνο, όμως, το οποίον γνωρίζομεν είναι ότι η ημέρα αυτή θα έλθη και ότι η παρουσία του Χριστού θα είναι ορατή εις όλους, όχι αόρατος, όπως υποστηρίζουν οι διαστρεβλωταί του νοήματος της Αγίας Γραφής. «Θα έλθη κατά τον ίδιον τρόπον όπως τον είδατε», αναφέρουν οι άγγελοι εις τους μαθητάς (Πράξεις 1,11). Θα τον ιδούν «πάσαι αι φυλαί της γης» (Ματθαίος 24,30), όχι μόνον οι δίκαιοι αλλά και οι πονηροί, ακόμη και εκείνοι οι οποίοι τον εσταύρωσαν (Αποκ. 1,7. Παράβαλλε Ζαχαρίας 12,10).

Θα έλθη «εν τη δόξη αυτού», θα καθίση «επί θρόνου δόξης αυτού», θα συγκεντρωθούν ενώπιον Του «πάντα τα έθνη» και θα χωρίση τους αγαθούς από τους πονηρούς. «Και αυτοί θα μεταβούν εις κόλασιν αιώνιον, οι δε δίκαιοι εις ζωήν αιώνιον» (Ματθαίος 25,31-46. Παράβαλλε Και 8,11-12. 13,41-43. 47-50. Β΄ Θεσσαλονικείς 1,7-10. Δανιήλ 12,2-3).

Η ανάστασις των νεκρών θα είναι, λοιπόν, καθολική, μόνον ότι οι δίκαιοι θα εγερθούν εις ανάστασιν ζωής και οι πονηροί εις ανάστασιν κρίσεως. «Μη εκπλήττεσθε γι’ αυτό, διότι έρχεται ώρα, κατά την οποίαν όλοι όσοι θα ευρίσκωνται εις τα μνημεία θα ακούσουν την φωνήν του και θα εξέλθουν, εκείνοι μεν οι οποίοι έπραξαν το καλόν θα αναστηθούν δια ζωήν, εκείνοι δε οι οποίοι έπραξαν το κακόν θα αναστηθούν δια καταδίκην» (Ιωάννης 5,28-29. Ματθαίος 25,46. Παράβαλλε Και Ησαΐας 26,19. Ιεζ. 37,1-14. Δανιήλ 12,2-3).

 

10. Προσέχετε, μήπως κανείς σας πλανήση

Καθώς είδομεν, ο Κύριος δεν περιορίζεται εις την διαβεβαίωσιν, ότι η άφιξίς Του θα πραγματοποιηθή εις καιρόν ανύποπτον δια τον άνθρωπον. Υπογραμμίζει, ακόμη, ότι πρέπει να προσέχωμεν, διότι θα παρουσιασθούν άνθρωποι οι οποίοι θα επιχειρήσουν να μας παραπλανήσουν (Ματθαίος 24,4. 11. Μάρκος 13,22).

Πρόκειται δια ανθρώπους, οι οποίοι πράγματι παρουσιάζονται εις τας ημέρας μας και υποστηρίζουν ότι αποτελούν «διώρυγα» η «κανάλι» του Θεού και ότι ο «Ιεχωβά Θεός» «διοχετεύει» εις τους ανθρώπους το «φως Του» και την «αλήθειάν Του» μέσω αυτής της «διώρυγος».

Οι άνθρωποι αυτοί δεν υποστηρίζουν απλώς την αόρατον έλευσιν του Κυρίου, η οποία, καθώς ανεφέρθη, είναι αντίθετος προς την διδασκαλίαν της Αγίας Γραφής, αλλά μεταβαίνουν «από σπίτι σε σπίτι» δια να κηρύξουν τα «αγαθά νέα» μιας «εγκαθιδρυμένης Βασιλείας». Ο «καιρός των Εθνών ήλθε», διακηρύττουν, «η δευτέρα παρουσία έγινε το έτος 1914». Το κήρυγμα της «Βασιλείας» ήρχισε μετά τον πρώτον παγκόσμιον πόλεμον!

Είναι φανερόν, ότι οι άνθρωποι αυτοί εμπίπτουν εις την περίπτωσιν του Ματθαίος 24,23-27:

«Τότε, εάν σας είπη κανείς:

 να, εδώ είναι ο Χριστός, η εκεί,

μη τον πιστέψετε. Διότι θα εμφανισθούν ψευδόχριστοι και ψευδοπροφήται και θα κάνουν μεγάλα θαύματα και τέρατα, ώστε να πλανήσουν, ει δυνατόν, και τους εκλεκτούς. Ιδού, σας τα προείπον. Εάν σας ειπούν:

 να, είναι εις την έρημον, μη πηγαίνετε,

 να, είναι εις τα απόμερα δωμάτια, μη πιστέψετε… ». Το ευαγγέλιον, λοιπόν, των ανθρώπων αυτών δεν είναι

τα «αγαθά νέα», τα οποία εκήρυττον οι Απόστολοι, αλλά

«έτερον ευαγγέλιον», το οποίον οδηγεί εις την απώλειαν (Γαλ. 1,6-9).

Η Βασιλεία, δια την οποίαν ομιλεί η Αγία Γραφή ήρχισε να κηρύττεται από της εποχής του Ιωάννου (Λουκάς 16,16) και όχι μετά το 1914. Η Αγία Γραφή μας πληροφορεί ακόμη ότι μετά το πλήρωμα των «καιρών των εθνών» θα ακολουθήση η επιστροφή του Ισραηλίτικοί λαού και κατόπιν θα έλθη ο Κύριος (Λουκάς 21,24-27. Ρωμαίους 11,25-33. Παράβαλλε Λουκάς 13,35. Ματθαίος 23,39. Ζαχαρίας 12,10). Η επιστροφή αυτή δεν συνετελέσθη ακόμη. Επομένως, η «εγκαθιδρυμένη Βασιλεία» είναι πλάνη.

Αλλά περί ψευδοπροφητών δεν γίνεται λόγος μόνον εις την Καινήν Διαθήκην. Αποτελούν κίνδυνον, τον οποίον επισημαίνουν με ζωηρά χρώματα και οι Προφήται της Παλαιάς Διαθήκης. Όπως οι σημερινοί ψευδοπροφήται, καθ' όμοιον τρόπον και οι ψευδοπροφήται κατά την εποχήν της Παλαιάς Διαθήκης διεκήρυττον ότι ομιλούν εις το όνομα του Θεού. Εις την πραγματικότητα, όμως, όπως οι σημερινοί, ωμιλούν συμφώνως προς το θέλημα της καρδίας των με σκοπόν να παραπλανήσουν τον λαόν.

Ο Θεός προειδοποιεί τους «προφήτας» αυτούς, ότι η τιμωρία των θα είναι φρικτή και το τέλος των καταγέλαστον. Δι’ αυτό παραγγέλλει εις τον λαόν Του να μην ακούη την φωνήν των πονηρών αυτών ανθρώπων:

«Και είπεν ο Κύριος προς εμέ:  Ψεύδη προφητεύουν οι Προφήται αυτοί  εις το όνομα μου. Εγώ δεν τους έστειλα ούτε τους έδωσα καμμίαν εντολήν, ούτε ωμίλησα προς αυτούς…  με θανατηφόρον νόσον θα αποθάνουν, με λιμόν θα εξολοθρευθούν αυτοί οι Προφήται και ο λαός, προς τον οποίον προφητεύουν… » (Ιερεμ. 14,14-16).

«Και εγένετο λόγος Κυρίου προς εμέ λέγων: Υιέ ανθρώπου,  προφήτευσε εναντίον των ψευδοπροφητών του Ισραήλ, προφήτευσε και είπε προς αυτούς:

Ακούσατε λόγον Κυρίου, τάδε λέγει Κύριος'  αλίμονον εις τους προφητεύοντας κατά τας διαθέσεις της καρδίας των χωρίς καθόλου να ιδούν αποκαλύψεις.  Οι ψευδοπροφήται σου, Ισραήλ,

ομοιάζουν με αλώπεκας εις έρημους.  Δεν εστάθησαν εις στερεόν έδαφος…

Έβλεπον ψευδή, ανήγγελον κενάς προφητείας οι λέγοντες ότι ο Κύριος ομιλεί,

ενώ ο Κύριος δεν τους απέστειλεν, και ήρχισαν να υψώνουν τον ιδικόν των λόγον»  (Ιεζεκ. 13,1-6).

«Τάδε λέγει Κύριος εναντίον των ψευδοπροφητών που παραπλανούν τον λαόν μου,

δαγκώνουν ωσάν φίδια με τα δόντια των και κηρύσσουν ειρήνην εις αυτόν και εάν δεν ευρέθη εις το στόμα των του κηρύσσουν τον πόλεμον.  Δια τούτο νυξ θα επιπέση επάνω σας, ένεκα των προφητειών σας και σκοτάδι θα σας καλύψη δια τας μαντείας σας…  Τότε θα καταντροπιασθούν οι βλέποντες τα ενύπνια, θα γίνουν καταγέλαστοι οι μάντεις· όλοι θα καταφέρωνται εναντίον των, κανείς δεν θα τους δίδη προσοχή ν»    (Μιχ. 3,5-7. Ιδέ και Ζαχαρίας 13,2-5).

«Όντως λέγει Κύριος Παντοκράτωρ:  Μη ακούετε τους λόγους των ψευδοπροφητών,  διότι παραπλανούν τον εαυτόν των με ψευδή οράματα, ομιλούν συμφώνως προς τας καρδίας των και όχι από το στόμα του Κυρίου.  Λέγουν εις όσους απωθούν τον λόγον του Κυρίου ειρήνη θα είναι εις εσάς» (Ιερεμ. 23,16-17).

Η ιδία προειδοποίησις γίνεται, καθώς αναφέραμεν, και εις τον νέον λαόν του Θεού, εις ημάς τους Χριστιανούς:

«Προσέχετε τους ψευδοπροφήτας, οι οποίοι σάς έρχονται με ένδυμα προβάτου, ενώ μέσα των είναι λύκοι αρπακτικοί» (Ματθαίος 7,15).

«να απομακρύνεσαι από τέτοιους ανθρώπους» (Α' Τιμ. 6,5).

Ο Απόστολος τους ονομάζει «ψευδαποστόλους, εργάτας δολίους, οι οποίοι μεταμφιέζονται εις Αποστόλους του Χριστού». «Και δεν είναι τούτο περίεργον», προσθέτει, «διότι ο ίδιος ο Σατανάς μεταμφιέζεται εις άγγελον φωτεινόν. Δεν είναι, λοιπόν, μεγάλον πράγμα, εάν και οι υπηρέται του μεταμφιέζονται εις υπηρέτας δικαιοσύνης, των οποίων το τέλος θα είναι σύμφωνον προς τα έργα των» (Β΄ Κορινθίους 11,13-15).

Πώς, όμως, ημπορεί κανείς να ξεχωρίζη την ψευδή διδασκαλίαν των κακοδόξων ανθρώπων;

Εις το ερώτημα αυτό ο Απόστολος άπαντα, ότι οι αιρετικοί διεστρεβλώνουν το ευαγγέλιον του Χριστού, διδάσκουν, δηλαδή, ιδικόν των, νέον ευαγγέλιον. «Αλλά και αν ημείς οι ίδιοι η κάποιος Άγγελος από τον ουρανόν, σάς κηρύξη διαφορετικόν ευαγγέλιον από εκείνο το οποίον σάς εκηρύξαμεν, αυτός ας είναι ανάθεμα. Όπως είπομεν προηγουμένως και τώρα πάλιν σάς λέγω, εάν κανείς κηρύξη άλλο ευαγγέλιον από εκείνο το οποίον παρελάβατε, ας είναι ανάθεμα» (Γαλ. 1,8-9. Παράβαλλε Δευτερ. 13,1-6).

Η αλήθεια του ευαγγελίου «παρεδόθη εις τους Αγίους άπαξ δια παντός» (Ιουδ. 3. Ματθαίος 5,18-19), δεν δύναται, συνεπώς, να μεταβάλλεται «αναλόγως των εκάστοτε συνθηκών», όπως λέγουν άνθρωποι της πλάνης, υποστηρίζοντες ότι ο ίδιος ο Θεός τους Αποστέλλει «ζωηρότερον φως» και δι’ αυτόν τον λόγον αναθεωρούν τας εσφαλμένας απόψεις των! όμως ο λόγος του Θεού είναι εις το σημείον αυτό σαφής: «Εάν δε είπης εν τη καρδία σου:

 πώς θα γνωρίσωμε τον λόγον, τον οποίον δεν ελάλησεν ο Κύριος;

Όσα εάν λαλήση ο προφήτης εκείνος εις το όνομα του Κυρίου, και δεν γίνουν ούτε συμβούν, αυτός είναι ο λόγος, τον οποίον δεν ελάλησεν ο Κύριος. Ασεβώς ελάλησεν ο προφήτης εκείνος, δεν θα τον ακολουθήσετε» (Δευτερ. 18,21-22).

 

11. Η Άνω Ιερουσαλήμ

«Κατόπιν είδον μεγάλον θρόνον λευκόν, και Εκείνον ο οποίος εκάθητο εις αυτόν, από προσώπου του οποίου εξηφανίσθη η γη και ο ουρανός και δεν ευρέθη δι’ αυτούς τόπος. Και είδον τους νεκρούς, μεγάλους και μικρούς, να στέκωνται εμπρός εις τον θρόνον και ηνοίχθησαν βιβλία. Κατόπιν, ηνοίχθη άλλο βιβλίον, το οποίον είναι το βιβλίον της ζωής, και εκρίθησαν οι νεκροί από τα γραμμένα εις τα βιβλία, συμφώνως προς τα έργα των… Τότε, ο θάνατος και ο Άδης ερρίφθησαν εις την λίμνην της φωτιάς. Αυτός είναι ο δεύτερος θάνατος. Και οποίος δεν ευρέθη γραμμένος εις το βιβλίον της ζωής, ερρίφθη εις την λίμνην της φωτιάς.

Κατόπιν είδον καινούργιον ουρανόν και καινούργιαν γην… Και είδον την πόλιν την Αγίαν, την νέαν Ιερουσαλήμ, να καταβαίνη εκ του ουρανού από τον Θεόν, ετοιμασμένην, ως νύμφην στολισμένην δια τον άνδρα της. Και ήκουσα φωνήν μεγάλην από τον ουρανόν να λέγη:

 Ιδού, η κατοικία του Θεού είναι μεταξύ των ανθρώπων θα κατοίκηση μαζί των και αυτοί θα είναι λαός Του…

Τότε, εκείνος ο οποίος εκάθητο εις τον θρόνον είπε:

 Ιδού καινά ποιώ πάντα, ιδού τα κάμνω όλα καινούργια. Και εις εμέ είπε:

 Γράψε το, διότι αυτοί οι λόγοι είναι αξιόπιστοι και αληθινοί.

Και προσέθεσεν:

Εξεπληρώθησαν όλα. Εγώ είμαι το Α και το Ω, η αρχή και το τέλος. Εις εκείνον ο οποίος διψά, εγώ θα του δώσω δωρεάν από την πηγήν του ύδατος της ζωής. Αυτά θα κληρονομήση εκείνος ο οποίος νικά και εγώ θα του είμαι Θεός και αυτός θα μου είναι Υιός. Αλλ’ οι δειλοί, οι άπιστοι και οι βδελυροί, οι φονείς, οι πόρνοι, οι μάγοι, οι ειδωλολάτραι και όλοι οι ψεύσται θα έχουν την θέσιν τους εις την λίμνην που καίεται με φωτιά και θειάφι. Αυτός είναι ο δεύτερος θάνατος.

Κατόπιν, ήλθε ένας από τους αγγέλους… Και μου ωμίλησε και είπε:

 Έλα να σου δείξω την νύμφην, την γυναίκα του Αρνιού.

Και με έφερεν εν εκστάσει εις ένα μεγάλον, υψηλόν βουνόν, και μου έδειξε την πόλιν την Αγίαν Ιερουσαλήμ να καταβαίνη από τον ουρανόν από τον Θεόν, έχουσα την δόξαν του Θεού» (Αποκ. 20,11-21. 11).

«Ναόν δεν είδον εις την πόλιν, διότι ναός της είναι ο Κύριος ο Θεός, ο Παντοκράτωρ και το Αρνίον. Και η πόλις δεν έχει ανάγκην από τον ήλιον, ούτε από την σελήνην δια να την φωτίζουν, διότι η δόξα του Θεού είναι το φως της και το λυχνάρι της είναι το Αρνίον…

Και θα φέρουν εις αυτήν την δόξαν και την τιμήν των εθνών αλλά δεν θα εισέλθη εις αυτήν τίποτε το μολυσμένον, ούτε κανείς ο οποίος κάμνει βδελυκτά πράγματα και ψευδή, παρά μόνον οι γραμμένοι εις το βιβλίον της ζωής του Αρνίου» (Αποκ. 21,22-27).

«… Δεν θα υπάρχη πλέον εκεί κανένα ανάθεμα. Ο θρόνος του Θεού και του Αρνίου θα είναι εκεί, και οι δούλοι του θα τον λατρεύουν. Θα ιδούν το πρόσωπον Του και το όνομα Του θα είναι εις τα μέτωπα των. Νυξ δεν θα υπάρχη πλέον, και δεν θα υπάρχη ανάγκη από λυχνάρι και φως ηλίου, διότι ο Κύριος θα τους φωτίζη και θα βασιλεύσουν εις τους αιώνας των αιώνων… » (Αποκ. 22,1-5. Παράβαλλε Και Ησαΐας 60,1-22).

 

12. Δει γαρ το φθαρτών ενδύσασθαι αφθαρσίαν

Η ανάστασις, την οποίαν περιγράφει η Αγία Γραφή, δεν είναι μόνον ανάστασις ψυχών, αλλά και σωμάτων. Το θνητόν μας σώμα θα ενδυθή αφθαρσίαν και τοιουτοτρόπως θα εκπληρωθή ο προφητικός λόγος, ότι δηλαδή κατεβροχθίσθη ο θάνατος και ενικήθη (Ησαΐας 25,8. Ως. 13,14. Αποκ. 20,14):

«Σπείρεται φθαρτόν, ανασταίνεται άφθαρτον. Σπείρεται άδοξον, ανασταίνεται ένδοξον, σπείρεται εις κατάστασιν αδυναμίας, ανασταίνεται εις κατάστασιν δυνάμεως, σπείρεται σώμα φυσικόν, ανασταίνεται σώμα πνευματικόν. Υπάρχει σώμα φυσικόν (ψυχικόν), υπάρχει και σώμα πνευματικόν. Ούτω είναι και γραμμένον:

Έγινεν ο πρώτος άνθρωπος Αδάμ, ον ζωντανόν (εις ψυχήν ζώσαν)· ο τελευταίος Αδάμ πνεύμα το οποίον δίδει ζωήν (ζωοποιούν). Δεν είναι, όμως, πρώτον το πνευματικόν αλλά το φυσικόν (ψυχικόν), έπειτα το πνευματικόν. Ο πρώτος άνθρωπος επλάσθη από την γην, γήινος, ο δεύτερος άνθρωπος, δηλαδή, ο Κύριος, είναι από τον ουρανόν.

Όπως ήτο εκείνος ο γήινος άνθρωπος, τέτοιοι είναι οι γήινοι, και όπως είναι ο επουράνιος, τέτοιοι είναι οι επουράνιοι, και όπως εφορέσαμεν την εικόνα του γήινου, θα φορέσωμεν και την εικόνα του επουρανίου.

Σας λέγω τούτο αδελφοί: Ότι σαρξ και αίμα δεν ημπορούν να κληρονομήσουν την Βασιλείαν του Θεού, ούτε η φθορά κληρονομεί την αφθαρσίαν. Ιδού, σάς λέγω ένα μυστήριον: Δεν θα αποθάνωμεν όλοι, αλλά όλοι θα μεταβληθώμεν εις μίαν στιγμήν, εις μίαν ματιάν κατά την τελευταίαν σάλπιγγα. Διότι θα σαλπίση η σάλπιγξ και οι νεκροί θα αναστηθούν χωρίς να υπόκεινται πλέον εις φθοράν (άφθαρτοι) και ημείς θα μεταβληθώμεν. Διότι πρέπει αυτό το οποίον είναι φθαρτόν να ενδυθή την αφθαρσίαν και αυτό το οποίον είναι θνητόν να ενδυθή την αθανασίαν. Και όταν αυτό το οποίον είναι φθαρτόν ενδυθή την αφθαρσίαν και αυτό το οποίον είναι θνητόν ενδυθή την αθανασίαν, τότε θα εκπληρωθή ο λόγος ο οποίος είναι γραμμένος: Κατεβροχθίσθη ο θάνατος και ενικήθη…

Ώστε, αδελφοί μου αγαπητοί, γίνεσθε σταθεροί, αμετακίνητοι, εργαζόμενοι όλο και περισσότερον εις το έργον του Κυρίου, πάντοτε, αφού γνωρίζετε ότι ο κόπος σας εν Κυρίω δεν είναι μάταιος» (Α' Κορινθίους 15,42-58. Παράβαλλε Και Ρωμαίους 6,3-14).

Ο Προφήτης Ιεζεκιήλ βλέπει να πραγματοποιήται η ανάστασις αυτή των σωμάτων και η κατατρόπωσις του βασιλείου του θανάτου:

«Χείρ Κυρίου», οδηγεί τον Προφήτην εις μίαν πεδιάδα, η οποία ήτο γεμάτη από ανθρώπινα οστά. Τότε ο Κύριος τον ερωτά:

« Υιέ ανθρώπου, δύνανται να ζήσουν αυτά τα οστά;  Ο Προφήτης απαντά:  Κύριε, συ γνωρίζεις  τούτο.  Τότε ο Κύριος του λέγει:  Προφήτευσε δια τα οστά αυτά και λέγε τους:  Τα οστά τα ξηρά, ακούσατε λόγον Κυρίου.  Τάδε λέγει Κύριος εις αυτά τα οστά·  ιδού θα σας φέρω πνεύμα ζωής

θα σας δώσω νεύρα, θα σας καλύψω με σάρκας, θα απλώσω επάνω σας δέρμα,  θα σας δώσω το Πνεύμα μου, θα ζήσετε, και θα γνωρίσετε ότι εγώ είμαι ο Κύριος.  … Και ιδού έγινε σεισμός,  και συναρμολόγησε τα οστά εις την θέσιν των  και είδον να φυτρώνουν νεύρα και σάρκες, είδον να απλώνεται δέρμα και αναπνοή δεν υπήρχεν εις αυτά.

… Και εισήλθεν εις αυτούς το πνεύμα, έζησαν και εστάθησαν εις τους πόδας των, συναγωγή πολλών σφόδρα, λαός πάρα πολύς. Και ωμίλησεν εις εμέ Κύριος λέγων:

… Ιδού εγώ θα ανοίξω τους τάφους σας, θα σάς βγάλω από τα μνήματα σας' θα σάς επαναφέρω εις την γην Ισραήλ και θα γνωρίσετε ότι εγώ ειμί Κύριος εν τω ανοίξαί με τους τάφους υμών, όταν ανοίξω τους τάφους σας δια να βγάλω εκ των τάφων τον λαόν μου. Λελάληκα και ποιήσω, λέγει Κύριος» (Ιεζεκ. 37,1-14).

 

13. Τα τέκνα της Βασιλείας

Εις την Αγίαν Γραφήν δεν καθορίζεται ωρισμένος αριθμός ανθρώπων, οι οποίοι θα εισέλθουν εις την Βασιλείαν των ουρανών, όπως υποστηρίζουν διαστρεβλωταί της αληθείας. Η επιθυμία του Κυρίου είναι σαφής:

«Ανάγκασε τους να μπουν, να μπουν δια να γεμίση το σπίτι μου!» (Λουκάς 14,23).

Όταν η Αποκάλυψις του Ιωάννου αναφέρει ότι ο αριθμός των εσφραγισμένων είναι δώδεκα χιλιάδες από κάθε μίαν από τας δώδεκα φυλάς του Ισραήλ (συνολικώς 144. 000, ιδέ Αποκ. 7,4-8), δεν είναι δυνατόν να εκλάβωμεν κατά γράμμα τον αριθμόν αυτόν. Τούτο, διότι εις τον λόγον του Θεού δεν γίνεται καμία διάκρισις μεταξύ Ιουδαίων και Εθνικών.

Αντιθέτως, η Αγία Γραφή υπογραμμίζει ότι «δεν υπάρχει Ιουδαίος ούτε Έλλην… Διότι όλοι σεις είσθε ένας άνθρωπος εν Χριστώ Ιησού» (Γαλ. 3,28). «Εις όσους, όμως, τον εδέχθησαν, έδωκεν εξουσίαν να γίνουν παιδιά του Θεού, εις εκείνους, δηλαδή, οι οποίοι πιστεύουν εις το όνομα Του, οι οποίοι ούτε από αίματα ούτε από το θέλημα σαρκός ούτε από το θέλημα ανδρός αλλ’ από τον Θεόν εγεννήθησαν» (Ιωάννης 1,12-13).

Εις την Βασιλείαν των ουρανών δεν εισέρχεται κανείς με βάσιν την σαρκικήν καταγωγήν του αλλά με βάσιν την πνευματικήν του αναγέννησιν (από τον Θεόν εγεννήθησαν). Δεν εισέρχεται εκείνος ο οποίος λέγει «Κύριε, Κύριε, αλλά εκείνος ο οποίος πράττει το θέλημα του Πατρός μου του επουρανίου» (Ματθαίος 7,21).

Το νόημα, συνεπώς, του χωρίου της αποκαλύψεως είναι συμβολικόν. Ο αριθμός δώδεκα (πολύ περισσότερον ο αριθμός 12 x 12 χ 1000 = 144. 000) σημαίνει την πληρότητα. Ότι εκείνοι οι οποίοι θα σωθούν είναι πλήθος αμέτρητον και ότι κατάγονται από όλας τας φυλάς και από όλα τα έθνη του κόσμου.

Αυτό το αμέτρητον πλήθος είναι εκείνοι, οι οποίοι έπραξαν τα «καλά έργα», ώστε να συμπεριληφθή το όνομα των εις το «βιβλίον της ζωής» (Αποκ. 20,12-15. Δαν. 7,10).

Τα καλά αυτά έργα δεν είναι η αναγγελία «των αγαθών νέων μιας εγκαθιδρυμένης Βασιλείας», όπως υποστηρίζουν άνθρωποι της πλάνης, αλλά η «πίστις δι’ αγάπης ενεργούμενη» (Γαλ. 5,6. Ιάκωβος 2,14-26), η ζώσα πίστις, η οποία οφείλει να εκφράζεται δια των έργων της αγάπης και της φιλανθρωπίας όχι μόνον προς τους αδελφούς, αλλά προς οιονδήποτε έχοντα ανάγκην (Λουκάς 10,25-37. Ματθαίος 25,34-40), ακόμη και εάν ο άνθρωπος αυτός είναι εχθρός μας (Α' Βασιλ. 24,20. Ιώβ 31,29. Παροιμίες 24,17. 25,21. Ρωμαίους 12,20-21. Ματθαίος 5,44-48. 23,23. Λουκάς 6,27-36).

Ο αριθμός, λοιπόν, των μελών της Βασιλείας του Θεού δεν είναι προκαθωρισμένος, ούτε περιωρισμένος. Ο κάθε Χριστιανός έχει την ουράνιον αυτήν ελπίδα και ουδείς έχει το δικαίωμα να του αμφισβήτηση την ελπίδα αυτήν (Κολοσσαείς 2,18-19).

Πράγματι: Ο Χριστός εξαπέστειλε τους μαθητάς του εις όλα τα έθνη με σκοπόν να κηρύξουν εις όλους το ευαγγέλιον και να βαπτίσουν όλους ανεξαιρέτως τους ανθρώπους, οι οποίοι θα πιστεύσουν, αφού τους διδάξουν ότι πρέπει να τηρούν εις την ζωήν των τας εντολάς του Κυρίου (Ματθαίος 28,19-20. Παράβαλλε Α' Τιμ. 2,4).

Ο προφήτης Ιερεμίας αναφέρει, ότι ο Θεός θα συνάξη και πάλιν «το υπόλοιπον των προβάτων» εις εν και το υπόλοιπον αυτό θα πληθυνθή: «Και αυξηθήσονται και πληθυνθήσονται» (Ιερεμίας 23,3).

Η προφητεία του Ιερεμίου πραγματοποιείται με το γεγονός της σαρκώσεως και της αναστάσεως του Κυρίου και την συναγωγήν «εν Χριστώ» των διεσκορπισμένων τέκνων του Θεού (Ιωάννης 11,52. 17,20-26).

«Έχω και άλλα πρόβατα», διεκήρυξεν ο ίδιος ο Κύριος, «τα οποία δεν είναι από αυτήν την μάνδραν», τα οποία, δηλαδή, δεν είναι Ισραηλίται, αλλά εθνικοί. «Πρέπει να φέρω και εκείνα και θα ακούσουν την φωνήν μου και θα γίνη ένα ποίμνιον, ένας ποιμήν» (Ιωάννης 10,16. Παράβαλλε Ιεζ. 34,23. 37,24).

Ένα ποίμνιον ηνωμένον πλησίον του θρόνου του Θεού, όχι δύο, το ένα, δήθεν, εις την γην και το άλλο εις τον ουρανόν, όπως υποστηρίζουν άνθρωποι της πλάνης. Και το ένα αυτό ποίμνιον θα αποτελήται από αμέτρητον πλήθος, όχι από προκαθωρισμένον αριθμόν:

«Εκοίταξα», αναφέρει η αποκάλυψις του Ιωάννου, «και ιδού, λαός πολύς τον οποίον κανείς δεν ημπορούσε να μέτρηση, από κάθε έθνος, από όλας τας φυλάς και λαούς και γλώσσας, εστέκοντο εις τον θρόνον και εμπρός εις το Αρνίον» (Αποκ. 7,9). Όλον αυτό το αμέτρητον πλήθος, το οποίον είδεν ο Ιωάννης, δεν ευρίσκετο εις την γην αλλά εις τον ουρανόν εστέκετο ενώπιον του θρόνου του Θεού και «εμπρός εις το Αρνίον». Είναι τα τέκνα της Βασιλείας του Θεού.

 

14. Η κόλασις

Ο Προφήτης Μαλαχίας αναφέρει ότι η ημέρα του Κυρίου θα είναι «ωσάν καιόμενος κλίβανος και θα κατακαύση· και όλοι οι αλλοεθνείς και όσοι εργάζονται την ανομίαν θα είναι ωσάν την καλαμιάν και η ημέρα η ερχόμενη θα τους κατακαύση, λέγει Κύριος Παντοκράτωρ… » (Μαλαχίας 4,1).

Αυτή η τιμωρία δεν σημαίνει, καθώς ανεφέρθη, εξαφάνισιν και τελείαν καταστροφήν, αλλά αιωνίαν κόλασιν (Αποκ. 14,10-11. 20,10. Ματθαίος 8,12. Μάρκος 9,43).

Εις τι συνίσταται η κόλασις αυτή;

Η Αγία Γραφή διδάσκει, ότι η αμαρτία είναι το «κεντρί του θανάτου» (Α' Κορινθίους 15,56) και «όταν ωριμάση γεννά τον θάνατον» (Ιάκωβος 1,15. Παράβαλλε Λουκάς 15,24. 32), δηλαδή τον χωρισμόν του ανθρώπου από την ζωήν, που είναι ο Χριστός (Ιωάννης 1,4. 11,25).

Όπως ο άνθρωπος, όταν αμαρτάνη εις την ζωήν αυτήν, απομακρύνεται από την κοινωνίαν του Θεού, τοιουτοτρόπως και μετά τον θάνατον μένει χωρισμένος από τον Θεόν και δεν ημπορεί να βλέπη το πρόσωπον του Θεού και να χαίρεται.

Οι Πατέρες της Εκκλησίας λέγουν ότι ο άνθρωπος του κακούδεν ημπορεί ούτε και το πρόσωπον του αδελφού του να ίδη· ότι ζη εντόνως το συναίσθημα της μοναξιάς, το οποίον είναι δι’ αυτόν ανέκφραστος κόλασις.

Χαρακτηριστικόν είναι δια το θέμα αυτό ένα περιστατικόν, το οποίον διηγείται το «Γεροντικόν» από την ζωήν του Αββά Μακαρίου.

«Είπεν ο Αββάς Μακάριος: Όταν κάποτε περιπατούσα εις την έρημον εύρον ριγμένον εις το έδαφος το κρανίον ενός νεκρού. Το μετεκίνησα ολίγον με την ράβδον και το κρανίον μου ωμίλησε.

Τότε του λέγω:

 Ποιος είσαι συ;

Το κρανίον μου αποκρίθηκε:

Εγώ ήμουν ιερεύς των ειδώλων και των Ελλήνων, που έμεναν εις τον τόπον αυτόν. Συ δε είσαι ο Μακάριος ο Πνευματοφόρος. Την ώραν που σπλαχνίζεσαι εκείνους οι οποίοι ευρίσκονται εις την κόλασιν και προσεύχεσαι δι’ αυτούς, ανακουφίζονται ολίγον.

Ο γέρων του λέγει τότε:

Ποία είναι η ανακούφισις και ποία είναι η κόλασις; Και το κρανίον του λέγει:

 Όσον απέχει ο ουρανός από την γην, τόσον είναι και το πυρ που είναι κάτω από μας, οι οποίοι ευρισκόμεθα μέσα εις το πυρ από τα πόδια έως το κεφάλι. Και δεν ημπορεί κανείς να δη κάποιον πρόσωπον προς πρόσωπον, αλλά η πλάτη του καθενός είναι κολλημένη εις την πλάτην του άλλου. Όταν, λοιπόν, εύχεσαι δια ημάς, βλέπει κανείς ολίγον το πρόσωπον του άλλου. Αυτή είναι η ανακούφισις.

Τότε έκλαυσεν ο γέρων και είπε:

Αλίμονον εις την ημέραν κατά την οποίαν εγεννήθη ο άνθρωπος.

Τότε λέγει εις το κρανίον:

Υπάρχει και άλλο χειρότερον βασανιστήριο; Και το κρανίον του απαντά:

Μεγαλύτερα βάσανος είναι κάτω από ημάς. Ο γέρων του λέγει:

Και ποίοι ευρίσκονται εκεί; Το κρανίον απαντά:

Ημείς οι οποίοι δεν εγνωρίσαμεν τον Θεόν, ελεούμεθα έστω και ολίγον. Εκείνοι, όμως, οι οποίοι εγνώρισαν τον Θεόν και τον αρνήθησαν και δεν έκαμαν το θέλημα Του, αυτοί ευρίσκονται κάτω από ημάς (Παράβαλλε Ματθαίος 11,22-24. Β΄ Πέτρου 2,21).

Τότε πήρε ο γέρων το κρανίον και το έθαψε».

Η απλή αυτή διήγησις του «Γεροντικού» φανερώνει όλην την φρίκην, την οποίαν θα ζήσουν οι άδικοι και κακοί άνθρωποι, εκείνοι οι οποίοι δεν έμειναν πιστοί εις την αγάπην και εις την κοινωνίαν με τον Θεόν και με τους αδελφούς, αλλά ηδίκησαν και επρόδωσαν την αγάπην αυτήν. Αυτοί οι άνθρωποι, επειδή δεν θα ζήσουν εις κοινωνίαν με τον Τριαδικόν Θεόν, δεν θα ημπορούν να βλέπουν ούτε και το πρόσωπον των άλλων ανθρώπων. Θα στερηθούν, δηλαδή, εκείνο το οποίον οι ίδιοι απέρριψαν εις την ζωήν των: την αληθινήν κοινωνίαν με τον Θεόν και με τους αδελφούς και την άρρητον και ανέκφραστον χαράν, η οποία είναι ο καρπός της κοινωνίας αυτής (Παράβαλλε Αποκ. 21,7-8. 22,4. 14-15).

Εκφράζει ακόμη η διήγησις την δύναμιν της προσευχής της Εκκλησίας και των Αγίων ανθρώπων υπέρ των κοιμηθέντων. Η προσευχή αυτή προσφέρει μίαν ανακούφισιν και εις αυτούς ακόμη τους ειδωλολάτρας

 

15. Ω, ποία ώρα τότε!

την φοβεράν αλήθειαν της καταδίκης των ασεβών ανθρώπων υπενθυμίζει η Εκκλησία μας, ιδιαιτέρως κατά την Κυριακήν της αποκρέω, ότε τελείται η ανάμνησις της δευτέρας παρουσίας του Κυρίου:

«Ω, ποία ώρα τότε και ημέρα φοβερά, όταν καθίση ο κριτής επί θρόνου φοβερού! Βίβλοι ανοίγονται, και πράξεις ελέγχονται, και τα κρυπτά του σκότους δημοσιεύονται άγγελοι περιτρέχουσιν επισυνάγοντες πάντα τα έθνη. Δεύτε ακούσατε, βασιλείς και άρχοντες, δούλοι και ελεύθεροι, αμαρτωλοί και δίκαιοι, πλούσιοι και πένητες, ότι έρχεται Κριτής ο μέλλων κρίναι πάσαν την Oικουμένην.  Και τις υποστήσεται από προσώπου αυτού, όταν άγγελοι παρίστανται ελέγχοντες τας πράξεις, τας διανοίας, τας ενθυμήσεις, τα εν νυκτί και εν ημέρα;

Ω, ποία ώρα τότε!  Αλλά προ του φθάσαι το τέλος, σπούδασον κράζουσα ψυχή.  Ο Θεός, επίστρεψον, σώσόν με ως μόνος εύσπλαγχνος».

«Ψυχή μου, ψυχή μου, ανάστα, τι καθεύδεις;  Το τέλος εγγίζει, και μέλλεις θορυβείσθαι

ανάνηψον ουν, ίνα φείσηταί σου Χριστός ο Θεός, ο πανταχού παρών, και τα πάντα πληρών»

(Κοντάκιο της Πέμπτης του Μεγάλου Κανόνος).

 

16. Ο Παράδεισος

Η απλή διήγησις από την ζωήν του Αββά Μακαρίου δεν φανερώνει μόνον το «μέγα χάσμα» το οποίον χωρίζει τους ανθρώπους της αδικίας (Παράβαλλε Λουκάς 16,26), την φρίκην, δηλαδή, της κολάσεως, αλλά υπονοεί και το μεγαλείον της δόξης των τέκνων της Βασιλείας του Θεού.

Οι κολασμένοι δεν θα βλέπουν ούτε το πρόσωπον του αδελφού των. Όμως, οι δίκαιοι, οι οποίοι θα ευρίσκωνται εις τον «κόλπον του Αβραάμ» (Λουκάς 16,22-23) θα μένουν πάντοτε «συν Κυρίω» (Α' Θεσσ. 4,17) και θα αντικρύζουν το δοξασμένον Του πρόσωπον (Αποκ. 22,4. Α' Κορινθίους 13,12. Α' Ιωάννης 3,2. Παράβαλλε Ψαλμοί 16,15).

Ο Κύριος, λέγει ο Απόστολος Παύλος, θα έλθη «ενδοξασθήναι εν τοις Αγίοις αυτού και θαυμασθήναι εν πάσι τοις πιστεύσασιν», να δοξασθή μεταξύ των Αγίων Του και να θαυμασθή μεταξύ όλων των πιστών (Β΄ Θεσσαλονικείς 1,10).

Η σχέσις δε του Κυρίου μετά του λαού Του θα είναι τόσον στενή, ώστε να παρουσιάζεται η Εκκλησία ως η νύμφη, η «γυναίκα του Αρνίου», περιβεβλημένη την δόξαν Του (Αποκ. 21,9. Παράβαλλε Και Ματθαίος 22,1-14. Λουκάς 14,16-24). Αυτή είναι η «χαρά του Κυρίου μας», εις την οποίαν θα κληθούν να εισέλθουν οι δίκαιοι (Ματθαίος 25,21. Παράβαλλε Και Ρωμαίους 2,6-10. Ψαλμοί 15,11).

Δια να δήλωση αυτήν την ανέκφραστον χαράν και μακαριότητα η αποκάλυψις του Ιωάννου αναφέρει ότι οι δίκαιοι θα φέρουν εις το μέτωπόν των «το όνομα του Θεού» (Αποκ. 22,4), θα μετέχουν δηλαδή, εις την θείαν δόξαν, «θα λάμπουν όπως ο ήλιος» (Ματθαίος 13,43).

Με τον τρόπον αυτόν θα ολοκληρωθή το έργον της σωτηρίας του ανθρώπου, την οποίαν ο Χριστός περιέγραψεν εις τους μαθητάς του και ιδιαιτέρως εις την προσευχήν Του προς τον Πατέρα:

«Εγώ εν τω Πατρί μου και σεις εν εμοί και εγώ εν υμίν» (Ιωάννης 14,20). «Εάν κανείς με αγαπά θα τήρηση τον λόγον μου, και ο Πατέρας μου θα τον αγαπήση και θα έλθωμεν εις αυτόν και θα κατοικήσωμεν μαζί του (μονήν παρ' αυτώ ποιήσωμεν)» (Ιωάννης 14,23).

«Πάτερ άγιε, φύλαξε τους με την δύναμιν του ονόματος σου εκείνους τους οποίους μου έδωκες, δια να είναι ένα, όπως είμεθα ημείς» (Ιωάννης 17,11).

«Δεν σε παρακαλώ μόνον δι’ αυτούς αλλά και δι’ εκείνους οι οποίοι θα πιστεύσουν δια του λόγου των εις εμέ, δια να είναι όλοι ένα, καθώς συ, Πατέρα, είσαι εν εμοί και εγώ εν σοι, ας είναι και αυτοί ένα εν ημίν, δια να πιστεύση ο κόσμος ότι συ με έστειλες. Εγώ τους έδωσα την δόξαν την οποίαν μου έδωκες, δια να είναι ένα όπως και ημείς είμεθα ένα. Εγώ είμαι εν αυτοίς και συ εν εμοί, δια να τελειοποιηθούν έως ότου γίνουν ένα (εις εν) και δια να γνωρίση ο κόσμος ότι συ με έστειλες και ότι τους ηγάπησες καθώς ηγάπησες εμέ. Πατέρα, θέλω όπου είμαι εγώ, να είναι μαζί μου και εκείνοι τους οποίους μου έδωκες, δια να βλέπουν την δόξαν την οποίαν μου έδωκες, επειδή με ηγάπησες πριν δημιουργηθή ο κόσμος. Πατέρα δίκαιε, ο κόσμος δεν σ' εγνώρισε, εγώ, όμως, σ' εγνώρισα και αυτοί εγνώρισαν ότι συ με έστειλες. Τους έκαμα γνωστόν το όνομα σου και θα το κάμω γνωστόν, δια να είναι μέσα των η αγάπη με την οποίαν με ηγάπησες και εγώ να είμαι μέσα των» (Ιωάννης 17,20-26).

 

17. Γρηγορείτε!

«Σαλπίσατε με σάλπιγγα εν Σιών, βροντοφωνήσατε εις το άγιόν μου όρος' ας συγχυσθούν όλοι οι κάτοικοι της γης, διότι έφθασεν η ημέρα του Κυρίου, διότι είναι εγγύς»  αναφωνεί ο προφήτης Ιωήλ (Ιωήλ 2,1).

Ο ίδιος δε ο Χριστός μας προειδοποιεί:

«να είσθε, λοιπόν, άγρυπνοι, διότι δεν γνωρίζετε ποίαν ώραν έρχεται ο Κύριος σας… Δια τούτο και σεις να είσθε έτοιμοι, διότι την ώραν την οποίαν δεν περιμένετε, θα έλθη ο Υιός του ανθρώπου».

Ποίος, λοιπόν, είναι ο πιστός και φρόνιμος δούλος, τον οποίον ο Κύριος Του διώρισεν επιστάτην των υπηρετών του, δια να φροντίζη να τους δίνη τροφήν την κατάλληλον ώραν; Μακάριος είναι ο δούλος εκείνος, ο οποίος, όταν έλθη ο Κύριος του, θα τον εύρη να κάμνη το έργον του. Αλήθεια, σάς λέγω θα τον διορίση επιστάτην εις όλα τα υπάρχοντα του.

Αλλ’ εάν είπη ο κακός εκείνος δούλος μέσα του, αργεί να έλθη ο Κύριος, και αρχίζει να κτυπά τους συνδούλους του, να τρώγη και να πίνη με μέθυσους, θα έλθη ο Κύριος του δούλου εκείνου την ημέραν την οποίαν δεν περιμένει και την ώραν την οποίαν δεν γνωρίζει και θα τον σχίση εις δύο και θα τον βάλη μαζί με τους υποκριτάς. Εκεί θα είναι το κλάμα και το τρίξιμον των δοντιών» (Ματθαίος 24,42-51).

Η προτροπή του Χριστού: Γρηγορείτε! απευθύνεται εις όλους ανεξαιρέτως τους Χριστιανούς· όχι εις ωρισμένην τάξιν, όπως υποστηρίζουν άνθρωποι της πλάνης. Τούτο καθίσταται φανερόν και από άλλα χωρία με το ίδιον περιεχόμενον.

Εις την παραβολήν των ταλάντων π. Χ. Βλέπομεν τον καθένα δούλον να λαμβάνη ωρισμένον αριθμόν ταλάντων με σκοπόν να εργασθή με ευσυνειδησίαν και επιμέλειαν δια να τα αύξηση. Όποιος αποδεικνύεται αντάξιος της εμπιστοσύνης του Κυρίου και αυξάνει το τάλαντον, το οποίον Εκείνος του έχει εμπιστευθή, επαινείται από τον Κύριον και χαρακτηρίζεται ως «δούλος αγαθός». Εκείνος, όμως, ο οποίος δεικνύει αμέλειαν και ραθυμίαν αποδοκιμάζεται και χαρακτηρίζεται ως «δούλος πονηρός» (Ματθαίος 25,14-30. Παράβαλλε Και Λουκάς 19,11-27).

Επίσης, η Αγία Γραφή αναφέρει ότι κάθε μέλος της Εκκλησίας λαμβάνει το ιδικόν του Ιδιαίτερον χάρισμα δια να το χρησιμοποίηση δια την οικοδομήν των αδελφών και της Εκκλησίας ολοκλήρου, όχι δια την ιδικήν του άνεσιν και το προσωπικόν του συμφέρον (Α' Κορινθίους 12,4-31. 14,12).

Τοιουτοτρόπως, λοιπόν και εις το χωρίον Ματθαίος 24,42-51, όπως, άλλωστε, και εις το Λουκάς 12,35-48, ο Χριστός δεν αναφέρεται εις ιδιαιτέραν τάξιν πιστών, αλλά εις όλους τους Χριστιανούς.

Τον καθένα καλεί να διακονήση με το ιδικόν του τάλαντον τους αδελφούς και να μη το χρησιμοποίηση δια την προσωπικήν του καλοπέρασιν. Κατ' αυτόν τον τρόπον, θα αναδειχθή «πιστός και φρόνιμος δούλος» και θα γίνη μέτοχος της Βασιλείας του Θεού (επιστάτης όλων των υπαρχόντων του). Αν, αντιθέτως, αδιαφορήση, θα αναδειχθή κακός δούλος, τον οποίον ο Κύριος θα καταδικάση εις καταδίκην αιώνιον. «Από τον καθένα εις τον οποίον εδόθη πολύ θα ζητηθή πολύ και από εκείνον εις τον οποίον ενεπιστεύθησαν πολλά, θα ζητηθούν περισσότερα» (Λουκάς 12,48).

Κανένας, λοιπόν, δεν είναι εκ των προτέρων «πιστός και φρόνιμος δούλος». Ο κάθε Χριστιανός πρέπει να άγρυπνη δια να γίνη εις τα μάτια του Θεού δούλος πιστός και αφοσιωμένος, γνήσιον τέκνον της Βασιλείας Του.

Αυτήν την εγρήγορσιν είχον οι Απόστολοι και όλοι οι Άγιοι της Εκκλησίας μας εις ολόκληρον την ζωήν, μέχρι και της τελευταίας ακόμη πνοής των.

Ο Απόστολος Παύλος αναφέρεται εις τον προσωπικόν του αγώνα δια να κάμη κτήμα του την ανάστασιν του Χριστού και υπογραμμίζει:

«Όχι ότι επέτυχον ήδη τον σκοπόν μου ή ότι έχω ήδη γίνει τέλειος, αλλά τρέχω μήπως κάμω ιδικόν μου εκείνο, δια το οποίον και ο Ιησούς Χριστός με έκαμε ιδικόν του. Αδελφοί, εγώ δεν έχω ακόμη δια τον εαυτόν μου την ιδέαν ότι το έχω κάμει ιδικόν μου, αλλά ένα πράγμα κάμνω: Λησμονώ τα παλαιά και, προχωρώ προς εκείνα τα οποία είναι εμπρός, τρέχω προς το τέρμα, προς το βραβείον της επουρανίου κλήσεως του Θεού δια Χριστού Ιησού» (Φιλιππισίους 3,12-14).

Συγκινητικώτατον είναι εις το θέμα αυτό το παράδειγμα του Αββά Αγάθωνος, όπως το αναφέρει το «Γεροντικόν».

«Αυτός», λέγει, «προσεπάθει να εκτέλεση όλας τας εντολάς· και εάν επερνούσε το πλοίον, πρώτος έπαιρνε το κουπί* και όταν τον επλησίασαν αδελφοί, εκείνος σταματούσε αμέσως την προσευχήν και τους παρέθετε τράπεζα, διότι ήτο γεμάτος αγάπην.

Όταν επρόκειτο να πεθάνη, έμεινε τρεις ημέρας με ανοιγμένα τα μάτια, χωρίς να τα κινή καθόλου. Τότε τον σκούντησαν οι αδελφοί και του είπον:

 Αββά Αγάθων που είσαι; Και εκείνος τους απήντησε:

 Ίσταμαι ενώπιον του κριτηρίου του Θεού. Του λέγουν:

 Και συ, πάτερ, φοβάσαι; Τότε εκείνος τους απαντά:

 Έως τώρα κατηνάλωσα τας δυνάμεις μου δια να φυλάξω τας εντολάς του Θεού. Είμαι, όμως, άνθρωπος. Που ξέρω αν το έργο μου έχει φανή ευάρεστον εις τον Θεόν;

Τότε του λέγουν οι αδελφοί:

 Δεν πιστεύεις εις το έργον σου, ότι ήτο σύμφωνον με το θέλημα του Θεού;

Και ο γέρων τους απαντά:

 Δεν ξεθαρρεύω, έως ότου συναντήσω τον Θεόν. Διότι το κριτήριον του Θεού είναι διαφορετικόν από το κριτήριον των ανθρώπων.

Την στιγμήν κατά την οποίαν ήθελαν να τον ερωτήσουν και κάτι άλλο, τους λέγει:

 εξασκηθήτε εις την αγάπην, μην ομιλήτε άλλο μαζί μου, διότι έχω δουλειά.

Και τοιουτοτρόπως ετελειώθη με χαράν. Διότι τον έβλεπον να ανέρχεται (αναγόμενον) όπως ακριβώς αποχωρίζεται κανείς και ασπάζεται τους φίλους του και τα αγαπητά του πρόσωπα.

Είχε δε εις όλα μεγάλην εγρήγορσιν και έλεγε ότι χωρίς μεγάλην ελεημοσύνην ο άνθρωπος δεν κατορθώνει ούτε μίαν αρετήν».

Το παράδειγμα του Αββά Αγάθωνος μας θυμίζει την χαρακτηριστικήν εκείνην ευχήν από το ιερόν μυστήριον του ευχελαίου, η οποία επαναλαμβάνει τους προφητικούς λόγους:

«Εάν έλθης εις κρίσιν με τους δούλους σου, δεν θα ευρέθη κανείς καθαρός από ρύπον, αλλά κάθε στόμα θα κλείση και δεν θα έχη κάτι να απολογηθή, διότι όλαι αι δίκαιαι πράξεις μας εμπρός εις τον Θεόν είναι ως βρώμικον ρούχον.  Δι’ αυτόν τον λόγον, Κύριε, μη θυμηθής αμαρτίας νεότητας μας» (Παράβαλλε Ησαΐας 64,6).

«Ημαρτήσαμεν, ηδικήσαμεν, παρενομήσαμεν, απεμακρύνθημεν από τας εντολάς Σου και από τα προστάγματα Σου», ομολογεί ο προφήτης Δανιήλ ενώπιον του Θεού.   (Δανιήλ 9,5. Παράβαλλε Παροιμίες 20,9).

 

18. Ο δοκών εστάναι βλεπέτω μη πέση)

«Εκείνος ο οποίος νομίζει ότι στέκεται, ας προσέξη μήπως πέση» (Α' Κορινθίους 10,12). Ο άνθρωπος πρέπει να έχη την συναισθησιν, ότι μόνον το έλεος του Θεού τον σώζει. Όμως, η συναίσθησις αυτή δεν σημαίνει κατάστασιν παθητική ν. Μεταφράζεται εις εγρήγορσιν και εις αγώνα.

Ο προφήτης Ιεζεκιήλ λαμβάνει την εντολήν να διακήρυξη ότι ο Θεός επιθυμεί διακαώς την επιστροφήν του αμαρτωλού ότι ο καθένας όστις θα επιστρέψη από την αμαρτωλήν του ζωήν θα ζήση, δεν θα υπολογισθούν αι προηγούμεναι αμαρτίαι του* ότι, αντιθέτως, αν ένας ευσεβής άνθρωπος στηριχθή εις την δικαιοσύνην του και αμαρτήση, θα καταδικασθή, χωρίς να τον ωφελήση εις τίποτε η προηγουμένη ενάρετος ζωή του.

«Όντως ελαλήσατε λέγοντες:

Αι πλάναι μας και αι αμαρτίαι μας είναι επάνω μας και λειώνομε εξ αιτίας των και πώς θα ζήσωμεν;

Είπε, λοιπόν, εις αυτούς:  Ζω εγώ, τάδε λέγει Κύριος  δεν επιθυμώ τον θάνατον τον αμαρτωλού,

θέλω να επιστρέψη ο ασεβής από την οδόν τον και να ζη.  Επιστρέψατε, επιστρέψατε από την οδόν σας'  διατί αποθνήσκετε, οίκος Ισραήλ;

Είπε εις τους υιούς του λαού σου:  Η δικαιοσύνη του δικαίον δεν θα τον απαλλάξη από την τιμωρίαν

την ημέραν που θα αμαρτήση.   Και η ανομία του αμαρτωλού δεν θα τον βλάψη την ημέραν που θα απομακρυνθή από τας ανομίας του.  Και ο δίκαιος δεν θα δυνηθή να σωθή,  (εάν αμαρτήση).

Εάν είπω εις τον δίκαιον ότι θα ζήση, στηριχθή εις την δικαιοσύνην του, και αμαρτήση, όλαι αι δικαιοσύναι του δεν θα μνημονευθούν θα αποθάνη εν τη αδικία την οποίαν έπραξε.  Και όταν λέγω εις τον άσεβη ότι ασφαλώς θα αποθάνη, όμως απομακρυνθή από τας αμαρτίας του πράξη κρίμα και δικαιοσύνην, επιστρέψη το ενέχυρον, ανταπόδοση το κλεμμένο,  και πορεύεται συμφώνως προς τα παραγγέλματα της ζωής ώστε να μη διαπράττη αδικίαν, εξάπαντος θα ζήση, δεν θα αποθάνη» (Ιεζ. 33,10-15).

Ο πιστός λοιπόν, οσονδήποτε και αν είναι προχωρημένος εις την πνευματικήν ζωήν, καλείται εις διαρκή αγώνα.

Πόσον αντίθετος, πράγματι, είναι η συμπεριφορά μερικών αιρετικών, οι οποίοι διακηρύσσουν ότι είναι σωσμένοι! Ποτέ δεν κατενόησαν τους λόγους της Αγίας Γραφής. «Με φόβον και τρόμον να κατεργάζεσθε την σωτηρίαν σας!» (Φιλιππισίους 2,12. Ιδέ και 3,8-12).

Με κόπον λοιπόν, και με μόχθον πρέπει να φροντίζωμεν δια την σωτηρίαν μας. Αυτό πρέπει να αποτελέση δι’ ημάς μόνιμον ιδιότητα. Όμως, στήριγμα μας και ελπίδα μας δεν είναι αι τυχόν αρεταί, έστω και αν τας εξασκήσωμεν εις ολόκληρον την ζωήν μας.

Μοναδική ελπίς παραμένει το έλεος και η αγάπη του Θεού, ο οποίος σώζει κάθε επιστρέφοντα αμαρτωλόν, χωρίς να υπολογίζη καθόλου το παρελθόν του, όπως επίσης καταδικάζει τον καθένα ο οποίος θα αστοχήση εις την πνευματικήν ζωήν, στηριζόμενος εις την προηγουμένην αρετήν του, δηλαδή εις τον εαυτόν του και όχι εις το έλεος και την αγάπην του Θεού Πατρός.

 

19. Έρχου, Κύριε, Ιησού!

Ο Κύριος θα έλθη και θα συμβασιλεύσωμεν μαζί Του- όχι, βεβαίως, εις μίαν Βασιλείαν υλικήν, όπως υποστηρίζουν άνθρωποι της πλάνης, αλλά εις Βασιλείαν πνευματικήν (Ματθαίος 22,29-30. Ιωάννης 18,36. Ρωμαίους 14,17. Α' Κορινθίους 6,13. 15,51-53. 2,9 κ.α.).

Και εάν ακόμη δεν γνωρίζωμεν πότε θα έλθη ο Κύριος, καθήκον μας είναι να εργασθώμεν δια να επιταχυνθή η έλευσίς Του. Οφείλομεν, δηλαδή, να δώσωμεν την μαρτυρίαν του ευαγγελίου εις «όλην την Οικουμένην», προετοιμάζοντες τον ερχομόν του Χριστού (Ματθαίος 24,14. Μάρκος 13,10).

Ο κάθε Χριστιανός ευρίσκεται εις κατάστασιν αναμονής. Η Εκκλησία είναι η αγνή νύμφη, η οποία με λαχτάραν περιμένει την άφιξιν του Νυμφίου της, ο οποίος είναι «ο Ων και ο ην και ο ερχόμενος», αυτός ο οποίος υπάρχει, εκείνος ο οποίος υπήρχε και ο οποίος έρχεται (Αποκ. 1,8. Παράβαλλε Έξοδ. 3,14).

Και η αναμονή αυτή στηρίζεται εις βεβαίαν ελπίδα, εις την ιδίαν την υπόσχεσιν του ουρανίου Νυμφίου: «Ναι, έρχομαι ταχύ!».

«Αμήν, ναι έρχου Κύριε Ιησού», είναι η απάντησις της Εκκλησίας και του κάθε πιστού (Αποκ. 22,20).

via

Η κοινωνική δικαιοσύνη ως πρόβλημα της εκκλησίας

December 20, 2012, 11:36 pm

≫ Next: Η λύση στο πρόβλημα της κοινωνικής δικαιοσύνης

≪ Previous: Η αληθινή μας πατρίς

$

0

0

Η ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗ ΣΤΟΥΣ ΠΑΤΕΡΕΣ



Οι Πατέρες της Εκκλησίας διδάσκουν ότι ο Θεός είναι δημιουργός και κύριος του κόσμου. Όλα τα αγαθά ανήκουν στην αποκλειστική κυριότητα του Θεού και προορίζονται για τις ανάγκες όλων των παιδιών Του. Η αρχική κατάσταση των ανθρώπων ήταν η ισότητα. Οι κοινωνικές διακρίσεις (πλουσιοι - φτωχοί, δούλοι- ελεύθεροι κ.α.), οι πόλεμοι και τα άλλα κακά οφείλονται, όχι στη θέληση του Θεού, αλλά στην πτώση του ανθρώπου και στο δίκαιο του ισχυρού που επικράτησε από τότε.

Η συσσώρευση των αγαθών στα χέρια των ολίγων αποτελεί κλοπή και ιδιοποίηση ξένης περιουσίας. Η ελεημοσύνη, μολονότι εκθειάζεται υπέρμετρα από τους Πατέρες,, δεν αποτελεί παρά προσωρινή και μερική λύση στο πρόβλημα της κοινωνικής δικαιοσύνης. Οριστική λύση για τους Πατέρες της Εκκλησίας αποτελεί η «απόδοση», δηλαδή η επιστροφή των <<περίσσιων» αγαθών στους δικαιούχους δηλαδή τους φτωχούς.



Να, μερικές από τις απόψεις τους:

«Η φτώχεια και ο πλούτος, η ελευθερία και η δουλεία και όλα τα παρόμοια, ενέσκυψαν στο ανθρώπινο γένος κατόπιν, σαν άλλες κοινές αρρώστιες... Εσύ όμως να βλέπεις την πρώτη ισότητα και όχι την κατοπινή διαίρεση. Όχι το νόμο του ισχυρού, αλλά το νόμου του Κτίστη».

(Γρηγόριος Θεολόγος)



«Αν όλοι αγαπούσαν και αγαπιόντουσαν, κανείς δε θα μπορούσε να αδικήσει κανέναν, αλλά και φόνοι και μάχες και πόλεμοι και επαναστάσεις και πλεονεξίες και όλα γενικώς τα κακά θα αφανίζονταν, και το όνομα της κακίας θα ήταν άγνωστο».

(Ιωάννης Χρυσόστομος)



«Είναι ολέθριο το πάθος της πλεονεξίας και δεν είναι, δεν είναι δυνατό να πλουτίσει κανείς χωρίς να αδικεί».

(Ιωάννης Χρυσόστομος)



«Για όλους δημιουργήθηκε η γη. Γιατί λοιπόν οι πλούσιοι αρπάζετε τη γη; Η φύση δε γνωρίζει πλούσιους, μήτε γενικά φτωχούς...».

(Αμβρόσιος Μεδιολάνων)



«Δώσε πίσω ότι άδικα και με τη βία πήρες... Τι ωφελεί να κάνεις πολλούς φτωχούς με την αδικία και να ανακουφίζεις ένα με την ελεημοσύνη; Αν δεν υπήρχε το πλήθος των εκμεταλλευτών, δε θα υπήρχε η στρατιά των πεινασμένων».

(Γρηγόριος Νύσσης)



«Εσύ δεν είσαι πλεονέκτης; Δεν είσαι κλέφτης, αφού κρατάς για δικά σου όσα πήρες για να τα διαχειρίζεσαι σαν οικονόμος;... Το ψωμί που κατέχεις είναι του πεινασμένου, το ρούχο που φυλάγεις στις αποθήκες σου είναι του ξιπόλυτου, τα χρήματα που έχεις παραχωμένα στη γη είναι του στερημένου. Ώστε τόσους αδικείς, όσους μπορούσες να βοηθήσεις».

(Μέγας Βασίλειος)



«Ο πλούσιος του οποίου καρποφόρησαν οι αγροί (Λουκ. 16, 19), και εκείνος που ντυνόταν πολυτελή ρούχα (Λουκ. 16, 19), καταδικάστηκαν δικαίως, όχι γιατί αδίκησαν κάποιον, αλλά γιατί δεν πρόσφεραν (στους φτωχούς) από εκείνα που απέκτησαν. Ότι θησαυρίζει κανείς δεν του ανήκει· τα αγαθά είναι κοινά, γιατί προέρχονται από τα κοινά ταμεία των κτισμάτων του Θεού».

(Γρηγόριος Παλαμάς)



Είναι πραγματικά εκπληκτικό πόσο οι απόψεις αυτές των Πατέρων της Εκκλησίας προσεγγίζουν, και σε ορισμένα ξεπερνούν, τις σύγχρονες αντιλήψεις περί κοινωνικής δικαιοσύνης.

Η ΕΥΘΥΝΗ ΤΩΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΩΝ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΠΙΚΡΑΤΗΣΗ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΔΙΚΑΙΟΣΥΝΗΣ



Α) Ανάγκη θεσμικών αλλαγών



Όπως πάντοτε, έτσι και σήμερα, η Εκκλησία διακηρύττει ότι το πρόβλημα της αδικίας και της εκμετάλλευσης δεν μπορεί να αφήνει αδιάφορους τους Χριστιανούς. Σήμερα, με την πληθυσμιακή έκρηξη και την παράλληλη όξυνση των κοινωνικών προβλημάτων, γίνεται φανερό πως η λύση στο πρόβλημα της κοινωνικής δικαιοσύνης δεν μπορεί να δοθεί με την ελεημοσύνη. Αυτή αποτελεί μόνο πρώτες βοήθειες, συμπληρώνει αλλά δεν αντικαθιστά τη δικαιοσύνη. Οι λαοί εξάλλου σήμερα δε ζητούν ελεημοσύνη. Δε ζητούν να τους λυπηθούν και να τους ελεήσουν, αλλά να τους δώσουν αυτό που τους ανήκει: τη δίκαιη αμοιβή του μόχθου τους.



Επειδή όμως όλοι οι άνθρωποι δεν αισθάνονται ως αυτονόητη υποχρέωση τους τη δικαιοσύνη, γι' αυτό αναζητείται θεσμική λύση του προβλήματος, δηλαδή λύση με κρατική νομοθεσία. Η Εκκλησία δεν είναι αντίθετη με κοινωνικές μεταρρυθμίσεις και αλλαγές, που αποβλέπουν στην επικράτηση της κοινωνικής δικαιοσύνης, αφού ο τελικός σκοπός της ύπαρξης της συνδέεται με τη ριζική ανακαίνιση του κόσμου και την επικράτηση της δικαιοσύνης: «Εμείς, σύμφωνα με την υπόσχεση του Θεού, προσμένουμε καινούριους ουρανούς και καινούρια γη, όπου θα βασιλεύει η δικαιοσύνη» (Β' Πέτρ. 3, 13).



Β) Η ευθύνη των χριστιανών



Οι Χριστιανοί έχουν χρέος, μαζί με τον αγώνα που κάνουν για την κάθαρση του εσωτερικού τους κόσμου, να επεκτείνουν την προσπάθεια τους και στην εξυγίανση των άδικων κοινωνικών δομών. Γιατί το κακό δεν είναι μόνο εσωτερική κατάσταση, αλλά και κοινωνική πραγματικότητα. Έχει αποκρυσταλλωθεί σε νόμους, θεσμούς, ιδεολογίες, κτλ., και είναι ανάγκη και εκεί να χτυπηθεί.

Την ευθύνη των Χριστιανών για τον αγώνα προς τα έξω, και συγκεκριμένα για την καταπολέμηση της αδικίας, υπογραμμίζει ο άγιος Ιωάννης Χρυσόστομος, όταν λέει: «Και αν ακόμα η αδικία έγινε από άλλον, πήρες κι εσύ μέρος σ' αυτήν... Γιατί όποιος μπορεί να εμποδίσει εκείνον που αδικεί και δεν το κάνει, δεν είναι λιγότερο υπεύθυνος από εκείνον που αδικεί».



Έτσι δεν μπορούν να μένουν αδιάφοροι οι Χριστιανοί απέναντι στους ξέφρενους εξοπλισμούς και την εκμετάλλευση της γης από λίγους προνομιούχους. Ούτε μπορούν να κλείνουν τα μάτια τους μπροστά στην τραγωδία χιλιάδων συνανθρώπων τους, που διώκονται, φυλακίζονται και βασανίζονται απάνθρωπα από διάφορα δικτατορικά ή άλλα καθεστώτα. Ένας Χριστιανισμός που ισχυρίζεται ότι έχει ως αποστολή να σώσει μόνο τις ψυχές των ανθρώπων και αδιαφορεί για τις κοινωνικές πληγές, όπως η αδικία που σκοτώνει όχι μόνο το σώμα αλλά και την ψυχή του ανθρώπου, είναι νόθος Χριστιανισμός. Δεν έχει ερείσματα στην Αγία Γραφή.



Η ευαγγελική ηθική απαιτεί από τον άνθρωπο όχι απλώς δικαιοσύνη, αλλά αγάπη που περιέχει και υπερβαίνει τη δικαιοσύνη. Στην περικοπή της «Κρίσεως» ο Χριστός μας βεβαιώνει ότι δε θα κατακριθούν μόνο όσοι στη ζωή τους διέπραξαν μεγάλες αδικίες· θα κατακριθούν και όσοι έμειναν αδιάφοροι μπροστά στον ανθρώπινο πόνο και την αδικία (Ματθ. 25, 41-43).

via